معرفی و دانلود کتاب تنوع دینی

معرفی کتاب تنوع دینی

کتاب تنوع دینی اثر دیوید بیسینگر به تنوع دیدگاه‌ها در ادیان نظر انداخته است و از زوایای مختلف این مقوله را بررسی می‌کند. نویسنده، افزون‌ بر بررسی گستردگی تنوع دینی، واکنش‌ها به این موضوع را نیز وامی‌کاود و مباحثی نظیر الزام معرفتی، باور موجه، مدارای دینی و... را در ارتباط با تنوع دینی مورد تحلیل قرار می‌دهد.

درباره‌ی کتاب تنوع دینی

در هر حوزه‌ای، از سیاست و اقتصاد گرفته تا علم و فلسفه، تنوع و تفاوت دیدگاه بسیار فراوان و حتی گریزناپذیر است اما احتمالاً چندان بی‌راه نخواهد بود اگر بگوییم، تفکر دینی از نظر تنوع بینش و دیدگاه، سرآمد حوزه‌های دیگر است. دیوید بیسینگر (David Basinger)، فیلسوف آمریکایی نیز در کتاب تنوع دینی (Religious Diversity Pluralism) سعی دارد با رویکردی همه‌جانبه به این مسئله بپردازد. زیرا باوجوداینکه افراد دین‌مدار درمورد هر مسئله‌ی دینی، در پی حقیقت هستند، همچنان باورهای متنوعی دارند که غالباً ناقض یکدیگرند.

دیوید بیسینگر، معتقد است این تنوع را می‌توان از زوایای تاریخی، روانشناختی و انسان‌شناختی بررسی کرد اما او قصد دارد در این کتاب بر مسائلی تمرکز کند که محور تفکرات فیلسوفان دینی را شکل می‌دهد. به همین خاطر با فلسفه‌ورزی‌های خود تلاش می‌کند تا بتواند میزان گستردگی تنوع دینی را بسنجد و به این پرسش پاسخ دهد که آیا پس از پذیرش تنوع دینی، پافشاری بر صحت یک منظر دینی قابل توجیه است؟ و مهم‌تر اینکه آیا از نظرگاه اخلاقی تلاش برای متقاعد کردن دیگران برای روی آوردن به یک منظر دینی متفاوت، صحیح است؟

باوجوداینکه برخی از فیلسوفان دین از تمرکز اندیشمندان این حوزه بر ادیان توحیدی (خداباورانه) انتقاد می‌کنند و عقیده دارند ادیان خداناباورانه نیز باید به این شریان اندیشه‌ورزی راه پیدا کنند اما بیسینگر تمرکز مباحث این کتاب را بر ادیان توحیدی حفظ کرده است. چراکه هدف اصلی او از نگارش این اثر، همان‌طورکه از عنوانش پیداست بررسی تنوع دینی است؛ مسئله‌ای که به شکل عمده در ادیانی که به خدای یگانه باور دارند به چشم دیده می‌شود.

دیوید بیسینگر در این کتاب با اینکه تلاش داشته تا تنها بر مسیحیت متمرکز نباشد، با این حال اغلب نمونه‌هایی را که برای توضیح مسائل ذکر کرده از منابع مسیحیان و تا حدودی مسلمانان آورده است. همچنین نظر ویکتوریا هریسون، درمورد نیاز فلسفه‌ی دین به رویکرد جهان‌شمول را مطرح می‌کند و در عین اینکه آن را ارزشمند می‌داند اما در این اثر به پرسش‌های بنیادینی در زمینه‌ی تنوع دینی می‌پردازد که امروزه بیشتر در غرب و در عرصه‌ی فلسفه‌ی تحلیلی دین مطرح است.

دیوید بیسینگر در بخش‌های مختلف کتاب پاسخ‌ها و واکنش‌ها به تنوع دینی را مورد بررسی قرار می‌دهد و مسائلی مثل الزام معرفتی و مدارای دینی را مطرح می‌کند. همچنین این مقوله را در عرصه‌ی آموزش عمومی نیز بررسی می‌کند. علاوه‌ بر این‌ها نویسنده از یاد نمی‌برد که در کنار واکاوی تنوع میان‌دینی به تنوع درون‌دینی نیز بپردازد. ناگفته نماند مباحث این کتاب تنها جنبه‌ی نظری ندارند بلکه تأمل در آن می‌تواند تأثیر بسزایی بر رفتارهای فردی و جمعی افراد اجتماع با یکدیگر داشته باشد.

این کتاب شایسته‌ی تأمل با ترجمه‌ی مهدی اخوان و به همت انتشارات ققنوس ذیل مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد به دنیای کتاب راه یافته است.

کتاب تنوع دینی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر اهل فلسفه‌ورزی هستید و به کنکاش در مباحث مرتبط با فلسفه‌ی دین علاقه دارید، این کتاب می‌تواند توجهتان را به خود جلب کند.

در بخشی از کتاب تنوع دینی می‌خوانیم

هیچ فیلسوفى منکر این امر نیست که آگاهى از (تحقق) تنوع دینى‌اى که به چشم مى‌آید امرى است که گاه در واقعیت بر فرد انحصارگرا تأثیرى دارد از ایجاد دلهره و تشویش ناچیز گرفته تا کاهش شدید سطح اطمینان او به صدق باورهایى خاص و از آن‌جا تا تسریع دست شستن از عقاید خویش. این صرفا مدعایى تجربى است در باب حالات و رفتارهاى روان‌شناختى.

با این حال، [این سؤال مطرح است که] انحصارگرایى که از تنوع دینى آگاه مى‌شود آگاهى از این‌که افرادى ظاهرا صادق و فرهیخته در مسئله‌اى واجد اهمیت دینى با او اختلاف دارند چگونه باید به واقعیت چنین تنوعى واکنش نشان دهد؟ مثلاً، بودایى یا هندو یا مسیحىِ مؤمنى که درمى‌یابد دیگرانى که ظاهرا به اندازه او فرهیخته و مؤمن‌اند به منظرهاى دینى ناسازگارى معتقدند، چگونه باید به این امر واکنش نشان دهد؟ یا مسیحى‌اى که عقیده دارد کتاب مقدس به‌وضوح خداوندى را به تصویر مى‌کشد که تدبیر و اختیار تام و تمامى نسبت به کل جوانب واقعیت دارد، چگونه باید نسبت به درک این امر واکنش نشان دهد که مسیحیان دیگرى که ظاهرا صادق و مخلص و «مؤمن به کتاب مقدس» هستند کتاب مقدس را به‌وضوح تصویرگر خداوندى مى‌دانند که نخواسته است رویدادهاى واقع در زمینه‌هایى را که در آن‌ها انسان‌ها از اختیار اخلاقى معنادار برخوردار شده‌اند ضبط و مهار کند؟ آیا فردى انحصارگرا مى‌تواند به نحوى موجه به چنین تنوعى بى‌اعتنا باشد؟ اگر نه، آیا انحصارگرا ملزم است که سعى کند چنین تعارضات معرفتى‌اى را حل و فصل کند، یعنى وارد عرصه ارزیابى عقیدتى شود؟ یا پرداختن او به این کار دست‌کم فکر خوبى است؟

فیلسوفان عمیقا در باب واکنش صحیح در این زمینه با یکدیگر اختلاف دارند. البته افراد (و گروه‌هاى) متدینى هستند که معتقدند هرگونه ارزیابى باورهاى دینى نابجاست. مثلاً، برخى افراد (که گاه ایمان‌گرایان خوانده مى‌شوند) استدلال مى‌کنند که باورهاى دینى از سنخى نیستند که متعلق مناسب ارزیابى عقلانى باشند و/ یا ارزیابى این باورها بى‌اعتقادى را نشان مى‌دهد. اما در حال حاضر فیلسوفان اندکى به این موضع عقیده دارند. غالب فیلسوفان معتقدند که انحصارگرایان دست‌کم حق ارزیابى باورهایشان را در مواجهه با تنوع دینى دارند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: گستردگى تنوع دینى
2: پاسخ‌هاى ممکن به تنوع دینى
3: تنوع دینى و الزام معرفتى
4: تنوع دینى و باور موجه
5: تنوع دینى و دفاعیه‌ها
6: تنوع دینى و مداراى دینى
7: تنوع دینى و سرنوشت ابدى نوع بشر
8: تنوع دینى در عرصه تعلیم و تربیت عمومى
9: نتیجه‌گیرى
یادداشت‌ها
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه