معرفی و دانلود کتاب بنگر فرات خون است: کتاب اول مجموعه قصه جزیره

معرفی کتاب بنگر فرات خون است: کتاب اول مجموعه قصه جزیره

فرات به‌رنگ خون کردها، ایزدی‌ها، ارمنی‌ها و مردمان بی‌پناه درآمده. کسانی هم که در آن جنگ خونین جان سالم به در برده‌اند، به‌سوی جزیره‌‌ای متروکه رهسپارند. کتاب بنگر فرات خون است روایت‌گر آوارگی و کشتار مردم غیرتُرک ساکن در ترکیه است که پس از بر مسند نشستن آتاتورک ناچار شدند سرزمین خود را رها کنند. یاشار کمال ما را با این دوره‌ی تاریخی فراموش شده و مردمانی که سهمشان از وطن، قتل‌عام و تبعید است، آشنا می‌کند.

درباره‌ی کتاب بنگر فرات خون است

قایق در میان آب‌های بی‌انتها می‌رقصد و بر روی موج‌های دریا بالا و پایین می‌رود. پویراز موسى پارو می‌زند. غذای کافی برای خوردن ندارد. توفان هم که انگار قرار نیست آرام بگیرد. زمین و زمان، کوه و دریا، ترکیه و یونان و هر موجودی که در دنیاست انگار با او سر جنگ دارند. او گناهی نابخشودنی مرتکب شده. از وضعیتش تعجب نمی‌کند و نمی‌خواهد که شرایطش را تغییر دهد. هیچ‌کس نمی‌تواند برای او و سایر هم‌قوم و کیش‌هایش که به‌دلیل گناه دسته‌جمعی‌شان به جزیره‌ای دورافتاده و متروکه تبعید شده‌اند، طلب آمرزش کند. پویراز موسى و تمام آن یک میلیون و چندین هزار نفری که همچون او باید راه دریا را در پیش گیرند و سرزمین و خانه‌ی خود را رها کنند، یک جرم مشترک دارند: نژاد یونانی. کتاب بنگر فرات خون (Der Sturm Der Gazellen) است ما را با پویراز موسى همراه می‌کند تا در کنار او از دریا عبور کنیم و به آن جزیره‌ی هولناک برسیم که مردم محلی معتقدند جزیره‌ی جن و از ما بهتران است!

کتاب بنگر فرات خون است، داستان آوارگی است؛ ماجرای خانه‌های ویران شده و مردمی که از مرگ با گلوله و آتش، به مرگ در اقیانوس پناه می‌برند. پرچم پیروزی آتاتورک برافراشته شده و جنگ به پایان رسیده. یونانی‌ها شکست خورده‌اند اما انگار تنها بازنده‌ی جنگ آن‌ها نیستند؛ کردها، ارمنی‌ها، یونانی‌تبارها، ایزدی‌ها و... که سالیان سال زیر پرچم امپراتوری عثمانی شمشیر زده‌اند و برای حفظ بقای سرزمینی که حالا «ترکیه» نامیده شده، از وطن خود اخراج شده‌اند. آن‌ها به کشور خود خیانت نکرده‌اند اما ناگهان به بار اضافی و مایه‌ی دردسر تبدیل شده‌اند. یاشار کمال (Yaşar Kemal) که خود از کردهای ترکیه است و رنج و تبعیضی را که این قوم از ازل تا ابد تحمل کرده‌اند خوب می‌شناسد، بخشی از آن را در کتاب بنگر فرات خون است، بازگو می‌کند.

یاشار کمال به‌سراغ دوره‌ای فراموش شده از تاریخ ترکیه و یونان رفته؛ زمانی که در تاریخ جهان و به‌خصوص ترکیه به‌عنوان دوران خوشبختی و آغاز استقلال ثبت شده است، اما گویا کسی آن یک میلیون و پانصد هزار نفری را که مجبور شدند از راه کویر و دریا و کوه، از تل جسدهای سربازان و مردمان قتل‌عام شده بگذرند، به‌یاد ندارد. پویراز موسى از نخستین کسانی است که به جزیره‌ی دورافتاده می‌رسد. او تصور می‌کند وقتی که به آن جزیره برسد هیچ‌کس را جز خود ندارد و قرار است در مکانی مخوف تنها باشد، اما سرنوشت برای او مسیر دیگری را رقم زده. کسی در آن جزیره منتظر اوست؛ فردی که ابتدا هویت خود را پنهان می‌کند و می‌کوشد تا سرگذشتش مخفی بماند، اما بعد از مدتی همه چیز روشن می‌شود و زندگی پویراز موسى که از نزدیکان آتاتورک است اما حالا به حکم قانون، آواره‌ی جزیره‌های یونان شده، دگرگون می‌کند.

کتاب بنگر فرات خون است در سال‌های نخست قرن بیستم می‌گذرد. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، سرزمین‌های ترک‌نشین، بلاد شام، شمال آفریقا و... همچون طعمه‌ای حاضر و آماده برای کشورهای پیروز جنگ جهانی اول بودند و هر قدرتی، یک ناحیه از آن را از آن خود کرد. یاشار کمال در داستان خود ما را با وضعیت سیاسی، اجتماعی، تنوع‌های قومیتی و نژادی و... آشنا می‌کند تا از رنج و عذابی که مردم جنگ‌زده متحمل شدند، آگاه شویم. این داستان با ترجمه‌ی علیرضا سیف‌الدینی و به‌همت انتشارات ققنوس به‌چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب بنگر فرات خون است

• یاشار کمال بی‌رحم و قاطع، شرح زندگی مردمی را که در فصلی فراموش شده از تاریخ ترکیه به آوارگی و تبعید محکوم شدند، روایت می‌کند. (Münchner Merkur)
• داستان بنگر فرات خون است از جنایتی علیه بشریت سخن می‌گوید که در میان کتاب تاریخ گم شده. یاشار کمال ما را به یاد تنوع فرهنگی از بین رفته و مردمان نابود شده‌ی آناتولی می‌اندازد. (توماس پلاول)
• این کتاب به‌دنبال صلح است و آشتی را طلب می‌کند. یاشار کمال نویسنده‌ای است که واژگانش جادویی و رنگارنگ است و جملاتش پرکشش و نیرومند. (نففل جومارت)

کتاب بنگر فرات خون است برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای هر انسانی و در هر جای جهان مناسب نیست. اگر برای کسی مهم نباشد که هم‌نوعانش زیر آتش جنگ مجبور به ترک وطن شده‌اند و برای مظلومانی که سرنوشتی ندارند جز آوارگی و جنگ‌زدگی، دل نسوزاند، این کتاب برای او نه مهم است و نه مناسب. برای خواندن داستان تاریخی و سیاسی بنگر فرات خون است، باید به چیزی فراتر از زندگی فردی خود اهمیت بدهیم، دیگران را نیز دوست داشته باشیم و آن‌ها را درک کنیم.

در بخشی از کتاب بنگر فرات خون است: کتاب اول مجموعه قصه جزیره می‌خوانیم

«خب، پس چى؟ فکر مى‌کنى تو را ندیده‌اند، نمى‌شناسندت؟ تو را در آن قبیله همه مى‌شناسند، آن هم طورى که انگار عکست را گرفته‌اند.»

«شاید بتوانم جانم را نجات بدهم. شاید یک جایى براى مخفى شدن...»

«تو، چه یک سال این‌جا بمانى چه پنج سال، بالاخره یک روز مى‌کشندت. آدم‌هایى که براى بردن تو به خانه من آمدند... همه چیز را درباره تو مى‌دانند. ده، قصبه، فامیل، پدر و مادر، این که کجاها جنگیدى، همه چیزت را، از لحظه تولدت تا الان. این قبیله خونخوارترین قبیله عربستان است. تو همه جاى عربستان، آناتولى و ایران آدم‌هایى دارند. تو هم رفتى با چه آدم‌هایى درافتادى برادر، نمى‌خواهم بترسانمت، ولى تو هر جا بروى، حتى اگر تو سوراخ مار بروى، یا زیر بال پرنده خودت را قایم کنى، باز هم پیدایت مى‌کنند، تو برادرهاى آن‌ها را کشتى. بى‌بروبرگرد مى‌کشندت. الان همه عربستان مى‌دانند چه اتفاقاتى افتاده، این که تو آمدى این‌جا، آن‌ها اگر سال‌ها هم طول بکشد براى کشتنت کمین کرده‌اند و به محض این که از این‌جا بروى بیرون تو را خواهند کشت.»

«ولى ما با هم بیرون رفتیم، تا دروازه لالیش هم رفتیم.»

امیر خندید: «من پیش تو بودم. چون من هم بودم... وقتى ما دم دروازه لالیش بودیم از هفت ساله تا هفتاد ساله قیافه تو را به خاطر سپرده‌اند. همه تو این بیابان مرگت را انتظار مى‌کشند. یزیدى‌ها هم فهمیدند که تو این‌جایى. فقط آن‌ها، هر کارى بکنى، دستشان را به خون کسى آلوده نمى‌کنند. اگر به مقبره شیخ عدى بروى، فکر مى‌کنند براى عذرخواهى آمدى و بهت احترام مى‌گذارند.»

«خیلى عجیب است.»

«خیلى عجیب نیست، خیلى انسانى است.»