معرفی و دانلود کتاب مفهوم امر زیباشناختی

معرفی کتاب مفهوم امر زیباشناختی

مفهوم امر زیباشناختی رابطه‌ی تنگاتنگی با مفهوم ذوق دارد و این دو مفهوم قرن‌هاست که توجه فیلسوفان را به خود معطوف کرده‌اند. در کتاب مفهوم امر زیباشناختی، جیمز شلی به این دو اصطلاح می‌پردازد. او در این کتاب که در گروه کتاب‌های فلسفه هنر قرار دارد، پرسش‌های جدیدی را در حیطه‌ی زیباشناسی به میان می‌کشد و برای پاسخ دادن به آن‌ها نظریات زیبا‌شناختی را از قرن هجدهم تا کنون از نظر می‌گذارند.

درباره‌ی کتاب مفهوم امر زیباشناختی

اصلاح زیباشناسی در قرن هجدهم وارد اصطلاحات فلسفی شد. این اصطلاح برای اشاره به نوعی عین یا ابژه، داوری، رویکرد، تجربه و ارزش به کار گرفته شده است و نظریه‌های زیباشناختی در نسبت با پرسش‌هایی مربوط به یکی از این کاربردها طرح شده‌اند. پرسش‌هایی همچون: چگونه می‌توان از رابطه‌ی بین ارزش زیباشناختی و تجربه‌ی زیباشناختی درک درستی به دست آورد؟ یا آیا آثار هنری ضرورتاً اعیان یا ابژه‌های زیباشناختی هستند؟ اما اخیراً پرسش‌های کلی‌تری درباره‌ی کاربرد لفظ زیباشناختی مطرح شده است که جیمز شلی (James Shelley) در کتاب مفهوم امر زیباشناختی (The Concept of the Aesthetic) بر آن‌ها تمرکز کرده است.

جیمز شلی در کتاب مفهوم امر زیباشناختی به پرسش‌هایی می‌پردازد که در اواخر قرن بیستم متداول شد و مفهوم زیباشناسی را مفهومی ذاتاً مسئله‌ساز تلقی می‌کرد. پرسش‌هایی همچون: آیا می‌توان کاربرد لفظ «زیباشناسی» را بدون توسل به الفاظ دیگر توضیح داد؟ آیا توافق بر سر هر گونه کاربرد این لفظ کافی است تا بتوان بر مبنای آن به توافق یا عدم توافق نظری معنادار دست یافت؟ آیا «زیبایی‌شناسی» در نهایت هیچ‌گونه مقصود فلسفی موجه را برآورده می‌کند تا بر مبنای آن بتوان الحاق آن به اصطلاحات فلسفی را توجیه کرد؟» نویسنده برای پاسخ به این پرسش‌ها در دو بخش اصلی مفهوم ذوق و مفهوم امر زیباشناختی را از منظر نظریات قدیم و جدید، یعنی از قرن هجدهم گرفته تا قرن بیستم می‌کاود.

باید گفت، در اصل اصطلاح ذوق قدیمی‌تر از اصطلاح زیباشناسی است. به‌صورتی که مفهوم ذوق از دوران باستان وجود داشته و افلاطون و ارسطو آن را به‌کار برده‌اند؛ اما اصطلاح زیباشناسی را، اولین بار الکساندر گوتلیب بومگارتن در قرن هجدهم وضع کرد. با گذشت زمان، مفهوم ذوق رنگ باخت و جای خود را به اصلاح زیباشناسی داد؛ با وجود این، مفهوم زیباشناختی از مفهوم ذوق ریشه گرفته است و به همین دلیل است که نویسنده کتاب مفهوم امر زیباشناختی را با مفهوم ذوق شروع می‌کند و پس از شرح آن، وارد بحث مفهوم امر زیباشناختی می‌شود.

مفاهیم بی‌واسطگی و بی‌علاقگی مفاهیمی هستند که جیمز شلی در ابتدای بحث درباره‌ی مفهوم ذوق وارد آن‌ها می‌شود. مطابق گفته‌ی وی، بخش زیادی از تاریخ تفکر متأخر درباره‌ی مفهوم امر زیباشناختی در گروی تاریخ تحول و تطور نظریه‌های بی‌واسطگی و بی‌علاقگی است. نویسنده بحث کتاب را با محوریت این دو مفهوم پیش می‌برد. وی در این بین، به نظرات کانت، هیوم و... می‌پردازد و آن‌ها را ذیل سرفصل‌های تجربه‌ی زیباشناختی، رویکرد زیباشناختی و داوری زیباشناختی توضیح می‌دهد.

کتاب مفهوم امر زیباشناختی در اصل ترجمه‌ی مدخلی از دانشنامه فلسفه استنفورد است که امر زیباشناختی را از منظر پرسش‌هایی جدید مطالعه می‌کند. این کتاب را انتشارات ققنوس با ترجمه‌ی محمدرضا ابوالقاسمی منتشر کرده است.

کتاب مفهوم امر زیباشناختی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای پژوهشگران، متخصصان، استادان و دانشجویان فلسفه هنر مناسب خواهد بود.

در بخشی از کتاب مفهوم امر زیباشناختی می‌خوانیم

تلقى عقل‌گرایانه از زیبایى نگرشى است که طبق آن داورى‌هاى ناظر به زیبایى داورى‌هایى عقلانى است، یعنى داورى ما مبنى بر این‌که فلان چیز زیباست مبتنى است بر استدلال عقلى و چنین استدلالى معمولاً متضمن استنتاج بر مبناى اصول یا کاربست مفاهیم است. در آغاز قرن هجدهم، نگرش عقل‌گرایانه به زیبایى بر سراسر قاره اروپا سایه افکنده بود و گروهى تحت عنوان «هندسه‌دانان» این نگرش را تا حد نهایى آن پیش برده بودند. این گروه تشکیل شده بود از نظریه‌پردازان ادبى‌اى که قصد داشتند دقت ریاضیاتى را در نقد ادبى به کار ببندند، درست همان‌گونه که دکارت با فیزیک چنین کرده بود. یکى از این نظریه‌پردازان مى‌نویسد:

شیوه اندیشیدن به مسئله ادبى همانى است که دکارت براى مسائل علم فیزیک مطرح کرده. منتقدى که شیوه دیگرى را برمى‌گزیند نشاید که در قرن حاضر زندگى کند. براى نقد ادبى تمهیدى بهتر از ریاضیات وجود ندارد (Terrasson 1715, Preface, 65; quoted in Wimsatt & Brooks 1957, 258).

در تقابل با این عقل‌گرایى افراطى و نیز اَشکال معتدل‌ترِ نگرش عقل‌گرایانه به زیبایى بود که عمدتا فیلسوفان بریتانیایى، که بیشترشان در چهارچوبى تجربه‌گرایانه فلسفه‌ورزى مى‌کردند، طرح نظریه‌هایى در باب ذوق را آغاز کردند. ایده بنیادى نظریه‌اى از این دست که مى‌توان نظریه بى‌واسطگى نامش نهاد این بود که داورى‌هاى ناظر به زیبایى (لااقل در درجه اول) به واسطه استنتاج از اصول یا کاربست مفاهیم صورت نمى‌پذیرند، بلکه واجد کل بى‌واسطگى داورى‌هاى مستقیما حسى‌اند. به بیان دیگر، از راه استدلال عقلى نتیجه نمى‌گیریم فلان چیز زیباست، بلکه از راه «ذوق» به زیبایى آن پى مى‌بریم.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
[درآمد]
1. مفهوم ذوق
2. مفهوم امر زیباشناختى
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه