معرفی و دانلود کتاب واتسلاو

معرفی کتاب واتسلاو

اسلاومیر مروژک یکی از نویسندگان بزرگ ادبیات لهستان در سده‌ی بیستم بود. در کتاب واتسلاو مخاطب یکی از نمایشنامه‌های زیبا و تأمل‌برانگیزِ این نویسنده خواهید بود؛ نمایشنامه‌ای که در آن، برهه‌ای حساس از تاریخ سرزمین نویسنده با لحنی کمیک روایت شده است. گفتنی است که اثر حاضر، ذیل مجموعه‌ نمایشنامه‌های «کلاسیک‌مدرنِ» نشر بیدگل به انتشار می‌رسد.

درباره کتاب واتسلاو

اسلاومیر مروژک یکی از برترین درام‌نویسان معاصر اروپا، و کتاب واتسلاو (Vatzlav)، یکی از شاهکارهای مسلمِ اوست. اسلاومیر مروژکِ لهستانی در عصری می‌زیست که ویژگی بارز آن، سیطره‌ی بی‌چون‌وچرای سیاست بر تمام جنبه‌های حیات انسانی، از جمله کار هنری و ادبی، بود. در واکنش به این سیطره‌ی شوم، اسلاومیر مروژک همپای بسیاری از هنرمندان هموطن و هم‌عصرِ خویش، سلاح طنز را به دست گرفت و با توسل به آن جانانه به نظام جبارِ حاکم بر سرزمین خویش یورش برد.

اغلب داستان‌ها و نمایشنامه‌های اسلاومیر مروژک، از جمله همین کتاب واتسلاو که اکنون در دستان شماست، طنزهایی سیاسی‌اند که به طور غیرمستقیم ناکارآمدی‌ها و بی‌کفایتی‌های حکومت کمونیستی لهستان را روایت می‌کنند. شیوه‌ی خاص مروژک در بیان انتقادات سیاسی و اجتماعی از مجرای آثار ادبی، مبتنی بر گونه‌ای خودسانسوریِ آگاهانه و تعمدی است. به این معنی که مروژک در آثار خود، تعمداً از ذکر نام‌های خاص و اشاره به جریانات آشنا و مشخص پرهیز می‌کند و به جای آن، روایات خویش را در قالب داستان‌هایی خیالی و بی‌سروته سامان می‌دهد؛ اما این کار را با چنان ظرافتی انجام می‌دهد که مخاطب هوشمند بی‌درنگ به ارجاعاتِ غیرمستقیمِ این روایات به وقایع سیاسی و اجتماعیِ مدنظرِ نویسنده، پی می‌برد.

کتاب واتسلاو، چنان‌که گفتیم، یکی از برترین عناوین در کارنامه‌ی هنری - ادبیِ اسلاومیر مروژک است. این اثر نمایشنامه‌ای کوتاه است که در فاصله‌ی سال‌های 1968 و 1969 به رشته‌ی تحریر درآمده است.

قهرمان این اثر، شخصیتی به نام واتسلاو است که به گفته‌ی خودش، سابقاً یک برده بوده است. در آغاز نمایشنامه او را در حالی می‌بینیم که در پی یک حادثه‌ی ناگوار، در دل جزیره‌ای متروک، در کنار تنی چند از افراد ناشناس گرفتار آمده است. در سطور آغازین نمایشنامه‌ی واتسلاو، از قول شخصیت اصلی می‌خوانیم:

«من برده بودم. اما حالا کشتی‌شکسته‌ام. یک برده‌ی بی‌خانمان، و حالا یک کشتی‌شکسته. من محکوم به بردگی بودم، اما حالا با غرقِ کشتی آزاد شدم. حالا که همه چیز از دست رفته، آزادی‌ام را به دست آورده‌ام...»

کمی پس از این مونولوگ کوتاه، واتسلاو که خود را در جزیره تنها می‌پنداشته، متوجه می‌شود که ظاهراً شماری دیگر از افراد نیز، همچون او، از مهلکه‌ی غرقِ کشتی جان سالم به در برده‌اند؛ افرادی که هر یک، بنا به تفسیر یکی از منتقدانِ اثر، سمبل آرمانی اجتماعی از جمله عدالت و حقیقت‌اند. حال، واتسلاو باید با فراموش کردن گذشته‌ی خود در میان غریبگانی که هیچ پیوندی با ایشان ندارد، زندگی‌ای تازه را آغاز کند. تمام نمایشنامه، شرح تلاشِ پوچ، رقت‌انگیز، و البته خنده‌دار واتسلاو در راستای آغاز این زندگی جدید است...

نمایشنامه‌ی واتسلاو به قلم داود دانشور به فارسی ترجمه شده و به همت نشر بیدگل روانه‌ی بازار کتاب گشته است. گفتنی است که در انتهای این اثر، به پیوست، مقاله‌ای نسبتاً مفصل در باب تئاتر لهستان و نقش اسلاومیر مروژک در اعتلای آن خدمت علاقه‌مندان ارائه شده است.

درباره مجموعه نمایشنامه‌های بیدگل

این مجموعه‌ی جذاب و خواندنی دربردارنده‌ی شماری آثار نمایشی درخشان از نویسندگانی در سراسر دنیاست. دست‌اندرکاران مجموعه نمایشنامه‌های بیدگل بر آن بوده‌اند که با معرفی آثار ارزشمند دنیای درام به مخاطب فارسی‌زبان، او را با گستردگی و غنایِ این دنیای وسیع آشنا سازند. در همین راستا، این مجموعه خود به بخش‌های مستقلی از جمله «نمایشنامه‌های اروپایی»، «نمایشنامه‌های آمریکایی»، «نمایشنامه‌های فارسی»، »نمایشنامه‌های کلاسیک»، «نمایشنامه‌های مدرن» و... تقسیم شده است.

در نکوداشت کتاب واتسلاو

- نمایشنامه‌ی واتسلاو به سیرکی غریب از بی‌عدالتی‌ها و دیوانگی‌ها می‌مانَد... (نیویورک تایمز)

کتاب واتسلاو مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی کتاب واتسلاو را به سه گروه از مخاطبین توصیه می‌کنیم: دوست‌داران درام مدرن، طرفداران آثار نمایشیِ کمیک، علاقه‌مندان به نمایشنامه‌های سیاسی - اجتماعی.

با اسلاومیر مروژک بیشتر آشنا شویم

اسلاومیر مروژک (Sławomir Mrożek) داستان‌نویس، کاریکاتوریست و نمایشنامه‌نویس بزرگ اهل لهستان بود که به سال 1930 متولد شد و در سال 2013، در شهر نیس فرانسه، روی در نقاب خاک کشید. شهرت اسلاومیر مروژک مرهون نمایشنامه‌های کوتاهِ سیاسی‌اش بود؛ آثاری که در آن‌ها موضوعات و جریانات روز جامعه‌ی لهستان با طنزی گزنده به تصویر کشیده شده‌اند. بسیاری از آثار اسلاومیر مروژک به دلیل محتوای تند سیاسی‌شان تا مدت‌ها در کشورِ نویسنده ممنوع بودند، و یا دست‌کم، با سانسورهای بسیار مجوز انتشار یا اجرا می‌گرفتند.

اسلاومیر مروژک در سال 1953، با انتشار مجموعه داستانی به نام «فیل» به طور رسمی حرفه‌ی نویسندگی را آغاز نمود. آخرین اثری که از او به انتشار رسید، نمایشنامه‌ی «عشق در کریمه» بود.

اسلاومیر مروژک زندگی پرماجرایی داشت که شرح آن در این مجال مختصر، نه ممکن است و نه ضروری. علاقه‌مندان به آشنایی بیشتر با این نویسنده می‌توانند به مقاله‌ای مراجعه کنند که ضمیمه‌ی متن نمایشنامه‌ی واتسلاو (ترجمه‌ی داود دانشور، نشر بیدگل) شده است.

از میان آثار مشهور اسلاومیر مروژک، جز کتاب واتسلاو، می‌توان به عناوینی چون «از آزادی تا هرج‌ومرج»، «مبشران»، «خیاط» و «تانگو» اشاره کرد.

در بخشی از کتاب واتسلاو می‌خوانیم

[ خانم بات ملبّس به لباس کولی‌‏ها از سمت راست وارد می‌شود. دایره ‏زنگی‌اى در دست دارد که ضمن صحبتِ خود گه‌گاه آن را به صدا درمی‌آورد.]

خانم بات: من به خرسم رقص یاد ‏می‌دهم و با هم همه‏‌جا می‌رویم. ما با هم از این شهر به آن شهر سفر می‌‏کنیم. آدم‌‏هاى بامحبت محبتشان را از ما دریغ نم‏ی‌کنند. ما همراه یکدیگر در مراسم تدفین یا تشییع جنازه و آتش‌بازى و مراسم اعدام شرکت نمی‌‏کنیم. ما به‏‌طور کلى از کلیساها و صومعه‏‌ها می‌‏بُریم، چون کلیساى مسیحى با ما موافق نیست.

ما از هیأت‌‏هاى مقننه، مرتاض‌‏ها، دادگاه‌‏ها، وکلاى دعاوى و خلاصه همه مردم و مؤسساتى که در وضع قوانین یا اجراى آن‏‌ها دست دارند دورى می‌کنیم. ما از مادران پارسا، پدران سخت‌گیر و بچه‏‌هاى سربه‏‌زیر دورى می‌‏کنیم، چون آن‌‏ها نه تنها از پارسایى، سخت‌گیرى و سربه‌‏زیرىِ خودشان خجالت نمی‌‏کشند، خیلى خوشحال هم می‌‏شوند که ما را به سمت این خصایل برگردانند. ما به دکترهایى که به سلامتى روحى توجه دارند اعتماد نم‏ی‌کنیم. آن‏ها بهتر است سعى کنند ما را متقاعد کنند مریض هستیم. و شاعران، آن‏ها می‌‏خواهند ما را وادارند تا به تراژدى ایمان بیاوریم. بله، ما به شاعران، کشیش‌‏ها و دکترها اعتماد نمی‌‏کنیم، چون اگر ما تراژدى، بیمارى و معصیت را نپذیریم، آن‏ها پلیس را خبر می‌‏کنند. تکرار می‌‏کنم: اگر ما از دکترها، شاعران، قضات، قانون‌گذارها، روحانیون، مادرها، پدرها و بچه‌‏ها کنار بکشیم، قطع نظر از اخلاق و قوانین الهى، انسانى و طبیعى، هیچ‏‌چیز نمىی‌تواند در مقابل ما قرار بگیرد. ما شاد و خوشحال خواهیم بود!

[ از سمت چپ بیرون می‌رود.]