معرفی و دانلود کتاب حیات ذهن

معرفی کتاب حیات ذهن

کتاب حیات ذهن آخرین اثر فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی، هانا آرنت است. او در ابتدا قصد داشت این کتاب را در سه قسمت بنویسد، اما مرگ ناگهانی‌اش مانع از نگارش قسمت سوم کتاب شد. دو قسمت دیگر این کتاب بعد از سخنرانی‌های آرنت حین ارائه‌ی سلسله درسگفتارهای گیفورد تکمیل و منتشر شدند. هانا آرنت در کتاب حیات ذهن، ماهیت تفکر، اراده و حکم (قضاوت) را مورد بررسی قرار می‌دهد.

درباره‌ی کتاب حیات ذهن

هدف از تفکر چیست؟ اصلاً به چه چیزی تفکر می‌گوییم؟ ظرفیت‌های ذهن انسان چه اندازه است؟ فیلسوفان بسیاری سعی کرده‌اند به این سؤالات پاسخ دهند. هانا آرنت (Hannah Arendt) در جلد اول کتاب حیات ذهن (The Life of the Mind)، آرای این متفکران را بررسی و تحلیل می‌کند و از جنبه‌های مختلف به واکاوی مفهوم تفکر و ماهیت ذهن بشری می‌پردازد. در دوره‌ی حیات آرنت مخالفت با روشنفکران بیشتر شده بود و مردم کمتر از گذشته به متفکران اعتماد داشتند. او می‌خواست که از قدرت ذهن انسان برای درک جهان و هدایت بشر دفاع کند.

همانطور که هانا آرنت در کتاب «آیشمن در اورشلیم» اشاره می‌کند، یکی از بزرگ‌ترین گناهان آیشمنِ نازی این بود که اعمال خود را از روی بی‌فکری انجام می‌داد و بی‌چون‌وچرا از دیگران تبعیت می‌کرد. آرنت در آن کتاب مشهور خود نیز به بحث تفکر پرداخته بود.

باری، آرنت در ادامه‌ی جلد اول کتاب حیات ذهن، با دقتی بالا، تمایز میان حقیقت و معنا و همچنین دانستن و اندیشیدن را تبیین می‌کند و اهمیت تفکر در تجربه‌ی بشری را توضیح می‌دهد. هانا آرنت به این موضوع اشاره می‌کند که حیات فعال یا زندگی فعال،‌ چه پیوندی با حیات متفکر یا ذهن متفکر دارد. نویسنده در این میان به نقد عقاید فیلسوفانی چون ارسطو و کانت می‌پردازد و بعضی از نظریه‌های آنان را زیر سؤال می‌برد.

هانا آرنت در جلد دوم کتاب حیات ذهن به قوه‌ی اراده و مسئله‌ی اختیار می‌پردازد. او در آغاز با بررسی آثار فیلسوفان عصر باستان تا عصر مدرن، چیستی اراده و نقش آن در حیات ذهن را توضیح می‌دهد. در ادامه استدلال‌ها و نظریه‌هایی که از زمان احیای فلسفه در قرن هفدهم در باب این موضوع پدید آمده‌اند، از نو تفسیر می‌شوند. سپس به عقاید نیچه،‌ هایدگر و کانت اشاره می‌شود.

جالب است بدانید که کتاب حیات ذهن آخرین اثر هانا آرنت است و نگارش آن پس از مرگ او، ناتمام ماند. آرنت می‌خواست این کتاب را در 3 جلد با نام‌های «تفکر»، «اراده» و «حکم» منتشر کند؛ اما مرگ او باعث شد که جلد سوم ناتمام بماند و فقط دو جلد از این کتاب منتشر شود. آرنت از زمانی که کتاب «وضع بشر» را تألیف کرد، قصد داشت کتابی دیگر در تکمیل آن بنویسد. او در آن کتاب به ماهیت «عمل» در وضع بشر پرداخته و در دو جلد کتاب حیات ذهن، بر دو مبحث تفکر و اراده تمرکز نموده است.

آرنت اولین زنی بود که در سخنرانی‌های گیفورد در اَبِردین اسکاتلند درس‌گفتارهایی ارائه کرد. سنت ایراد این مجموعه سخنرانی‌ها اول‌بار در سال 1888 و با هدف برقراری ارتباط میان علم، فلسفه و الهیات پدید آمد. متفکران مشهوری مانند ویلیام جیمز، نیلز بور و ورنر هایزنبرگ از جمله سخنرانان گیفور بوده‌اند. سال 1973 از آرنت دعوت شد که در ابردین سخنرانی کند و او موضوع «تفکر» را برای این سلسله گفتارها انتخاب کرد. او قصد داشت که سخنرانی خود را در باب «اراده» ادامه دهد؛ اما بعد از اولین سخنرانی دچار حمله‌ی قلبی کشنده‌ای شد و نتوانست مجموعه درس‌گفتارهایش را تکمیل کند. البته او تا سال 1975 سعی کرد دست‌نوشته‌های جلد دوم کتاب حیات ذهن را کامل کند که موفق به این کار شد و این دست‌نوشته‌ها بعد از مرگ آرنت، به چاپ رسیدند.

مسعود علیا در پیشگفتارش بر ترجمه‌ی این اثر هانا آرنت توضیح می‌دهد که نسخه‌ی انگلیسی کتاب حیات ذهن، دو پیوست داشته که به زبان فارسی ترجمه نشده‌اند. پیوست اول را ویراستار انگلیسی کتاب نوشته است و در آن چگونگی تدوین و ویرایش کتاب آرنت را شرح می‌دهد. پیوست دوم نیز برگزیده‌ای است از کتاب «درسگفتارهایی درباره‌ی فلسفه‌ی سیاسی کانت» که احتمالاً در آینده به زبان فارسی ترجمه خواهد شد. انتشارات ققنوس پیش از این کتاب حیات ذهن را در دو جلد منتشر کرده بود؛ اما در هنگام چاپ مجدد کتاب تصمیم بر این شد که هر دو جلد تفکر و اراده، ذیل یک مجلد عرضه شوند.

کتاب حیات ذهن برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی کتاب حیات ذهن برای علاقه‌مندان به مباحث فلسفی جذاب و آموزنده خواهد بود.

در بخشی از کتاب حیات ذهن می‌خوانیم

زنده بودن یعنى زیستن در جهانى که پیش از آمدن خودِ موجودِ زنده بوده و پس از رفتن او نیز باقى خواهد ماند. در این سطحِ زنده بودنِ محض، نمود یافتن و از نمود افتادن، چون از پى یکدیگر مى‌آیند، رویدادهاى اولیه‌اند، که در این مقام شاخص زمانند، شاخص مدت‌زمانى که بین زایش و مرگ سپرى مى‌شود. طول عمر متناهى‌اى که نصیبِ هر موجود زنده‌اى مى‌شود نه فقط متوسط عمر آن موجود بلکه تجربه‌اش از زمان را نیز رقم مى‌زند؛ این طول عمر سرمشق نهان هر نوع اندازه‌گیرى زمان است، هر قدر هم که این اندازه‌گیرى‌ها سپس از آن طول عمرِ نصیب شده به سوى گذشته و آینده فرابگذرند. بنابراین، تجربه‌ی زیسته‌ی مدتِ این یا آن سال، در طول زندگى ما اساساً تغییر مى‌کند. سالى که براى انسانى پنج‌ساله، درست یک پنجم زندگى‌اش را تشکیل مى‌دهد قطعاً بسیار طولانى‌تر از وقتى به نظر مى‌رسد که این سال صرفاً یک بیستم یا سى‌ام عمر او بر کره خاکى است. همه‌ی ما مى‌دانیم که چطور هرچه بزرگ‌تر مى‌شویم سال‌ها سریع‌تر و سریع‌تر مى‌گذرند تا این که، با نزدیک شدن به ایام پیرى، آهنگ گذر سال‌ها بار دیگر آهسته مى‌شود زیرا دست به کارِ مقایسه آن‌ها با وقتِ درگذشتن خویش از این دنیا مى‌شویم وقتى که روحاً و جسماٌ پیش‌بینى شده است...

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مترجم
یادداشت ویراستار انگلیسى
جلد اول: تفکر
درآمد
1: نمود
2: فعالیت‌هاى ذهنى در جهانى از نمودها
3: چه چیزى ما را به تفکر وامى‌دارد؟
4: هنگامى که تفکر مى‌کنیم، کجا هستیم؟
جلد دوم: اراده
درآمد
1: فیلسوفان و اراده
2: کشف ضمیر آدمى
3: اراده و خرد
4: نتایج