معرفی و دانلود کتاب هایدن وایت

معرفی کتاب هایدن وایت

کتاب هایدن وایت، یک راهنما و منبع آموزشی جامع است که به تحلیل و تشریح آرای این فیلسوف معاصر می‌پردازد. هرمان پاول، یکی از اساتید و پژوهشگران متخصص در حوزه‌ی فلسفه‌ی تاریخ و الهیات است که در این اثر تلاش کرده به معرفی و توجیه ایده‌های یکی از اثرگذارترین فیلسوفان تاریخ معاصر، یعنی هایدن وایت بپردازد. وایت که به‌تازگی در سن نود سالگی جان خود را از دست داد، با سبک تحلیلی و نگاه پژوهشی خاصی که به تاریخ داشت، روند روایت و استناد تاریخی را مورد انتقاد و بازنگری قرار داده است.

درباره‌ی کتاب هایدن وایت

همانگونه که از عنوان کتاب پیداست، هایدن وایت (Hayden White: The Historical Imagination) گزارشی جامع و منظم از آرای این فیلسوف اثرگذار معاصر است. هرمان پاول (Herman Paul)، نویسنده‌ی کتاب یکی از اساتید دانشگاه لیدن هلند است که فعالیت حرفه‌ای خود را وقف پژوهش و تحقیق در فلسفه‌ی تاریخ و الهیات کرده است. او باور دارد هایدن وایت در عین حال که یکی از اثرگذارترین و انقلابی‌ترین متفکران زمانه‌ی خود است، یکی از پیچیده‌ترین و کج‌فهم‌ترین قلم‌ها و سیر استدلالی را نیز دارد. همین موضوع الهام‌بخش هرمان پاول در نگارش کتاب هایدن وایت بوده که امروزه در سرتاسر جهان به‌وسیله‌ی دانشجویان، اساتید و محققان فلسفه‌ی تاریخ مورد مطالعه و ارجاع قرار می‌گیرد.

هایدن وایت در سال 2018 میلادی در حالی در خانه‌ی خود در ایالت کالیفرنیا فوت کرد که 90 سال سن داشت و میراثی از ایده‌های انقلابی، انتقادهای تند و تلنگرهای سنگینی به ساحت تاریخ و فلسفه از خود به‌جا گذاشت. دکتر وایت در سال 1966 و با انتشار یکی از اولین جستارهای انتقادی خود به روش پژوهشی و استدلالی تاریخ و فلسفه توجه متفکران را از سرتاسر جهان به خود جلب کرد. او در این مقاله استدلال تندی را مطرح کرد که ادعا می‌کرد با وجود پیشرفت روزافزون دیگر حوزه‌های علوم انسانی و تکنولوژی تاریخ دارد به شهروند درجه دومی در میان دیگر علوم نزول پیدا می‌کند. این استدلال و مقاله نقطه‌ی آغازی بر سال‌ها فعالیت حرفه‌ای هایدن وایت با تمرکز بر انتقاد به روش و محتوای پژوهش‌ها و گزارش‌های تاریخی بود.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های استدلالی تفکرات هایدن وایت، استفاده از اصول نقد ادبی و انتقاد به گزارش‌ها و مستندهای تاریخی به‌مثابه‌ی یکی از انواع ادبی است. او ادعا کرد که اهمیتی ندارد مورخ و تاریخ‌نگار تا چه حد در روند گزارش و روایت خود ادعای بی‌طرفی و نگرش علمی دقیق داشته باشد، در هر صورت گزارش تاریخی، نوعی گزارش روایی و ادبی بوده و همواره تحت تاثیر عقاید، تجربیات، قلم و مهارت مورخ قرار می‌گیرد. این یکی از جنجالی‌ترین ایده‌های مطرح شده به‌وسیله‌ی وایت بود که در طی سال‌های بعد محور اصلی آرا و تفکرات این فیلسوف را تشکیل داد.

وایت با ادعای خود مبنی بر اینکه هر شکلی از داستان و روایت، به‌نوعی از تخیل بهره می‌گیرد در عین‌حال که اصول و چارچوب مرکزی و اساسی تاریخ را زیر سوال برد، باعث شد که مورد حملات و انتقادهای تندی از طرف مورخان و فیلسوفان تاریخ معاصر خود قرار بگیرد و حتی از برخی انجمن‌ها و گروه‌های تخصصی حذف شود. اما این‌ها هیچ‌کدام باعث نشد وایت از موضع خود در قبال روایت تاریخی دست بکشد. او تا پایان عمر خود بر این استدلال پافشاری کرد که با وجود اینکه حقایق و یافته‌های تاریخی، مانند حقایق علمی قابل بررسی و راستی‌آزمایی هستند اما داستان‌های تاریخی چنین نیستند و داستان‌های تاریخی، نه براساس حقایق تاریخی، بلکه برای توجیه حقایق مد نظر مورخ نگاشته می‌شوند. او استدلال می‌کند که مورخ در انتخاب بسیاری از جنبه‌های روایت، مانند لحن، زمان شروع و پایان گزارش، فضاسازی و ارائه‌ی حقایق و استدلال‌های مدنظر خود مختار است و این وظیفه‌ی اخلاقی و حرفه‌ای سنگینی بر دوش هر تاریخ‌نگار می‌گذارد.

اگر به منبع راهنما و پیش‌درآمدی برای قدم گذاشتن به مسیر دشوار و هیجان‌انگیز آشنایی با آرای هایدن وایت احتیاج دارید، هرمن پل با این کتاب، نقشه‌ی راه دقیق، منظم و قابل فهمی در اختیار شما قرار می‌دهد.

کتاب هایدن وایت با ترجمه‌ی محمد غفوری و چاپ نشر آوند دانش در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است.

نکوداشت‌های کتاب هایدن وایت

• یک پیش‌درآمد جامع، کامل، هوشمندانه و بسیار ضروری به آثار وایت. این کتاب نه‌تنها از پژوهش و استدلال‌های دقیق استفاده می‌کند، بلکه قابل دسترس و ساده نیز هست. کتاب هایدن وایت علاوه‌بر اینکه باید منبع آموزشی ضروری‌ای برای دانشجویان و محققان باشد، بلکه مطالعه‌ی آن برای تمام مورخانی که می‌خواهند بدانند اصول علم تاریخ در قرن بیستم دچار چه تحولاتی شده واجب است. (International Network for Theory of History)
• کتابی هوشیارانه و دقیق درباره‌ی متفکری آمریکایی که آثارش ارزشی بسیار بیشتر از ادعاهای توخالی اکثر متفکران امروزی دارد. این گزارش تحلیلی تلاش ارزشمند پاول را مورد ستایش قرار می‌دهد. (Rethinking History)
• پاول روند تفکر وایت را به شکلی ساده، قابل فهم و منظم مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. او قصد داشته در این اثر با باور عامیانه‌ای که هایدن وایت را یک متفکر پسامدرن و پساساختارگرا می‌داند مقابله کند. او در یک کلام، پیش‌درآمد بسیار مناسبی فراهم آورده است. (European Review of History)

کتاب هایدن وایت برای چه کسانی مناسب است؟

درصورتی‌که به مطالعه‌ی فلسفه، تاریخ و جستارهای فلسفه‌ی تاریخ علاقه دارید، یا مورخ و فیلسوفی تازه‌کار هستید، مطالعه‌ی کتاب هایدن وایت را برای آشنایی با آرای یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه‌ی تاریخ معاصر پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب هایدن وایت می‌خوانیم

در سال 1966 ستایش‌نامه‌ی دیگری درباره‌ی لیبرالیسم کروچه‌ای با عنوان ظهور اومانیسم لیبرال منتشر شد. اثر مزبور در این زمان صورت جستاری گفتمانی نداشت، اما شبیه به نوعی تاریخ مکتوب علم و فلسفه در غرب بود. گرچه این کتاب درسی که از کلاس‌های وایت درباره‌ی تمدن غربی در راچستر نشئت می‌گرفت، از حیث ژانر و سبک تقریباً اثری متعارف بود، به‌وضوح نغمه‌ی ستایش افکار کروچه‌ای را ساز می‌کرد؛ افکاری از قبیل آن‌هایی که وایت در جستاری که در پایان فصل قبل درباره‌اش سخن گفته شد، از آن خود ساخته بود. کتاب مزبور به‌گونه‌ای گاه‌شناختی از مردان بزرگ و ایده‌های سترگی سخن می‌گفت که باعث پیدایش «ایده‌ی جدید طبیعت» و «چشم‌انداز جدید سیاسی» و «چشم‌انداز جدید مذهبی» شده بودند. ظهور اومانیسم لیبرال که با همراهی همکار وایت در راچستر، ویلسون اچ. کوتس، نوشته شده بود، گزارشی بود نسبتاً ویگی از اینکه چگونه در اندیشه‌ی اوایل عصر مدرن، آزادی اندیشه و رواداری بر «جزم‌اندیشی» و «تعصب‌ورزی» پیروز شده بود.

کتاب مزبور که دقیقاً همانند رساله‌ی دکتری وایت، رویدادها را با ایده‌ها تبیین می‌کرد و نه برعکس، سکولاریزاسیون را به‌مثابه‌ی رهایشی بی‌عیب‌ونقص از نظرورزی مابعدالطبیعی قلمداد می‌کرد و به استقبال آرمان‌هایی همچون خودتعین‌گری فردی و آزادی اندیشه می‌رفت. وایت و کوتس به خوانندگان کتاب می‌گفتند: «در نظرورزی‌های جسورانه‌ی تاریخ فکری اروپای غربی و بهره‌گیری قاطعانه‌ی آن از روندهای عقلانی و تجربی، نوعی اصالت خاص را تشخیص می‌دهیم.» آنان با صراحت کامل می‌گفتند: «آزادی وجدان و آزادی اراده در تمامی وجوهش مهم‌ترین سنت تمدن غربی را تشکیل می‌دهند.»

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
سخن سردبیر
درآمد: چگونه هایدن وایت بخوانیم؟
دستاوردهای وایت
آوازه‌ی وایت
پرسش‌های وایت
بازتفسیر وایت
ساختار این کتاب
1: تاریخ‌گرایی اومانیستی: وایتِ ایتالیایی
انشقاق کلیسایی در 1130
الگوی قوانین فراگیرِ وایت
«ایدئولوژی» یا «جهت‌گیری ارزشی»
افسون‌زدایی از جهان
از تاریخ‌گرایی به جامعه‌شناسی
چریکِ کروچه
پرسش‌هایی در/ درباره‌ی تاریخ
2: تاریخ‌نگاری رهایی‌بخش: سیاستِ تاریخ
چرا تاریخ؟
انتخاب یک گذشته
پدرواره‌های نیرومند اومانیست
شرایط اجتماعی آزادی
در دفاع از فراتاریخ
نوعی فلسفه‌ی رهایی‌بخشی
3: تخیل تاریخی: چهار اسلوب واقع‌گرایی
رشته‌ی تاریخ معکوس‌شده
گریز از قفس آهنین کنایه‌پرداز
تخیل: تفکر و رؤیابینی
دست‌نامه‌ای برای مجازشناسی
زبان‌شناسی ساختارگرایانه
آزادی تخیل
چرخش زبانی وایت
4: قدرتِ گفتمان: ماجراجویی ساختارگرایانه‌ی وایت
سه اسلوب درک
زبان صناعی
داستان‌هایی خیالی از بازنمایی واقعی
عینی‌گرایی و نسبی‌گرایی
زندانِ زبان
برون‌روی از تاریخ
5: نقاب‌های معنا: رویارویی با امر والا
محتوای شکل
داستان‌ها زیسته نمی‌شوند، بلکه گفته می‌شوند
واقعیت تاریخی والا
شبح فاشیسم
ضدروایت‌گرایی مدرنیستی
6: صناعی‌کردن تاریخ: وایتِ مدرنیست
رخدادهای مدرنیستی
نوشتار ناگذرا
یک نقطه‌ی عطف؟
واقع‌گرایی صناعی
گذشته‌ی عملی
سخن آخر
پی‌نوشت‌ها
کتابنامه