معرفی و دانلود کتاب عاطفه

معرفی کتاب عاطفه

کتاب عاطفه اثر رونالد د سوسا یکی از مقالات دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد به شمار می‌آید که با نگاهی جامع و ریزبینانه به بررسی فلسفی احساسات و عواطف بشر می‌پردازد. این کتاب نه تنها از چیستی عواطف می‌گوید، بلکه با استفاده از علوم اعصاب و روانشناسی، واکاوی در فلسفه‌ی عواطف را یک گام فراتر می‌برد. اثری قابل تأمل در زمینه‌ی فلسفه‌ی ذهن که نظر علاقه‌مندان به این حوزه را به خود جلب خواهد کرد.

درباره‌ی کتاب عاطفه

احتمالاً بی‌راه نباشد اگر ادعا کنیم تمامی جنبه‌ها و زوایای زندگی ما تحت تأثیر احساسات و عواطفمان قرار دارند و اهمیتی غیرقابل انکار بر کیفیت و معنای هستی‌مان می‌گذارند. عواطف به همان اندازه که می‌توانند ما را به زندگی متصل کنند، قادرند ما را از پرتگاه هستی نیز فرو بغلتانند. به همین خاطر است که رونالد د سوسا (Ronald de Sousa) قصد دارد در کتاب عاطفه (Emotion) از رویکردی فلسفی به این وجه مهم و اثرگذار زندگی بشر نگاه بیندازد.

در درازنای تاریخ اندیشه، فیلسوفان برجسته‌ی کلاسیک بسیاری در باب عواطف و احساسات بشری نظریاتی را ارائه داده‌اند و از آن تحت عنوان واکنش‌های بارز پدیدارشناختی افراد به وقایع یاد کرده‌اند. با این حال اندیشمندان قرن بیستم آن‌چنان که باید به این موضوع توجهی نداشته‌اند، هرچند در دهه‌های اخیر این مبحث دوباره به دغدغه‌ی فکری اندیشه‌ورزان بدل شده است. رونالد د سوسا، در کتاب عاطفه این سیر تحول را بررسی می‌کند.

او از چیستی و ماهیت عواطف سخن به میان می‌آورد و تلاش می‌کند به پرسش‌هایی که حول محور معقولیت احساسات می‌گردند پاسخ دهد. از سوی دیگر، بر این موضوع تأکید می‌کند که با توجه به درهم‌آمیختگی علوم مختلف، بررسی مستقل فلسفه‌ی احساسات نه تنها سودبخش نیست، بلکه ممکن نیز نخواهد بود. ازاین‌رو با بهره‌گیری از پیشرفت‌های علمی در حوزه‌های روانشناسی، علوم اعصاب و زیست‌شناسی تکامل، بحث خود را کمال و کیفیت می‌بخشد. زیرا باور دارد که استفاده از تعاملات میان‌رشته‌ای راه نظریه‌پردازی در باب عواطف را هموارتر می‌کند.

نویسنده‌ی کتاب عاطفه، پیش از هر چیز چند نکته‌ی روش‌شناختی کوتاه را مطرح می‌کند تا تفاوت رویکرد فلسفی نسبت به نظرگاه علوم شناختی در باب عواطف را برای مخاطب روشن سازد. سپس نظریات اندیشمندان و پژوهشگرانی را که جایگاه احساسات و عواطف را در ساحت ذهن متصور شده‌اند، مورد بررسی قرار می‌دهد. او نشان می‌دهد که در طول تاریخ تفکر، احساسات در سه دسته‌ی کلی تجربیات، انگیزش‌ (سائق‌)ها و ارزیابی‌ها دسته‌بندی شده‌اند که هر کدام گوشه‌ای از حقیقت را پدیدار می‌سازند، هرچند هیچ‌یک عاری از نقصان و مصون از نقد نیستند. از این رو به تفصیل هر یک از این سنت‌ها را واکاوی می‌کند و زوایای مختلف آن را با مخاطب در میان می‌گذارد. افزون‌بر این‌ها، در این کتاب معقولیت احساسات و عواطف از دو جنبه‌ی معقولیت شناختی و معقولیت راهبردی، بررسی می‌شود و در نهایت با یک نتیجه‌گیری کلی چکیده‌ی بحث را به خواننده عرضه می‌کند.

گفتنی‌ست که کتاب عاطفه درواقع یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد محسوب می‌شود. مهدی غفوریان با ترجمه‌ی کتاب عاطفه امر خطیرِ در دسترس قرار دادن منبعی مفید برای مخاطبان فارسی زبان را عهده‌دار بوده است. این کتاب ارزنده با تلاش انتشارات ققنوس به دست خوانندگان رسیده است.

کتاب عاطفه برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به فلسفه‌خوانی و فلسفه‌ورزی در باب جنبه‌های مختلف زندگی بشر و کنکاش در فلسفه‌ی ذهن علاقه دارید، با مطالعه‌ی این کتاب به یافته‌های جذابی دست پیدا خواهید کرد.

در بخشی از کتاب عاطفه می‌خوانیم

این‌که عواطف عموماً متعلَقات صورى دارند ویژگى مهم دیگرى از تجربه عاطفى را برجسته مى‌کند که نظریه‌هاى احساس آن را نادیده مى‌گیرند، و دیگر نظریه‌هاى روان‌شناختى تلاش مى‌کنند آن را به حساب آورند: آن ویژگى این است که عواطف متضمن ارزیابى هستند. اگر کسى به من توهین کند و من عصبانى شوم، بى‌ادبى او آن جنبه‌اى از رفتارش است که متناسب با متعلَق صورى عصبانیت است: من فقط زمانى عصبانى مى‌شوم که گفته آن شخص را حمل بر توهین کنم؛ ماهیت خاصى که متعلَق صورى عاطفه من دارد تابعى از ارزیابى‌ام درباره آن موقعیت است. مگنا آرنولد مفهوم ارزیابى را وارد روان‌شناسى کرد، و آن را فرایندى توصیف کرد که از طریق آن اهمیت این یا آن موقعیت براى فرد مشخص مى‌شود. ارزیابى موجب جذب یا دفع مى‌شود، و عاطفه برابر است با «احساس تمایل به هر چیزى که به طور شهودى خوب (سودمند) ارزیابى مى‌شود یا احساس میل به دورى از هر آنچه به طور شهودى بد (زیان‌آور) ارزیابى مى‌گردد». نظریه‌هاى بعدى در باب ارزیابى ویژگى‌هاى کلى شرح آرنولد را مى‌پذیرند و عمدتاً به اعتبار محل تأکیدشان با یکدیگر تفاوت دارند. ریچارد لازاروس عقیده راسخ دارد که ارزیابى‌ها براى عاطفه هم لازم و هم کافى‌اند، و بر آن است که این‌همانى عواطف خاص به طور کامل با آن الگوهاى ارزیابى که آن‌ها را پدید مى‌آورند تعیین مى‌شود. نیکو فریدا الگوهاى آمادگى عمل را که از پى ارزیابى‌ها مى‌آیند مشخصه عواطف مختلف مى‌داند، اما از این حیث که این الگوها را صرفاً بر حسب جذب و دفع توصیف نمى‌کند از آرنولد فاصله مى‌گیرد. کلاوس شرر و مکتب ژنوِ او نظریه‌هاى ارزیابى را به صورت الگوهاى پیچیده‌اى شرح و بسط داده‌اند که عواطف مختلف را بر حسب هجده بُعدِ ارزیابى یا بیشتر واشکافى مى‌کنند. عواطف به شکل موثقى با الگوهاى چنین ارزیابى‌هاى پیچیده‌اى اگر نه یکسان، دست‌کم متضایف‌اند. نظریه‌هاى ارزیابى را مى‌توان رویکردى کارکردى به عواطف قلمداد کرد، از آن حیث که ارزیابى‌ها به واکنش‌هایى منجر مى‌شوند که کارکردشان پرداختن به انواع موقعیت‌هاى خاصى است که براى فرد اهمیت دارند. این رویکرد بیانگر آن است که فضاى عواطف را مى‌توان فضایى چندبُعدى تصور کرد. با وجود این، در عمل، نظریه‌هاى به‌اصطلاح بُعدنگر، مسئله بازنمایى را با تقلیل این ابعاد به تنها دو یا سه بُعد ساده مى‌کنند. این ابعاد معمولاً شاملِ «برانگیختگى» و «ظرفیت»اند. این روش مفیدى است، اما معمولاً راه‌هاى متمایز بسیارى را که فرد ممکن است ظرفیت عاطفى را «مثبت» یا «منفى» طبقه‌بندى کند همسطح و همگون مى‌سازد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: عواطف و جغرافیاى ذهن
2: عواطف به‌منزله احساسات
3: عواطف و متعلَقات التفاتى
4: رویکردهاى روان‌شناختى و تکاملى
5: نظریه‌هاى شناخت‌گرایانه
6: نظریه‌هاى ادراکى
7: هستى‌شناسى عواطف
8: عقلانیت و عواطف
9: عواطف و خودشناسى
10: اخلاق و عواطف
11: خلاصه‌اى از گرایش‌ها و شاخه‌هاى اخیر در رشته‌هاى خویشاوند
12: نتیجه: شرایط کفایت نظریه‌هاى فلسفى در باب عاطفه
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه