معرفی و دانلود بهترین قصه‌ها و داستان‌های کودکان
چرا باید داستان‌های کودک بخوانیم؟
داستان کودک به‌عنوان یک فرم ادبی جذاب، در دل دنیای ادبیات کودک قرار دارد. ادبیات کودک نیز مجموعه‌ای از داستان‌ها، ناداستان‌ها، شعرها و نمایشنامه‌ها را دربرمی‌گیرد که در قالب کتاب و مجله و با هدف سرگرم کردن و آموزش کودکان، تألیف و منتشر می‌شوند. این ژانر گستره‌ی وسیعی از آثار مختلف همچون قصه‌ها، لالایی‌ها، افسانه‌ها، ترانه‌های عامیانه، آثار ادبی کلاسیک، کتاب‌های مصور، داستان‌های آسان‌خوان و حتی داستان‌هایی را که به‌صورت شفاهی منتقل می‌شوند، شامل می‌شود. ادبیات کودک مدرن، داستان‌های کودک را معمولاً بر اساس ژانر و یا سن خواننده دسته‌بندی می‌کند.
گفتنی‌ست که ژان پیاژه، روان‌شناس، زیست‌شناس و شناخت‌شناس سوئیسی، رده‌ی سنی کودکان را به چهار بخش تقسیم می‌کند؛ او دوره‌ی «صفر تا دوسالگی» را از نظر شناختی، زمان درک و دریافت‌های حسی و حرکتی می‌داند. «دو تا هفت‌سالگی» را از نظر شناختی به‌عنوان دوره‌ی پیش‌عملیاتی تعیین می‌کند که در طی آن، کودک حرف زدن را فرامی‌گیرد، اما ذهنش توانایی دست‌کاری و تغییر اطلاعات را ندارد.
به همین ترتیب از نظر پیاژه، کودک در طی سنین «هفت تا یازده‌سالگی» در دوره‌ی عملیاتی ابتدایی به‌سر می‌برد و می‌تواند به‌شکلی ساده تحلیل کند. از «یازده تا شانزده‌سالگی» دوره‌ی تفکر انتزاعی نمود پیدا می‌کند و کودک قادر به درک موضوعات ذهنی کودکان دیگر نیز خواهد بود. البته از زوایا و جنبه‌های مختلفی در باب رده‌بندی سنی نظریه‌پردازی شده است و امکان دارد که مسئله‌ی تقسیم‌بندی سن، در تئوری‌های گوناگون اختلافاتی با یکدیگر داشته باشد.
تاریخچه‌ی ادبیات کودک در جهان و ایران
ادبیات و داستان کودک را می‌توان در قصه‌ها، حکایت‌ها و افسانه‌های کهن جست‌وجو کرد. قدمت داستان‌های شفاهی ایرلندی به چهارصد سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. «پنچاتنترا» احتمالاً یکی از قدیمی‌ترین داستان‌های مکتوب عامیانه است که از هند برآمده و قدمتش به دویست سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در قرن هجدهم میلادی، این آثار به‌عنوان یک گونه‌ی ادبی متمایز و تحت عنوان ادبیات کودک شناخته شدند. با این وجود ریشه‌یابی و دسترسی به منشأ این ژانر، پیش از دوران چاپ، بسیار دشوار است.
حتی پس از رشد صنعت چاپ نیز بسیاری از داستان‌های کودک در ابتدا برای بزرگسالان منتشر می‌شدند و سپس با اقتباس از این آثار، داستان‌هایی برای کودکان به نگارش درمی‌آمدند. از قرن پانزدهم میلادی، بسیاری از ترانه‌ها و داستان‌های کودکانه، غالباً مملو از پیام‌های اخلاقی و مذهبی بودند. به‌همین دلیل می‌توان گفت که ادبیات کودکان به‌مرور توسط منابع مذهبی مانند آیین «پیوریتن‌ها» و با تأثیر از دیدگاه‌های فلسفی و علمی افرادی همچون جان لاک و چارلز داروین شکل گرفت. منتقدین ادبی، اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را به‌دلیل انتشار تعداد زیادی از کتاب‌های کلاسیک کودکان، عصر طلایی ادبیات کودکان می‌دانند.
در ایران نیز از دوران قاجار با تأسیس دارالفنون و برپایی مدارس به سبک اروپایی و همین‌طور رشد صنعت چاپ و انتشار روزنامه‌ها، به‌مرور نگاه و سبک زندگی مردم تغییر پیدا کرد و توسعه یافت و زمینه‌ی مناسب برای ظهور ادبیات کودک و نوجوان فراهم شد. در بین افرادی که در دوران مشروطه به شعر و داستان کودک توجه نشان دادند، می‌توان از چهره‌هایی همچون یحیی دولت آبادی، محمدتقی بهار، ایرج میرزا، نسیم شمال، ابوالقاسم لاهوتی، زین العابدین مراغه‌ای، سلیم قره‌باغی، میرزا اسماعیل‌خان تبریزی نام برد.
با سفرهای مقامات ایرانی به اروپا و ترجمه‌ی آثار نویسندگان اروپایی، ادبیات کودک و نوجوان در ایران شکوفاتر شد. در دوره‌ی پهلوی به‌مدد مترجمان بزرگی همچون روحی ارباب، اردشیر نیک‌پور، مهری آهی و... کتاب‌های مهمی مانند «شازده کوچولو» اثر معروف آنتوان دو سنت اگزوپری، «ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب» نوشته‌ی لوئیس کارول، «پینوکیو» به قلم کارلو کلودی و... به زبان فارسی ترجمه شدند. نویسندگان ایرانی نیز به تدریج یکی پس از دیگری، داستان‌های کودک جذابی را خلق کردند که کتاب‌های «ماهی سیاه کوچولو» به قلم صمد بهرنگی، «درخت مروارید» نوشته‌ی جبار باغچه‌بان و مجموعه‌ی «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» اثر مهدی آذر یزدی ازجمله‌ی این آثار بودند.
تأسیس شورای کتاب کودک در سال 1341 به کوشش توران میرهادی و سپس راه‌اندازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1344، در رشد و شکوفایی ادبیات کودک در ایران تأثیر بسیار مهم و غیرقابل انکاری داشت. در طی دهه‌های 1360 و 1370 نیز رشد مجلاتی همچون «کیهان بچه‌ها» و «سروش کودکان»، به رونق داستان کودک در کشور کمک بسیاری کرد. از آن زمان تاکنون نویسندگانی مانند فرهاد حسن زاده، احمد اکبرپور، فریبا کلهر و... به افتخارات ادبی این حوزه افزوده‌اند. در دهه‌های اخیر نیز با گسترش فضای دیجیتال و امکان دانلود کتاب‌های الکترونیک و کتاب‌های صوتی کودکان، سهولت دسترسی به آثار منتشرشده در این فضا بیشتر شده و همین موضوع نقش مهمی در رشد ادبیات کودک ایران داشته است.
انواع داستان کودک
داستان‌های کودکانه بسته به ایده و فضاسازی داستانی، دارای ژانرهای متنوعی هستند. ژانرهای داستان کودک را می‌توان در گروه‌های زیر دسته‌بندی کرد:
- داستان کودک واقع‌گرایانه: این گونه داستان‌ها اغلب در دوران معاصر و بر اساس موقعیت‌های مدرن خلق می‌شوند. داستان‌هایی که به کودک اجازه می‌دهند با سبک‌های مختلف زندگی و فرهنگ‌های متفاوت آشنا شود و مهارتهای احساسی و روانی مختلفی را در خود تقویت کند. کتاب «پرورش مهربانی و همدلی در کودکان» اثر ناتاشا دنیلز، نمونه‌ای از این‌گونه آثار است.
- داستان کودک مصور و کمیک: تصاویر و تصویرسازی یا تصویرگری در جهان ادبیات کودک، جایگاه ویژه‌ای دارند. با توجه به نقش و اهمیت تصاویر در داستان‌ها و چگونگی استفاده از آن‌ها، این آثار به دسته‌های مختلفی مانند «کتاب تصویری»، «کتاب مصور»، «رمان گرافیکی»، «کمیک»، «مانگا» و... تقسیم می‌شوند. این دسته از کتاب‌ها مانند رمان کودک و نوجوان «دلهره‌ها: وقتی می‌ترسیدم مسخره‌ام کنند» نوشته‌ی رینا تلگمایر، تجربه‌ی بصری جذابی را در هنگام مطالعه برای کودک به‌وجود می‌آورند.
- داستان کهن کودک: افسانه‌های عامیانه، قصه‌های پریان، حکایت‌های قدیمی کودکانه و یا بازنویسی داستان‌های کلاسیک ملل مختلف، زیرمجموعه‌ی داستان‌های کهن کودکان قرار می‌گیرند. کتاب «208 حکایت از ازوپ» اثر اس. ای. هندفورد، در زمره‌ی این آثار داستانی جذاب قرار می‌گیرد.
- داستان تاریخی کودک: این دسته از آثار، داستان‌های کودکانه‌ای هستند که ماجرایشان در دوره‌های زمانی گذشته رخ می‌دهد و اطلاعات تاریخی مربوط به آن دوره و یا یک واقعه‌ی تاریخی خاص را متناسب با سن کودک به او ارائه می‌دهند.
- داستان فانتزی کودک: در این ژانر، نویسنده مانند کتاب «سوپر مگس 1: کوچکترین ابرقهرمان دنیا» اثر تاد اچ. دودلر، با استفاده از عناصر تخیلی جادو، افسانه‌ها، موجودات فضایی و فراطبیعی، داستان‌های کودکانه‌ی فانتزی و علمی - تخیلی خلق می‌کند.
- داستان زندگی‌نامه‌ای: برخی نویسندگان در قالب داستانی کودکانه، به روایت زندگی و خاطرات مشاهیر و افراد الهام‌بخش و مهم در تاریخ می‌پردازند تا کودکان نیز با این افراد آشنا شوند. کتاب «هلن کلر: دختری که عاشق نور بود» نوشته‌ی لیبی رومرو، ازجمله‌ی این آثار است.
- داستان علمی - تخیلی کودک: در این داستان‌ها همچون مجموعه کتاب «زک کهکشانی» اثر ری اورایان، به زبانی ساده و کودکانه، ماجراهایی بر مبنای علمی و یا وقایع آینده روایت می‌شود.
اهمیت و مزایای خواندن داستان برای کودکان
اولین هدف ادبیات داستانی، سرگرمی است و ارزشمندی این هدف مهم را خصوصاً در مورد کودکان نمی‌توان منکر شد. ارزش این سرگرم‌ساختن، زمانی بیشتر به چشم می‌آید که درمی‌یابید خواندن داستان برای کودک بر رشد زبانی، اجتماعی، عاطفی و فکری او نیز بسیار اثرگذار است. از آن‌جایی که زبان، محور اصلی رشد انسان محسوب می‌شود، خواندن کتاب و داستان برای کودک تأثیرات مثبت بلندمدت بسیاری بر قدرت تکلم و فن بیان او خواهد داشت.
مطالعه‌ی منظم کتاب برای کودکان از سنین پایین، الگوهای رشد مغز را در آن‌ها تحریک می‌کند و همین‌طور رابطه‌شان با والدین را بهبود می‌بخشد. به‌مرور زبان، سواد و مهارتهای اجتماعی و عاطفی کودک نیز رشد پیدا می‌کند و او برای ورود به اجتماع آماده می‌گردد. همچنین خواندن داستان با صدای بلند برای کودکان، توانمندی‌های شنیداری و مهارتهای گفتاری آن‌ها را بهبود می‌بخشد و درک زبان و دایره‌ی واژگانی‌شان را وسعت بیشتری می‌بخشد.
باتوجه به اینکه کودکان والدینشان را الگوی خود قرار می‌دهند، بنابراین دیدن مداوم پدر و مادر یا بزرگسالانی که در اطرافشان مطالعه می‌کنند و یا برایشان کتاب می‌خوانند، به احتمال زیاد آن‌ها را نیز به افرادی اهل مطالعه تبدیل خواهد کرد. علاوه‌بر این، درگیر شدن کودک با داستان، باعث رشد توانایی شناختی‌اش می‌شود و کاری می‌کند تا او با درک روابط علت و معلولی، پیش‌بینی کردن را یاد بگیرد و به‌مرور، به توانمندی‌های مهمی مثل خلاقیت، تفکر انتقادی، حل مسئله و درک مطلب دست پیدا کند.
دسته‌بندی داستان‌های کودک در کتابراه
در عصری که روزبه‌روز بر تعداد و تنوع کتاب‌های کودک افزوده می‌شود، انتخاب و یافتن کتاب مناسب برای فرزندان دشوارتر می‌شود. برای همین است که بدون شناخت ژانر و رده‌بندی سنی داستان‌های کودک، نمی‌توان به‌راحتی کتاب متناسب با کودک خود را پیدا کرد. در همین راستا کتابراه با طبقه‌بندی داستان‌های کودک در قالب دسته‌های «تا 2 سال»، «3 تا 5 سال»، «6 تا 8 سال»، «9 تا 12 سال»، «آموزنده»، «سرگرم‌کننده»، «قصه‌های کهن»، «زندگینامه مشاهیر»، «مذهبی»، «نمایشنامه کودکان»، «داستان کودک» و «کمیک نوجوانان»، این دشواری را از پیش پای والدین و مربیان دغدغه‌من برداشته است.
گفتنی‌ست که کتاب‌های داستان کودک موجود در وب‌سایت و اپلیکیشن کتابراه، در قالب نسخه‌های الکترونیک، PDF و صوتی ارائه شده‌اند. کتاب‌هایی که اغلب توسط ناشران حرفه‌ای، معروف و معتبری همچون «مهرسا»، «پرتقال»، «افق» و... تهیه و منتشر شده‌اند و از لحاظ جذابیت بصری و محتوایی، از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
خواندن داستان‌های کودک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
اگر والد، مربی، معلم و یا فردی هستید که خودتان را نسبت به رشد آگاهی در کودکان، مسئول می‌دانید و برای آن تلاش می‌کنید و دلتان می‌خواهد در کنار سرگرم کردن کودک به رشد ذهنی، فکری و روانی او کمک کنید، پس نباید از خرید و دانلود داستان‌های کودک باکیفیت و متنوع غافل بمانید.
پرطرف‌دارترین داستان‌های کودک در کتابراه
دست‌یابی به داستان‌های کودکانه‌ای که قادر باشند محتوای ارزشمندی را انتقال بدهند، یکی از مهم‌ترین چالش‌های بزرگسالانی‌ست که با کودکان در ارتباطند و قصد دارند زمینه‌ای سازنده را برای رشدشان فراهم کنند. با توجه به همین مسئله، کتابراه با گردآوری بهترین داستان‌های کودک در قالب کتاب الکترونیک، کتاب صوتی و فایل PDF در تلاش است تا این مسیر را برای دغدغه‌مندان این عرصه آسان کند.
در این بین برخی از عناوین این حوزه، توجه تعداد بیشتری از مخاطبان را به خود جلب کرده‌اند و افراد بیشتری با خرید و دانلود آن‌ها، کیفیتشان را تأیید کرده‌اند. عنوان تعدادی از این کتاب‌های پرفروش و پرطرف‌دار در حوزه‌ی ادبیات داستانی کودک را در لیست زیر آورده‌ایم:
- کتاب دختری با ذهن قدرتمند: داستانی درباره پرورش تاب آوری، اثر نیلس فان هوف
- کتاب من خوب هستم، به قلم جوری جان
- مجموعه کتاب‌های آبشار جاذبه، نوشته‌ی الکس هیرش
- کتاب نخ نامرئی، تألیف پاتریک کارست
- کتاب قصه‌های شاهنامه فردوسی، به قلم مهناز طاهری
پیشنهاد برای دانلود رایگان داستان‌های کودک در کتابراه
با توجه به اهمیت داستان و داستان‌خوانی برای کودکان، در وب‌سایت و اپلیکیشن کتابراه بخش بزرگی به کتاب‌های رایگان کودک اختصاص داده شده که به‌شکل کتاب الکترونیک، صوتی و PDF ارائه شده‌اند. بنابراین شما می‌توانید بدون نگران بابت هزینه‌های خرید کتاب کودک، آثار متنوعی را در این حوزه به رایگان دانلود کنید و سرگرمی، آموزش و رشد را به کودکتان هدیه دهید. تعدادی از این کتاب‌های رایگان عبارت‌اند از:
- کتاب موآنا، اثر لورا هیچکاک
- کتاب سفر به موزه، به قلم صفیه پرماس
- کتاب حباب احساس: تمرین مایندفولنس برای کودکان، تألیف بهاره خراسانی
- کتاب اندازه تمام دنیا دوستت دارم، نوشته‌ی آملیا هپ ورث
- کتاب تو متفاوت هستی و این فوق العاده است، اثر کارسون کرسلی
