معرفی و دانلود کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت

معرفی کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت

پل گایر در کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت، محتوای یکی از مهم‌ترین آثار ایمانوئل کانت، فیلسوف شهیر آلمانی، را با زبانی ساده و همه‌فهم شرح داده است؛ با این ملاحظه که ضمن اولویت قائل شدن برای عاری از تکلف بودن کتاب خود، مراقب این نکته بوده که دقت علمی را نیز تا جای ممکن رعایت کند و احیاناً در دام ساده‌سازی افراطیِ مسائل نیفتد.

درباره کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت

ایمانوئل کانت (Immanuel Kant) یکی از بزرگ‌ترین چهره‌ها در تاریخ اندیشه‌ی بشری است. این فیلسوف آلمانی، با آثار گوناگون خویش تأثیری وسیع و پردامنه بر تمام حیطه‌های معرفت انسانی نهاد. تأثیری که خودْ آن را به انقلابی تشبیه می‌نمود که کپرنیک در حیطه‌ی علوم طبیعی موجب گشت. متخصصان حوزه‌ی فلسفه، بر آن‌اند که هسته‌ی اصلی انقلاب کپرنیکی کانت، بیش از همه در تلاش این فیلسوف بزرگ برای شناسایی محدوده‌های فهم بشری نمایان می‌گردد. به باور اغلب صاحب‌نظران، مهم‌ترین دستاورد کانت در تاریخ اندیشه، اثبات این نکته بوده که عقل و فاهمه‌ی بشری، تنها در حیطه‌هایی خاص و معین قابلیت عرض اندام دارد. این مسئله، بیش از هر اثر دیگر کانت، در کتاب «نقد عقل محض» مورد تأمل قرار گرفته است. کانت در این اثر درخشان، با پیگیری سلسله‌ای از استدلال‌های دقیق و عمیق، بر اغلبِ بلندپروازی‌های عقلانی بشر خط بطلان کشیده و او را متوجه محدودیت‌های فهم خویش -خصوصاً در حیطه‌ی متافیزیک- گردانیده است. با این همه، این تنها دستاورد مهم کانت نبوده. چه، او با آرای خویش مبنی بر خودآیینیِ اراده و وجدان بشری، بر حوزه‌ی فلسفه‌ی اخلاق نیز تأثیری ژرف از خود بر جای نهاده است. در این زمینه (فلسفه‌ی اخلاق)، کتاب «بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق» یکی از مهم‌ترین آثارِ ایمانوئل کانت به شمار می‌رود.

کانت در کتاب مذکور بر این نکته تأکید نموده که قوانین اخلاقی، تنها به این شرط می‌توانند صادق و اساسی تلقی گردند، که اعتبارشان را از انسجامِ درونیِ خود اخذ کنند. به عبارتی، قوانین اخلاقی نباید بنا بر سود و زیان‌هایی که احیاناً در پی دارند ضروری تلقی شوند؛ بلکه باید از آن جهت که در خود و به‌ذاته معتبرند، الزام‌آور قلمداد شوند. زیرا در غیر این صورت، نمی‌توان مبنایی به راستی پذیرفتنی برای حجیتِ بایدها و نبایدهای اخلاقی یافت. یافتن این مبنا همانا هدف اصلی کانت در کتاب بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق بوده است.

باری، پس از این توضیحات مایلیم کتابی با عنوان راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت ('Kant's 'Groundwork for the Metaphysics of Morals) را به شما معرفی کنیم. این کتاب به قلم پل گایر، کانت‌شناسِ اهل آمریکا، به رشته‌ی تحریر درآمده است. گایر در اثر نام‌برده نقشه‌ی راهی ترسیم نموده که پیگیری آن، مطالعه و فهم کتاب بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق از کانت را برایمان ساده‌تر خواهد ساخت. البته باید توجه داشت که هدف پل گایر در کتاب حاضر ابداً ارائه‌ی خلاصه‌ای از مطالب کتاب کانت نبوده است؛ خلاصه‌ای که گمان بریم با مطالعه‌اش از رجوع به متن اصلی بی‌نیاز می‌گردیم. برعکس، گایر مصرانه بر این نکته تأکید می‌کند که آثاری نظیر کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت، تنها برای فراهم ساختنِ امکانِ آشنایی اولیه با فیلسوفان دشوارنویسی چون کانت به نگارش درمی‌آیند، و به تنهایی، منجر به فهمی جامع و کامل از اندیشه‌ی این فیلسوفان بزرگ نمی‌گردند. پس بهترین شیوه‌ی خواندن کتاب گایر آن است که آن را همزمان با اثر کانت مطالعه کنیم، و یا یکی را بالافاصله پس از دیگری بخوانیم. زیرا در غیر این صورت، آنچه عایدمان خواهد شد، در بهترین حالت، فهمی‌ست نابسنده و سطحی از آرای یکی از عمیق‌ترین متفکران تاریخ.

لازم به ذکر است که کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت به قلم سید علی تقوی‌نسب به فارسی ترجمه شده و به همت نشر ترجمان به انتشار رسیده است.

درباره مجموعه راهنمای متون کلاسیک

در هر یک از عناوین مجموعه‌ی «راهنمای متون کلاسیک» شرحی جامع و راهگشا در باب یکی از متون مهم و کلاسیک فلسفه‌ی غربی ارائه شده است. هدف مؤلفان کتاب‌های این مجموعه فراهم آوردن بستری مناسب برای مواجهه‌ی اولیه با کتاب‌های مهم تاریخ فلسفه بوده است؛ به نحوی که مخاطب غیرمتخصص، با خواندن هر یک از کتاب‌های مجموعه‌ی مورد نظر، به فهمی ابتدایی از موضوعی که در آن کتاب موردبحث قرار گرفته، دست یابد.

«راهنمای خواندن نظریه‌ای در باب عدالت رالز»، «راهنمای خواندن اخلاق نیکوماخوسی ارسطو» و «راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت» برخی از بهترین آثاری‌اند که ذیل مجموعه‌ی راهنمای متون کلاسیک به انتشار رسیده‌اند. گفتنی است که ناشر این آثار در ایران، انتشارات «ترجمان علوم انسانی» بوده است.

کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به مباحث فلسفه‌ی اخلاق، دوست‌دارانِ فلسفه‌ی آلمانی و مخاطبین آثار ایمانوئل کانت، سه طیف از خوانندگانی‌اند که مطالب کتاب حاضر را مطابق با حوزه‌ی مورد علاقه‌ی خویش خواهند یافت.

با پل گایر بیشتر آشنا شویم

پل گایر (Paul Guyer) فیلسوف و نویسنده‌ی اهلِ آمریکاست. او در سال 1948 به دنیا آمده و این روزها دهه‌ی هشتم زندگی خود را پشت سر می‌گذارد. گایر از سال 2012 مشغول تدریس فلسفه در دانشگاه براون است. زیبایی‌شناسی، فلسفه‌ی اخلاق و ایدئالیسم آلمانی، سه حوزه‌ی مورد توجه این استاد برجسته‌ی فلسفه به شمار می‌روند.

آنچه در ادامه می‌بینید، عناوین برخی از مهم‌ترین کتاب‌های پل گایر است: «راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت»، «ایدئالیسم»، «زیبایی‌شناسی آلمانی»، «شرحی بر نقد خرد ناب و روند پیدایش آن»، «زیبایی‌شناسی در قرن بیستم»، «زیبایی‌شناسی فلسفی». (گفتنی است که همه‌ی آثار نام‌برده به زبان فارسی ترجمه شده‌ و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته‌اند.)

در بخشی از کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعه اخلاق کانت می‌خوانیم

گویا این استدلال کانت که ما انسان‌ها حقیقتاً فاعلانی عقلانی هستیم زیرا در عالم نومن فاعلانی عقلانی هستیم به مشکلی چاره‌ناپذیر دچار است. البته هنوز مشکل دیگری باقی مانده است که بدان نپرداخته‌ایم، یعنی این مشکل که اگر این استدلال تام هم باشد، در آن صورت مدعایی را اثبات کرده است که فراتر از مقصود ماست: اگر ما در حاق واقع و در عالم نومن موجوداتی کاملاً عقلانی هستیم، در این صورت تمامی افعال ما در عالم فنومن ماحصل سرشت کاملاً عقلانی ما در عالم نومن خواهد بود و لزوماً در تطابق تام با اقتضائات اخلاق. به بیان دیگر، اگر ماهیت ما در عالم نومن به‌نحو تام و تمام عقلانی است، در این صورت هیچ راهی باقی نمی‌ماند تا آن دسته از افعالمان را تبیین کنیم که در تقابل با عقل است، یعنی افعال غیراخلاقی‌مان را. به عبارت دیگر، این دسته از افعالمان را به هر نحو که بخواهیم توضیح دهیم نمی‌توانیم آن‌ها را برحسب سرشت و خود حقیقی‌مان تبیین کنیم. ما فقط و فقط در قبال افعال اخلاقی‌مان مسئولیم و مطلقاً مسئولیتی در قبال افعال غیراخلاقی‌مان نداریم؛ افعال غیراخلاقی باید از جایی دیگر سرچشمه گرفته باشند و فقط در عالم نمود به ما تعلق داشته باشند. این مطلب به‌یقین ناقض تمامیت اخلاق و نیز عقل متعارف است.

با توجه به اینکه اهتمام کانت در بنیادگذاری مصروف به اثبات این نکته است که قانون اخلاق چیزی نیست مگر قانون علی ارادۀ حقیقی ما، طرح چنان اشکالی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌آید، اشکالی که نخستین‌بار در زمان حیات خود کانت مطرح شد. کارل لئونارد رینهولد که با انتشار نخستین جلد از مجموعۀ نامه‌هایی در باب فلسفۀ کانتی (87-1786) در عمومیت بخشیدن به فلسفۀ کانت پیش‌گام بود- در دومین جلد این مجموعه (1792) این اشکال را به‌وضوح تنسیق کرده است.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمۀ مترجم
منابع و علامت‌های اختصاری
[1]: زمینه
1. زندگی و آثار کانت
2. فلسفۀ اخلاق در زمانۀ کانت
[2]: نمای کلی
1. خودآیینی و اخلاق
2. خودآیینی و قواعد
3. ارزش خودآیینی
پرسش‌های تمرینی
[3]: مطالعۀ متن: مقدمه
1. ناب‌بودن فلسفۀ اخلاق
2. عقلانیت اخلاق
3. نیاز به فلسفۀ اخلاق
4. روش فلسفۀ اخلاق
پرسش‌های تمرینی
 [4]: مطالعۀ متن: بخش اول؛ از ارادۀ خوب تا ضابطۀ قانون کلی
1. مقدمه
2. ارادۀ خوب
3. عمل از برای وظیفه
4. ملاحظات انتقادی بخش اول بنیادگذاری
پرسش‌های تمرینی
[5]: مطالعۀ متن: بخش دوم؛ صورت‌بندی امر مطلق
1. مقدمه
2. از مفهوم عامل عقلانی تا صورت‌بندی امر مطلق
3. مبنای استدلال کانت
4. به‌کاربستن امر مطلق
5. وظایف کامل و ناقص
‌6. ایراداتی به امر مطلق ‌
پرسش‌های تمرینی
[6]: مطالعۀ متن: بخش سوم؛ امر مطلق بر ما اعمال می‌شود
1. آیا امر مطلق بر ما اعمال می‌شود؟
2. کارویژۀ بخش سوم
3. برهان متافیزیکی بخش سوم
4. از ضرورت متافیزیکی به ایدئال اخلاقی
پرسش‌های تمرینی
پی‌نوشت‌ها
واژه‌نامه
نمایه