معرفی و دانلود کتاب زیبایی شناسی فمینیستی

معرفی کتاب زیبایی شناسی فمینیستی

کتاب زیبایی شناسی فمینیستی اثری از کارولین کورسمایر است. این جلد از مجموعه‌ی دانش‌نامه‌ی استنفورد می‌کوشد تا از زاویه‌دید جنسیت به مفاهیم هنری و ارزش‌های زیبایی‌شناختی بپردازد. این حوزه از مطالعات زیبایی‌شناختی از منظر فمینیست‌هایی که تاکنون در باب اثر هنری و آفرینشگری نوشته‌اند مورد بررسی قرار می‌گیرد.

درباره‌ی کتاب زیبایی شناسی فمینیستی

آنچه در زیبایی‌شناسی فمینیستی اهمیت دارد به خاستگاه یک اثر هنری مربوط می‌شود: چگونه نژاد، جغرافیا، جنسیت، عوامل قدرت و سرکوب می‌توانند به‌مثابه‌ی ریشه‌های پیدایش در یک اثر عمل کنند و بیان آن را شکل دهند. به‌طورکلی، در تئوری‌های فمینیستیِ دهه‌ی هفتاد میلادی در آمریکا، رویکردهای فرویدی و خوانش‌های لکان از امر آفرینش، فتیشیسم و تئوری‌های جنسیتی مورد نقد و انتقاد قرار گرفتند. برخلاف نظریه‌های فروید که در آن با اتکا به‌رابطه‌ی میان فرزند و مادر و عقده‌های شکل‌گرفته در نوجوانی به تبیین و خوانش آثار هنری پرداخته می‌شود، فمینیست‌ها بیشتر گرایش به مباحث جامعه‌شناختی داشتند. در واقع، فمینیست‌ها به بدن به‌منزله‌ی مبحثی جامعه‌شناختی نگاه می‌کنند و آن را جایگزینی برای پدیدارشناسی می‌دانند. کتاب زیبایی‌ شناسی فمینیستی (Feminist Aesthetics) اثر کارولین کورسمایر (Carolyn Korsmeyer) قرار است یک بررسی جامع از مبحث مدنظر داشته باشد و یک نمایه‌ی کلی از آن ترسیم کند.

در کتاب زیبایی شناسی فمینیستی، کارولین کورسمایر اشاره می‌کند که مطالعات تاریخی و نظری آثار هنری در ادوار و قرون مختلف نشان می‌دهند که تفاوت‌های آشکاری میان هنرمندان مرد و زن وجود دارد. در واقع، مسئله به‌ نوع نگرش در بازنمایی بازمی‌گردد: این نقد همیشگی از سوی مفسران فمینیست وجود دارد که همواره هنرمندان مرد در ترسیم و بازنمایی کوشیده‌اند کالبدی غیر‌این‌جهانی، رویایی، کمال‌گرا و همچنین اروتیک به تجسد زنانه بدهند، درحالی‌که زن باید با همان موجودیت خودش و با تمام نقص‌هایی که آن را به انسان و تجسمی این‌جهانی تبدیل می‌کند، مورد بررسی قرار گیرد. کارولین کورسمایر یادآور می‌شود که مفسران حوزه‌ی زیبایی‌شناسی فمینیستی صرفاً به ارائه‌ی تئوری‌های تازه نمی‌پردازند و بخشی از مطالعات و انتقادات آنان به نظریه‌های فلسفی تثبیت‌شده‌ای معطوف می‌شود که با وجود انکار جنسیتی بودن، اما در ذات خود بر چنین محوری بنا شده‌اند.

در تمام بخش‌های کتاب زیبایی شناسی فمینیستی، کارولین کورسمایر نشان می‌دهد که چگونه می‌توان تمام نظریات و اندیشه‌های تاریخ هنر را با نگره‌های تازه و از دید مفسران زن جایگزین کرد و به‌ شیوه‌ی دیگری به آثار نگریست. به‌واقع، هنر معاصر تأثیر عظیم و عمیقی از نگره‌های فمینیسم پذیرفته و می‌توان به‌ طور آشکار مشاهده کرد که در حال حاضر دیدگاه‌هایی که نسبت به بدن سینمایی، بازنمایی سوژه در نقاشی و همچنین پرداختن به زن در ادبیات وجود دارد، متأثر و ملهم از دیدگاه‌های حوزه‌ی زیبایی‌شناسی فمینیستی است. البته باید گفت که این کتاب لزوماً تصمیم ندارد که تمام تاریخ اندیشه را زیر سؤال ببرد، بلکه کورسمایر برآن است تا با گردآوری و شرح الگوهای فکری این مکتب اجتماعی و فرهنگی نوعی دیالکتیک نظری را شکل و ارائه دهد.

به‌طورکلی باید به این نکته نیز اشاره کرد که فمینیسم فازها و دوره‌های گوناگونی را تجربه کرده است. به‌عنوان نمونه، محوریت اصلی مباحث فمینیستی در دهه‌ی هفتاد آمریکا که توسط زنان سفیدپوست طبقه‌ی متوسط هدایت می‌شد، با گرایشات و تعلقات فکری نسل‌هایی که در ادامه آمدند و به نقد فاز نخست پرداختند، تفاوت داشت. فمینیسم عصر حاضر با مختصات ایدئولوژی ووک، اقلیت‌های جنسی و جسمی، فراتر از حوزه‌ی زنان حرکت کرده و سرکوب‌های طبقاتی و نژادی نیز در آن محوریت بیشتری پیدا کرده‌اند. کتاب زیبایی شناسی فمینیستی اثر کارولین کورسمایر توسط نوشین شاهنده ترجمه شده و انتشارات ققنوس آن را عرضه کرده است.

کتاب زیبایی شناسی فمینیستی برای چه کسانی مناسب است؟

این اثر به مخاطبان کتاب‌های فلسفی، نظریه‌های هنری، جامعه‌شناسی و همچنین طرفداران فمینیسم توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب زیبایی شناسی فمینیستی می‌خوانیم

احتمالاً امروزه چه در هنر فمینیستى و چه در فلسفه فمینیستى هیچ موضوعى بحث‌برانگیزتر از «بدن» نیست. این علاقه نمودار کاوش‌ها و نقدهاى پیوسته در خصوص دوگانه‌انگارى سنتىِ ذهن بدن، نقش ریخت‌شناسى جنسى در تحول جنسیت و خود، و پیوند اعتباریافته زنان با ماده و جسمانیت است. هم وجوه هنرى و هم وجوه نظرىِ کاوش بدن را مى‌توان عناصرى مکمل از زیبایى‌شناسى فمینیستى در نظر گرفت.

یکى از مسیرهاى این نوع بررسى، ارزشگذارى مجدد حواس و مواد متعارفى است که به شکل اعیان هنرى درمى‌آیند. همان‌طور که هنگام بررسى فلسفه‌هاى ذوق و شکل‌گیرى ایده امر زیبایى‌شناختى دیدیم، حس واقعى ذائقه به طور معمول هرگز حسى حقیقتا «زیبایى‌شناختى» تلقى نشده است؛ لذت‌ها و نحوه درک این حس آن‌قدر جسمانى و حسى است که نمى‌توان آن‌ها را توصیف کرد. بنا بر نظریه سنتى، بینایى و شنوایى‌اند که به معناى حقیقى کلمه حواس ِ زیبایى‌شناختى هستند. البته این حکم اکنون زیر سؤال رفته است، همان‌گونه که خود حواس در معرض ارزشگذارى مجدد قرار گرفته‌اند. نظریه‌پردازانى همچون ایریگارى و سیکسو جسارت ورزیدند و باب نخستین نظرورزى‌ها درباره امکان جنسیتى کردن تجربه حسى را گشودند، و شمارى از هنرمندان به طور غیرمستقیم این موضوع را با به کار گرفتن مواد غذایى به عنوان رسانه آثارشان بررسى کردند. حضور مواد غذایى واقعى در چیدمان‌هاى هنرى در مقابل تصاویر نقاشى‌هاى طبیعت بى‌جان آرمان‌هاى زیبایى‌شناختى سنتى را از چند جبهه برمى‌آشوبد و بر هم مى‌زند. چنین چیزى این ایده را که هنر ارزشى پایا دارد به چالش مى‌خواند، زیرا [هنرى که در آن از مواد غذایى فاسدشدنى استفاده مى‌شود] واقعا زایل مى‌شود؛ و این هنر، اگرچه باید دیده شود، به شکلى حس‌آمیزانه با حواس چشایى و بویایى نیز بازى مى‌کند. اما این کار را در حالى انجام مى‌دهد که داراى منافعى نیست که خوردن واقعى دارد، زیرا هنرِ ساخته‌شده از غذا خود یک وعده غذایى نیست. در واقع، در این هنر به جاى لذت‌بخشى به حس ذائقه، اغلب از برانگیختگى انزجار در تخیل حسى استفاده مى‌شود.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: هنر و هنرمندان: پس‌زمینه تاریخى
2: خلاقیت و نبوغ
3: مقولات زیبایى‌شناختى و نقدهاى فمینیستى
4: شیوه عمل فمینیستى و مفهوم هنر
5: بدن در هنر و فلسفه
6: زیبایى‌شناسى و زندگى روزمره
7: نتیجه‌گیرى
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه