معرفی و دانلود کتاب فانی و باقی: درآمدی انتقادی بر مطالعه‌ی نقاشی ایرانی

معرفی کتاب فانی و باقی: درآمدی انتقادی بر مطالعه‌ی نقاشی ایرانی

نظریه‌ای برای دست یافتن به درکی جامع از نقاشی ایرانی به‌مثابه‌ی صورتی از فرهنگ... کتاب فانی و باقی نوشته‌ی مجید اخگر، درآمدی انتقادی بر مطالعه‌ی نقاشی ایرانی است. این کتاب حاصل تلاش شخصی نویسنده در یک بازه‌ی زمانی سی‌ساله محسوب می‌شود و در آن تلاش شده تا نوعی موردپژوهی در این زمینه صورت بگیرد.

درباره‌ی کتاب فانی و باقی

اصلی‌ترین ویژگی این کتاب، ارائه‌ی نظریه‌ای است که برای رسیدن به درک جامعی از نقاشی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع این نظریه قرار است به خواننده کمک کند تا نقاشی ایران را به عنوان یک صورت فرهنگی بشناسد و با آن روبرو شود. نویسنده‌ی کتاب فانی و باقی به بررسی تفصیلی نقاشی ایرانی نپرداخته است. نویسنده با استفاده از اصطلاح «نقاشی ایرانی»، تلاش کرده تمامی جلوه‌های هنر نقاشی در سراسر تاریخ ایران از پیش از اسلام تا زمان حاضر را در نظر داشته باشد. در واقع آن نوعی از نقاشی که از ابتدای سده‌ی هشتم هجری، به عنوان یک فرم هنری خاص با ویژگی‌های خاص خود شکل گرفت و تا سده‌های ده و یازده هجری، در همان چهارچوب اصلی ادامه پیدا کرد.

این کتاب به طرح مباحث معرفت‌شناختی پرداخته و مقوله‌ی تخیل و عنصر خیال را برای خواننده شرح می‌دهد. همچنین نویسنده تلاش کرده مقوله‌ی تخیل را از منظر اندیشمندان مسلمان نیز مورد بررسی قرار داده و برای مخاطبان بازگو کند. تحلیل نقاشی ایرانی از منظر تاریخی و اصول جامعه‌شناختی نیز از دیگر مباحث مطرح ‌شده در این کتاب است که به ارائه‌ی مباحث نمادپردازی و رمزاندیشی در نقاشی ایرانی می‌پردازد و این نکته را بیان می‌کند که هنرهای ایرانی تا چه حد نمادین هستند.

همچنین در انتهای کتاب، تصاویر متعددی از نگارگری سنتی ایران آمده که موجب آشنایی هرچه بیشتر مخاطب با این هنر می‌شود.

کتاب فانی و باقی در سال 1399 توسط انتشارات بیدگل منتشر شد و در اختیار خوانندگان قرار گرفت.

با مجید اخگر بیشتر آشنا شویم

مجید اخگر در سال 1353 در کرمانشاه متولد شده و لیسانس تئاتر و فوق لیسانس سینما از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران دارد. او علاوه بر نگارش دو کتاب «فانی و باقی» و «بازیابی امر محسوس»، کتاب‌های متعددی را در زمینه‌ی فلسفه‌ی هنر و نقد و نظریه‌ی هنر نیز ترجمه کرده است.

از جمله این کتاب‌ها می‌توان به کتاب‌های «درباره‌ی عکاسی»، «نظریه‌ی هنر آوانگارد»، «هنر و ادراک بصری: روان‌شناسی چشم خلاق»، «آموزش و پرورش بازیگر در قرن بیستم»، «چشم‌اندازهای بازیگری»، «آیا مدرنیسم شکست خورده است؟»، «بدن تکه تکه شده»، و «آنچه سینما هست!» اشاره کرد. اخگر تاکنون دو بار برای کتاب‌های آموزش و پرورش بازیگر در قرن بیستم و هنر و ادراک بصری برنده‌ی جایزه‌ی کتاب فصل شده است.

کتاب فانی و باقی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب می‌تواند برای پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه، تاریخ هنر و نقاشی پیشنهاد جذابی باشد و از مطالعه‌ی آن لذت ببرند.

در بخشی از کتاب فانی و باقی می‌خوانیم

در حوزه‌ی علوم انسانی و فلسفه، یکی از نخستین مسائلی که در گام نخستِ هر پژوهش خودنمایی می‌کند، مسئله‌ی «فاصله»‌ی پژوهشگر یا متفکر از موضوع مورد مطالعه است. این فاصله ابعاد و معانی متفاوتی پیدا می‌کند، که فاصله‌ی زمانی (تاریخی)، اجتماعی و فرهنگی صرفاً عینی‌ترین و عام‌ترین وجوه آن را تشکیل می‌دهند، زیرا این مسئله در کنه خود به واقعیت دیگربودگیِ ریشه‌ایِ زیست ذهنی و جسمیِ فردی که از «موضع»‌ی متفاوت با ما جهان را تجربه می‌کند بازمی‌گردد، و این واقعیتِ مبنا در مراتب دیگر در دیگربودگیِ تاریخ‌ها و زیست‌جهان‌ها بازتاب می‌یابد (هرچند که موارد آخر قابل تقلیل به مورد اول نیستند).

با این همه، شکی نیست که این فاصله در مواردی که ما با موضوعی «تاریخی» در معنایِ محدودِ موضوعی که به‌لحاظ زمانی با ما فاصله دارد روبه‌رو هستیم، ابعادی مضاعف پیدا می‌کند. بیهوده نیست که جریان فکری مدرنی که مسئله‌ی فهم و تفسیر را موضوع اصلی خود قرار ‌داده است، یعنی هرمنوتیک، با مسائل پدید آمده بر سر فهم متون مقدس آغاز شد، یعنی متونی که به یک معنا دورترین و فاصله‌دارترین متون با خواننده‌ی مدرن به حساب می‌آیند، و در‌عین‌حال فهم و تفسیر آن‌ها حساسیت‌های خاصی را پدید می‌آوَرَد که در حوزه‌های دیگر کمتر با آن‌ها روبه‌رو می‌شویم.

این مسائل در نیمه‌ی دوم سده‌ی نوزدهم و ابتدای سده‌ی بیستم منجر به پدید آمدن مباحث روش‌شناختی پردامنه و بارآوری شد که عمدتاً حول تفاوت‌ها یا شباهت‌های دو حوزه‌ی علوم انسانی یا دقیق‌تر بگوییم، «علوم روحی» (Geisteswissenschaften) و علوم طبیعی (Naturwissenschaften )، و خصائص و دقائق روش‌شناختی و معرفت‌شناختی هریک از آن‌ها، طرح می‌شد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
فصل اول - ورود به بحث
1. فاصله و نقطه‌نظر
2. همان، دیگری، نظیر
3. دو رهیافت به تاریخ ایران
4. اشکال غالب دریافت نقاشی ایرانی
5. گفتمان هنر قدسی
6. پدیدارشناسیِ هرمنوتیکی و نظریه‌ی انتقادی
7. فرهنگ
8. کلیت
فصل دوم - تخیّل: از هستی شناسی فردی تا معرفت شناسی فرهنگی
1. در ضرورت مفهوم تخیّل
2. تخیّل و گوناگونی‌های آن
3. پدیدار‌شناسی تخیّل
الف. کانت و تخیّل استعلایی
ب. هستی‌شناسی تخیّل
4. سنخ‌شناسی تخیّل
فصل سوم - سنخ شناسی تخیّل و جهان ایرانی -  اسلامی
1. زمان‌مندی و تاریخ
الف. استبداد شرقی
ب. اندیشه‌ی تاریخی و دریافت تاریخ (مثالِ تاریخ)
2. فلسفه‌ی عالم مثالین
الف. «زائری از غرب»
ب. جهان تفکر اسلامی ‌و سنّت نوافلاطونی
ج. مفهوم عالم مثال
د. ماده‌ی تاریخی عالم مثال (تاریخِ مثال)
3. جمع‌بندی: نقشی بر آب
فصل چهارم - به سوی ترسیم برخی از مؤلفه‌های بوطیقاییِ نقاشی ایرانی
1. نقاشی ایرانی به‌مثابه‌ی هنری درباری
2. درباره‌ی واقعیت، ‌حقیقت، ‌و بازنمایی
3. از بازنمایی به نمادپردازیِ تصویر
4. رمز‌اندیشی
5. نظریه‌ی دووجهی نماد
فصل پنجم - ملاحظاتی در پدیدارشناسی نقاشی ایرانی
1. نقاشی ایرانی و نظریه‌ی دووجهی نماد
2. سه حوزه‌ی موضوعی نقاشی ایرانی
3. ذوق‌ورزی، فراغت، زیبایی‌نگری
4. نکاتی پیرامون برخی نقش‌مایه‌های تاریخی - زیبایی‌شناختی
ملاحظات پایانی
یادداشت ها
تصاویر رنگی
کتاب شناسی
نمایه