معرفی و دانلود کتاب نصرت خانم: مجموعه نمایشنامه

معرفی کتاب نصرت خانم: مجموعه نمایشنامه

کتاب نصرت خانم، متشکل از چهار نمایشنامه‌ به قلم امیر دژاکام است که در فضاهایی متفاوت، از فانتزی تا جنگی، و در ژانرهای مختلف، از کمدی تا تراژدی، اتفاق می‌افتند. این مجموعه دربردارنده‌ی نمایشنامه‌های «نصرت خانم»، «کرشمه چنگیزی»، «باد کافر» و «فرار مختصر» است که همگی آن‌ها دغدغه‌های ایرانی اسلامی دژاکام را نشان می‌دهند و مؤید نگاه عقیدتی او هستند.

درباره‌ی کتاب نصرت خانم

نمایش ایرانی عمری به نسبت طولانی دارد و تا قرن‌ها در فرم‌های متفاوتی مثل تعزیه و نقالی خود را نشان می‌داد. بااین‌وجود آنچه به نام تئاتر شناخته می‌شود، بیشتر محصول ایران مدرن است و در سال‌های مشروطه پا گرفت. اولین گام‌های نمایش مدرن را میرزا آقا تبریزی در دوران قاجار با نوشتن چندین نمایشنامه برداشت. آثار او ملهم از متون میرزا فتحعلی آخوندزاده بود که جزو اولین متون نمایشی مدرن منطقه‌ی خاورمیانه و حتی آسیا محسوب می‌شود. اما نوشته‌های او کاملاً مهجور و ناشناخته ماندند و دهه‌ها بعد کشف شدند. حدود صد سال پیش، ارامنه‌ی مهاجر، تئاتر مدرن را با خود به ایران آورند. ایرانی‌ها که پتانسیل این مدیوم هنری را کشف کردند کم‌کم آن را با فرم‌های نمایشی گذشته‌ی خود ترکیب نمودند و به فرم تازه‌تری دست پیدا کردند. از دهه‌ی 1330 تا دهه 1350، تئاتر ایران به‌مرور تکامل یافت و به اوج پختگی خود رسید. پس از انقلاب هم هنرمندانی جدید با دیدگاه‌هایی تازه‌تر به این هنر وارد شدند؛ نگاه‌هایی که عموماً از دین ریشه می‌گرفتند و تا حد زیادی مذهبی و عقیدتی بودند.

امیر دژاکام از نسل اول هنرمندان تئاتر پس از انقلاب محسوب می‌شود که آثار قابل‌توجهی در این حوزه خلق کرده است. نگاه او ترکیبی از عناصر ایرانی و اسلامی است و در بیشتر آثارش می‌کوشد نگاه ملی و دینی را هم‌نشین کند. کتاب نصرت خانم، از آخرین آثار نوشتاری او محسوب می‌شود که دربردارنده‌ی چهار نمایشنامه‌ی کوتاه است. این نمایش‌ها عموماً فضاها و داستان‌های متفاوتی دارند و ژانرهای مختلفی را در برمی‌گیرند. این مجموعه متشکل از نمایشنامه‌های «نصرت خانم»، «کرشمه چنگیزی»، «باد کافر» و «فرار مختصر» است که هرکدام در یک فرم متفاوت اتفاق می‌افتد.

نمایشنامه‌ی «نصرت خانم» به‌نوعی الهام گرفته از سبک تقلیدخوانی است و سعی می‌کند داستانش را در این قالب نمایشی ایرانی ارائه دهد. این نمایش خانوادگی و طنز، به‌نوعی در ستایش گذشته و سنت‌هاست و فراموشی آیین‌ها و باورها را مورد نقد قرار می‌دهد. دژاکام در این نمایشنامه، با انتخاب یک فرم سنتی، به مظاهر مدرن حمله می‌کند و مرثیه‌گوی از دست رفتن آیین‌هاست. این تقابل بین مدرنیته و گذشته دائماً در کاراکترها و دیالوگ‌ها هم خود را نشان می‌دهد.

امیر دژاکام در نمایشنامه‌ی «کرشمه چنگیزی»، به احوالات یک شخصیت و مواجهاتش با مولانا می‌پردازد و از تأثیر اشعار این شخصیت برجسته بر زندگی او می‌گوید. او در این درام دیوان شمس را محور داستان قرار می‌دهد و می‌کوشد شوریدگی این کاراکتر را نسبت به مولانا ابراز کند.

نمایشنامه‌ی «باد کافر» سومین نمایش کتاب نصرت خانم است. این درام جنگی داستان دو برادر را روایت می‌کند که در آستانه‌ی حمله‌ی عراق به خرمشهر، برای رسیدن به معشوقه‌شان به این شهر می‌روند. اما با کشته شدن این زن، آن‌ها بین دوراهی گیر می‌کنند. دژاکام مثل هم‌نسلان خود تا حد زیادی تحت تأثیر جنگ است و همیشه با ستایش از آن یاد می‌کند. در این نمایش او بین معشوقه و ایران ارتباطی تماتیک برقرار می‌کند و قهرمانانش را در موقعیتی قرار می‌دهد که باید از محبوب بزرگ‌تری دفاع کنند.

و درنهایت نمایشنامه‌ی «فرار مختصر» که فضایی کاملاً متفاوت از دیگر داستان‌های این کتاب دارد. این درام، اقتباسی از یک داستان فرانسوی است، فضایی سوررئال دارد و به فانتزی نزدیک می‌شود. این نمایش در مورد نویسنده‌ای است که ناگهان شخصیت اصلی رمانش از روی کاغذ و دست‌نوشته‌هایش غیب می‌شود و هیچ اثری از خود به‌جا نمی‌گذارد.

کتاب نصرت خانم را انتشارات نیستان به چاپ رسانده است.

کتاب نصرت خانم برای چه کسانی مناسب است؟

این مجموعه به دوستداران ادبیات نمایشی و تئاتر توصیه می‌شود. اگر به نمایشنامه‌های ایرانی علاقه دارید، می‌توانید این کتاب را مطالعه کنید.

با امیر دژاکام بیشتر آشنا شویم

امیر دژاکام (متولد 1341) نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و بازیگر است. او فعالیت هنری‌اش را از اواسط دهه‌ی 1350 در کانون پرورش فکری کرمان آغاز کرد. دژاکام از ابتدای دهه‌ی 1360 به تهران آمد و ازآن‌پس آثارش به شکل مستمر در سالن‌های این شهر روی صحنه می‌روند. متون دژاکام را کارگردان‌های به‌نامی همچون حسین مسافر آستانه و هادی مرزبان اجرا کرده‌اند. همینطور برخی از کارهایش در کشورهای رومانی، تاجیکستان و فیلیپین هم اجرا شده است. دژاکام نمایشنامه‌های متعددی نوشته که برخی از آن‌ها منتشر شده؛ ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به نمایشنامه‌های «منطق‌الطیر سلیمانی»، «سرطان» و «غزل کفر» اشاره کرد. او در چند فیلم سینمایی و تلویزیونی مثل «مدار صفر درجه» و «کیفر» هم حضور داشت.

در بخشی از کتاب نصرت خانم: مجموعه نمایشنامه می‌خوانیم

علیرضا: ‌تو نمی‌دونی. من‌ می‌دونم. من تو رو نمی‌شناسم. از اینجا برو تا دادشات نیومدن.

ساغر: ‌نمی‌شناسی، چون نمی‌خوای بشناسی. خوابیده رو‌ می‌شه بیدار کرد ولی اونی که خودشو به خواب زده، نمی‌شه بیدار کرد. تو نگران داداش بزرگه‌تی که هنوز دوماد نشده! نگران خرج و مخارج پرویز، فکرت شده پول جهاز مهناز، کرایه خونه. نگران پول عروسیمون هستی. همه زندگی‌ت رو فدا کردی! علی‌رضا قاطی کردی! داری خل مشنگ‌ می‌شی، اما هر چقدر هم زندگی سخت باشه، نمی‌تونی منو فراموش کنی. تو منو خوب‌ می‌شناسی، چون توی تموم شعرات من قافیه‌م. منو‌ می‌شناسی، چون توی همه‌ آهنگ‌هات هستم. منو‌ می‌شناسی، چون چشات داره داد‌ می‌زنه که عاشقمی‌!

علیرضا: ‌نفسمی‌!

ساغر: ‌روز اول سال میای خواستگاریم. نصرت‌خانم و آقا جون اومدن به خواب مادرم گفتن این دوتا جوون رو به هم برسونید!

علیرضا‌: ‌عجب نصرت‌خانمی! صبح‌ می‌ره کتابخونه‌، شبم می‌ره توی خواب مردم!

ساغر: ‌علیرضا، نصرت‌خانم پنج سال پیش مرده!

علیرضا: همین الان طلاهاش رو گرو گذاشت برا دانشگاه حسین‌، همین الان پول نزول کرد، داد برا کار منوچهر، همین الان داشت برا مرگ منصور گریه می‌کرد، الان اومد پتو رو انداخت روم، گفت مادر سرما می‌خوری‌، همین الان با تو دعوام شده بود‌، اون گفت مادر اگه می‌خواهی ازت راضی باشم ساغر رو اذیت نکن‌، همین الان مریض بود‌، پاهاش درد می‌کرد توی گردنش‌یه غده دراومده بود، ولی پول دوا دکترش رو داد به من، گفت برنج و روغن بخر برا خونه‌ت‌.

فهرست مطالب کتاب

نصرت خانم‌
کرشمه چنگیزی
باد کافر
فرار مختصر