معرفی و دانلود کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی

معرفی کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی

لزوم بررسی آکادمیک ادبیات فولکلور و افسانه‌های قدیمی مطابق با نظریات پیشین، پیتر جیلت را بر آن داشته تا کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی را تألیف کند. او با مطالعه و بهره‌گیری از الگوهای ریخت‌شناسی که ولادیمیر پراپ برای «قصه‌های شگفت» و ادبیات شفاهی در نظر گرفت، الگویی مختصرتر و جهان‌شمول‌تر برای ادبیات عامه‌ی دیگر سرزمین‌ها قائل شده و ارتباط آن‌ها را با اساطیر و آیین‌های شمنی و تشرف بررسی کرده است.

درباره‌ی کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی

افسانه‌ها و قصه‌های کهن همواره از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و سنت شفاهی را به یکی از عوامل مهم شناخت فرهنگ‌ها و ملل تبدیل کرده‌اند. پیتر جیلت (Peter Gilet) استاد و محقق دانشگاه، در کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی (Vladimir Propp and the Universal Folktale) به بررسی آکادمیک ساختار ادبیات شفاهی از گذشته تاکنون پرداخته و برای شکل دادن به داده‌های خود، از الگوی ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ در رابطه با داستان‌های فولکلور بهره جسته است.

ولادیمیر پراپ با مطالعه‌ی آثار کهن ادبیات فولکلور و جمع‌آوری قصه‌های عامیانه، به الگویی مشابه رسید که به‌خصوص در «قصه‌های شگفت» بسیار پرتکرار و رایج بود. منظور او از قصه‌های شگفت داستان‌هایی بود که آکنده از مضامین «جهان دیگر و موجودات ماورایی» بودند. پیتر جیلت با در دست داشتن نظریات مفصل پراپ در این رابطه، در کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی به الگویی مختصر از آن‌ها دست یافته و به این ترتیب، الگوهای پرتکرار قصه‌های کهن ادبیات اروپا را به ادبیات سایر ملل نیز تعمیم داده است. درواقع این کتاب تلاشی است برای تحلیل تخصصی قصه‌های عامیانه و ارائه‌ی الگویی مشترک برای درک بهتر آن‌ها. جیلت هم‌سو با پراپ برای تحلیل نظریات خود از افسانه‌های روسی بهره جسته است.

پیتر جیلت در کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی با تحلیلی تاریخی سخن خود را آغاز کرده و با اشاره به نقش انقلاب فرانسه و جنبش صورت‌گرایی روسیه در قرن نوزدهم، تعریفی جامع از آرای پراپ و ریشه‌های آن ارائه کرده است. سپس به تبیین مفهوم ساخت‌گرایی و نظریات لوی‌اشتراوس پرداخته و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با صورت‌گرایی را بررسی کرده است. او در ادامه موضوع اصلی پژوهش خود را مطرح کرده و با شرح 31 ساختاری که ولادیمیر پراپ برای شکل روایت قصه‌های شگفت قائل شده بود، آن را به پنج مرحله‌ی کلی‌تر کاهش می‌دهد. جیلت همچنین از آرای نظریه‌پردازانی چون گرماس و کمپل نیز استفاده کرده و بر اساس آن‌ها، به ایجاد نوعی ساختار جهان‌شمول رسیده است.

کاری که پیتر جیلت در کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی انجام داده، گردآوری الگوهای سنت شفاهی از آفریقای شمالی تا آمریکای جنوبی است؛ پدیده‌ای که راه ارتباطی بی‌نظیری برای تعاملات فرهنگی و ادبی ملل به حساب می‌آید. کتاب پیش رو با بررسی دقیق نظریات گوناگون، منبعی جامع و تخصصی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به آثار ادبی فولکلوریک فراهم کرده است.

این کتاب توسط پگاه خدیش ترجمه شده و به همت انتشارات علمی و فرهنگی در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

نکوداشت‌های کتاب ولادیمیر پراپ و قصه‌های شفاهی جهانی

• کتاب پیتر جیلت برجسته است. با نوشتاری محکم و ایده‌آل، هم علاقه به ساختارگرایی را زنده می‌کند و هم درک ما از روش پراپ را تغییر می‌دهد. (بروس ای. روزنبرگ، استاد دانشگاه براون)

• دکتر جیلت مقدار زیادی از مطالب را پوشش داده است، او موضوعات اصلی مطالعاتی را که به استدلال او مربوط می شود، به شیوه‌ای متقن خلاصه می‌کند. (جک زیپس، استاد گروه آلمانی دانشگاه مینه سوتا)

کتاب ولادیمیر پراپ و قصه‌های شفاهی جهانی برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به پژوهشگران، اساتید و دانشجویان ادبیات و هنر، توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب ولادیمیر پراپ و قصه شفاهی جهانی می‌خوانیم

نخستین هدف این پژوهش، یافتن یک ساختِ زیربنایی مشترک برای قصه‌ی شگفت است؛ ساختی که به بررسی متن یک قصه، نه بافت آن می‌پردازد. بعضی از نظریه‌های قدیمی دقیقاً روی همین موضوع کار کرده‌اند (یعنی یافتن یک ساختار متنی مشترک برای تعدادی از قصه‌ها)؛ از این رو منطقی است که برای دسترسی به نوعی ساختار متنی که آن قدر عام و فراگیر باشد که مبنای الگوی ساختاری من برای قصه‌ی شگفت قرار گیرد، اول در میان آن نظریه‌ها جست‌وجو کنم. از آنجا که هدف من توصیف شکل روایت (سلسله‌ای از رخدادها که در بازه‌ای زمانی رخ می‌دهند) است، البته برای این عنصر همنشینی نیز ساختاری فراهم خواهم کرد. الگوها و ساختارهایی که مدعی ارائه‌ی یک شکل مشترک برای تعدادی از قصه‌های شگفت‌اند و در زمان نگارش این اثر در دسترسم بودند، از آنِ این افراد است: آرنه‌تامسون، لوی‌اشتراوس، بچلرد، دوراند، پراپ، جوزف کمپل، فونتنرز، گالاس، دوریس، رَنک، هولبک.

بعضی از این نظریه‌ها کمتر به درد می‌خورند و در وهله‌ی اول از گزینه‌های من کنار گذاشته شدند؛ مثلاً ضعف فهرست تیپ‌های قصه‌ی آرنه‌تامسون این است که گرچه بالقوه برای این طراحی شده که گروه‌های وسیعی از روایات شفاهی، در واقع گروه‌هایی از قصه‌های مشابه قصه‌ی شگفت پراپ، را دربرگیرد، اما این فهرست نه بر مبنای ساختار قصه، بلکه بر پایه‌ی ویژگی‌هایی کاملاً فرعی دسته‌بندی شده‌اند. این نظریه تنها در سطح موضوعی کارآمد است نه در سطح کل روایت. نتایج کار آنان می‌تواند یک مجموعه‌ی جهانی از تیپ‌های قصه فراهم آورد، اما ارائه‌ی یک الگوی جهانی برای خود قصه‌ها در آن نادیده گرفته شده است.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
مقدمه
چرا پراپ؟
بحث اصلی
تعریف قصه‌ی شفاهی
فرضیه
انتخاب متون
نظریه‌های پیشین
نخستین نظریه‌ها
دوران صنعتی، الهه‌های خورشیدی و خدایان گیاهی
اسطوره و آیین
رویکرد کاربردشناختی
ساختگرایی
مقلدان/اصلاحگران پراپ
نکته‌های پایانی درباره‌ی صورت گرایی
بحث حاضر: پساساختگرایی و مکتب سیاسی
نتایج بررسی نظریات گذشته
گزینش یک نظریه‌ی متنی
انتخاب ابزاری برای تجزیه و تحلیل
تجزیه و تحلیل قصه‌ها
قصه‌های نپالی
قصه‌های ایرلندی
قصه‌های روسی
یک الگوی کلی برای قصه‌ی شگفت
الف. موقعیت نخستین
ب. تعامل با یاریگر
پ. تعامل با شاهزاده/شاهبانو
ت. تعامل با دشمن
ث. بازگشت قهرمان
نتیجه‌گیری
تجزیه و تحلیل مجموعه‌ی گسترده‌تری از قصه‌ها
یک نمونه‌گیری فراگیر جهانی
افریقای شمالی
زیرصحرای افریقا
چین
آمریکای شمالی
آمریکای جنوبی
نتیجه‌گیری
یک. موقعیت نخستین
دو. تعامل با یاریگر
سه. تعامل با شاهزاده / شاهبانو
چهار. تعامل با دشمن
پنج. بازگشت قهرمان
قصه‌ی شگفت و سایر ساختارها
نظریه‌های متنی
نتیجه‌گیری
پیوند نظریه‌های متنی و بافتی
نکات پایانی
کتابنامه
نمایه