معرفی و دانلود کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ

معرفی کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ

کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ، اثری از فاضل اسکندر، نویسنده‌ی ایرانی‌تبار اهل آبخاز در شمال غربی قفقاز است. اسکندر در این قصه‌ی جذاب و شنیدنی، از یک مارِ پیرِ تک‌چشم و مارِ جوانی که به‌تازگی شروع به خوردن خرگوش کرده است می‌گوید و جامعه‌ی خرگوش‌ها و مارها را ترسیم می‌کند. نویسنده در این اثر ماجراهایی پندآموز را روایت می‌کند و از زبان حیوانات، به کنایه و استعاره، به تقبیح رفتارهای مستبدانه‌ی حکومت‌های تمامیت‌خواه و نقد بی‌عملی و بی‌تفاوتی مردمِ تحت ظلم می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ

فاضل عبدالوویچ اسکندر (Fazil Abdulovich Iskander) یا به قول ناقدانِ کتابِ نیویورک تایمز، مارک تواین آبخازی، شخصیت ادبی منحصربه‌فردی در حوزه‌ی روسیه و قفقاز است. اسکندر دانش‌آموخته‌ی روزنامه‌نگاری در مؤسسه‌ی ادبی ماکسیم گورکی بود و اغلب نوشته‌هایش را به زبان روسی به نگارش درآورد. به نظر می‌آید که اسکندر در روسیه نویسنده‌ای محبوب و نام‌آشنا بوده است چرا که بسیاری از آثار او در طول دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی در قالب شعر و نثر، به‌طور مکرر در مطبوعات به انتشار می‌رسیدند، داستان‌های او روی صحنه‌های تئاتر به اجرا درمی‌آمدند و اشعارش با موسیقی همراه می‌شدند. پس از درگذشت اسکندر، در بیانیه‌ای که توسط کاخ کرملین در رثای او منتشر شد، از فاضل اسکندر به عنوان خالق آثار هنری جاویدان یاد شد. از این نویسنده‌ی پرآوازه، کتاب‌های بسیاری به جا مانده است که کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ (Rabbits and Boa Constrictors) به‌دلیل ساختار روایی خاصی که دارد، از جایگاه متفاوتی در میان آن آثار برخوردار است.

کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ از نظر بسیاری از منتقدان، می‌تواند هم‌طراز و در همان قالب ادبی، معنایی و بیانی تصور شود که مزرعه‌ی حیوانات، اثر جورج اورول در آن قرار می‌گیرد؛ داستانی حکایت‌محور که به‌جای انسان، این حیوانات هستند که راویان و شخصیت‌های اصلیِ آن به شمار می‌روند. در ادبیات به چنین داستان‌هایی فابل گفته می‌شود. فابل را می‌توان در زمره‌ی ادبیات تعلیمی در نظر گرفت و مخاطبانِ آن می‌توانند هم کودکان و هم بزرگسالان باشند. از بارزترین مثال‌های فابل در ادبیات فارسی، کلیله و دمنه است که حکایات آن توسط حیوانات روایت شده‌اند.

در خرگوش‌ها و مارهای بوآ، فاضل اسکندر مانند دیگر نویسندگانِ آثار تمثیلی و استعاری، برای تاختن به ناهنجاری‌های اجتماعی، معضلات اقتصادی و چالش‌های سیاسی، از زبانی غیرمستقیم بهره برده است. او از روایت رویدادها و گفت‌وگوهای میان مارهای بوآ و خرگوش‌ها بهره جسته و به مسائل مهم و چالش‌برانگیزی همچون روابط میان حاکمان و مردم، تشنگی حکومت برای حفظ قدرت، استبداد، استعمار و استثمار، منفعت‌طلبی و رفتارهای حاکی از بی‌تفاوتی و انفعال توده سخن گفته است.

پادآرمان‌شهری که فاضل اسکندر در کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ خلق کرده، مملو از رویدادهای مختلف و شخصیت‌هایی است که مدام تغییر نقش و جایگاه می‌دهند. ماجراهای کتاب از زاویه‌ی دیدِ مارِ پیر روایت می‌شود. مار پیر که چپ‌چشم نام دارد، تنها یک چشم دارد و داستان با شرح این اتفاق آغاز می‌شود که چگونه او چشم راستش را از دست داده است. پس از آن، حکایت پشت حکایت بیان می‌شود و مخاطب با مار جوان و جاه‌طلبی و طمع‌کاری او، جامعه‌ی مارها و واکنش‌های آنان، خرگوش‌ها، طعمه‌ها و... آشنا می‌شود. خرگوش‌ها و مارهای بوآ، کتابی سراسر استعاره و تمثیل است: پادشاه مارها، پیتون کبیر نام دارد! مار مخالفِ او که در مقام اپوزیسیون (مخالف حکومت) قرار می‌گیرد، کوتوله، نرم‌خو و بیش‌ازاندازه محتاط و محافظه‌کار است. ترازوی سنجشِ ظرفیت و قابلیت مارها، میزان خرگوشی است که می‌توانند هضم کنند و از این رو، شاید بتوان دستگاه گوارشِ آن‌ها را تمثیلی از قدرت هضم و پذیرش باورها و قوانین نظام فرادست دانست. خرگوش، دشمن است و باید در همان نظام عجیب‌وغریبِ دستگاه گوارش مار، هضم و نیست شود و ماجرا از آنجا شنیدنی‌تر می‌شود که خرگوشی که طعمه‌ی یکی از آن مارها شده، از بدنِ مار به عنوان تریبونی برای ابراز مخالفت و تشویق خرگوش‌ها به اعتراض و ایستادگی استفاده می‌کند!

نگاه آسیب‌شناسانه‌ی فاضل اسکندر متوجه شرایط نابه‌سامان جامعه‌ای است که در حال زوال و فروپاشی‌ست، و وضعیت کنونی آن، نه‌تنها منتج از اقدامات نابخردانه‌ی حاکمان بی‌کفایت و تداوم ظلم و تبعیض بلکه ناشی از عافیت‌طلبی و سودجویی مردم نیز هست. زبان روان و بیان شیوای اسکندر در کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ در پی به تصویر کشیدن عمیق‌ترین مفاهیم در جوامع انسانی است و دعوتی‌ست از همگان که شجاعانه در پی ایجاد جامعه‌ای باشند که برقراری نظم، ثبات و آرامش در آن، از اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین ضرورت‌های زیستی به شمار آید و عدالت، آزادی و نوع‌دوستی، به ارزش‌هایی واقعی و قابل احترام بدل شود.

کتاب خرگوش‌ها و مارهای بوآ را آبتین گلکار ترجمه کرده و نشر افق آن را به چاپ رسانده است. نسخه‌ی صوتی این اثر را به همت رادیو گوشه و با خوانش تایماز رضوانی می‌شنوید.

کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ برای چه کسانی مناسب است؟

شنیدنِ کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ را به تمام علاقه‌مندانِ داستان‌هایی با موضوعات اجتماعی و سیاسی و همین‌طور طرفداران آثاری که راویانِ آن حیوانات هستند، پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب صوتی خرگوش‌ها و مارهای بوآ می‌شنویم

بدنش در چند جا لگدکوب شده و یک چشمش را از دست داده بود، هرچند نمی‌توانست قاطعانه بگوید که فیل‌ها ناخواسته چشمش را زیر پا له کرده‌اند یا آنکه وقتی بیهوش روی زمین افتاده بوده، پرنده‌ای چشمش را از کاسه درآورده است. معلوم نبود چرا این پرسش به دغدغه‌ی فکری‌اش بدل شده بود، چرا که در آن وضعیت مسائل مهم‌تری داشت که به آن‌ها فکر کند. باز به علت نامعلومی دلش می‌خواست چشمش با پای فیل‌ها کور شده باشد و نه با نوک پرنده‌ای که او را به جای جسد گرفته باشد. این فکر که پرنده‌ای چشمش را مثل گندم با نوک‌زدن درآورده باشد، راحتش نمی‌گذاشت، تا وقتی که گرسنگی بر او چیره شد. چند روزی به همین ترتیب سپری شد و ناگهان کلاغی که گول بی‌حرکتیِ او را خورده بود، رویش نشست. وقتی کلاغ روی سر چپ‌چشم نشست تا تنها چشم باقی‌مانده‌اش را هم از کاسه درآورد، چپ‌چشم موفق شد او را ببلعد. از آن زمان چند ماه بی‌حرکت دراز کشید و با تنها چشمش به آسمان خیره ماند. در طول این مدت چند کرکس و کلاغ را که وسوسه‌ی بدن بی‌حرکت او شده بودند، به دام انداخت.

فهرست مطالب کتاب صوتی