معرفی و دانلود کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها: از اساطیر و افسانه‌های عرب

معرفی کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها: از اساطیر و افسانه‌های عرب

سرزمین عربستان از پیش از اسلام تا پس از آن و تشکیل خلافت اسلامی، افسانه‌ها و اساطیر زیادی از اعراب بیابانگرد، سواران عرب و شاهان و فرمانروایان بزرگ به جا گذاشته است. در کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها، خیرات الصالح مجموعه‌ای از این قصه‌ها را به همراه تصاویر گردآورده است. این اثر که در گروه کتاب‌های ادبیات عامه تقسیم‌بندی می‌شود، منبعی برای مطالعه در زمینه‌ی اساطیر و افسانه‌های اعراب به حساب می‌آید.

درباره‌ی کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها

شبه‌جزیره‌ی عربستان با بیابان‌های وسیع و صحراهای سوزان سرزمینی است که در هزاره‌ی پایانی پیش از میلاد در وضعیتی نیمه‌منزوی به سر می‌برد. در این دوران، می‌توان این سرزمین را به دو بخش اصلی شمالی و جنوبی تقسیم کرد. مردمان شمال در حجاز، نجد و یمامه زندگی می‌کردند و کوچ‌نشین دشت یا ساکن واحه‌ها و شهرهای کاروانی بودند. مردمان جنوبی نیز در یمن زندگی می‌کردند، دولت‌ها و پادشاهی‌های قدرتمندی چون سبا و حمیر داشتند و زندگی خود را بر پایه‌ی کشاورزی و تجارت می‌گذراندند. در این سرزمین‌ها با این ویژگی‌ها، میراث بزرگی از شعر و افسانه شکل گرفت. پس از ظهور اسلام، در عربستان انقلابی پدید آمد که سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داد. این فرهنگ جدید میراث تازه‌ای از قصه و افسانه را در بستر زبان عربی ساخت. خیرات الصالح (Khairat Al-Saleh) در کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها (Fabled Cities, Princes & Jinn from Arab Myths and Legends)‌ مجموعه‌ای از افسانه‌های شبه‌جزیره‌ی عربستان را در این دو دوره گرد آورده و آن‌ها را با تصاویری از رشاد سلیم و پیتر دنیس همراه کرده است.

کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها شامل دو بخش اصلی می‌شود. گروهی افسانه‌ها و اسطوره‌های پیش از اسلام و گروهی دیگر افسانه‌ها و اسطوره‌های پس از ظهور اسلام هستند. برخی از داستان‌ها شباهت‌هایی با روایت‌های متون مقدس و قصص قرآن دارند و برخی دیگر، افسانه‌های عبرانیان و اقوام سامی هستند که در این شبه‌جزیره زندگی می‌کردند و در متون مقدس دیده نمی‌شود. در افسانه‌های دوره‌ی اسلامی، ظهور اسلام آشکارا به چشم می‌خورد و حاکمیت اعراب بر جهان تحت لوای خلافت اسلامی واضح است.

کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها با شرحی درباره‌ی تاریخ سرزمین عربستان و اقوام ساکن آن آغاز می‌شود و نویسنده وضعیت این سرزمین را از دوران پیش از اسلام تا پس از آن و روی کار آمدن خلافت‌های اموی و عباسی شرح می‌دهد. وی در بخش بعدی درباره‌ی خدایان اعراب دوره‌ی باستان، آیین‌ها و باورهای رایج در این خطه توضیح می‌دهد. سپس اسطوره‌ها و افسانه‌های اعراب را نقل می‌کند. شهرهای افسانه‌ای مانند ارم ذات‌العماد، داستان‌هایی از شاهزادگان و پادشاهان اسطوره‌ای، مانند بلقیس و سلیمان، روایاتی از جنّیان و موجودات ماورایی در فرهنگ عربی و ارتباط این داستان‌ها با ادبیات، تاریخ و باورهای مردمان عرب ازجمله مواردی است که در این کتاب به چشم می‌خورند.

یکی از بخش‌های مهم این کتاب شب‌های عربی یا همان قصه‌های هزارویک‌شب (One Thousand and One Nights) است که نویسنده در بخش‌های پایانی کتاب به آن پرداخته و قصه‌هایی از آن را همراه با یادداشتی در معرفی این مجموعه نقل کرده است.

خیرات الصالح در کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها نگاهی پژوهشی دارد و علاوه‌ بر نقل داستان‌ها، یادداشت‌هایی در زمینه‌ی فرهنگ عامه و تاریخ اعراب بر داستان‌ها نگاشته که اطلاعات مفید و سودمندی درباره‌ی زمینه‌ی شکل‌گیری این افسانه‌ها در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

این کتاب را نشر چرخ با ترجمه‌ی سولماز جوادپور منتشر کرده است.

کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای اسطوره‌شناسان یا علاقه‌مندان به اسطوره‌ها، افسانه‌ها و قصه‌های شرقی منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.

در بخشی از کتاب شهرهای افسانه‌ای، شاهزادگان و جن‌ها: از اساطیر و افسانه‌های عرب می‌خوانیم

شبی، پس از یک روز جشن و شادی به افتخار پیروزی اخیر، یکی از ملوک یمن خواب بسیار بد و نگران‌کننده‌ای دید. وقتی صبح از خواب بیدار شد، متوجه شد جزئیات رؤیای خود را به خاطر نمی‌آورد، اما تأثیر آزاردهنده‌ی آن در طول روز باقی ماند. این موضوع آن‌قدر آزارش داد که تمام دیدارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ی خود را لغو کرد و کاهنان و پیش‌گویان خود را فراخواند تا از آن‌ها بپرسد می‌توانند خوابش را به یاد او آورند تا جزئیاتش را به خاطر بیاورد یا خیر. هیچ‌کس نمی‌توانست به او کمک کند. او چنان ناامید بود که مادرش، که خود کاهنه بود، به او پیشنهاد کرد با کاهن‌های دیگری صحبت کند و به او گفت: «موکل‌16ها و جن‌هایی که به میل خود به کاهن‌ها خدمت می‌کنند باهوش‌تر و حساس‌تر از آن‌هایی‌اند که منتظر احضار کاهن‌ها می‌مانند.»

پادشاه همه‌ی کاهنان را احضار کرد، اما مانند قبل هیچ‌کس نتوانست به او کمک کند. او که ناامید و آزرده‌خاطر شده بود با چند تن از خدمتکارانش راهی شکار شد. پس از مدتی متوجه شد درحالی‌که غرق در اندیشه بوده از افراد خود دور شده است. نگران شد؛ چرا که آفتاب ظهر او را بیمار و بی‌هوش می‌کرد. ناگهان در فاصله‌ا‌ی نزدیک، چند خانه در دامنه‌ی تپه‌ای دید. سوار بر اسب چرخید و به سمت دورترین و منزوی‌ترین خانه حرکت کرد.

وقتی نزدیک شد، پیرزنی با لبخند به استقبال او آمد.

«با آسودگی‌خاطر پیاده شوید؛ زیرا در کنار ما کاملاً در امن‌وامان‌اید. غذا و آب گوارا برای بازگرداندن توان شما آماده است.»

پادشاه به خانه‌ی ساده‌ی آن زن رفت و نشست. هوا بسیار خنک بود و نسیم ملایمی که به نظر می‌رسید از ناکجاآباد می‌وزد افکارش را آرام می‌کرد تا این‌که به خواب عمیقی فرورفت. وقتی از خواب بیدار شد، زنی جوان با زیبایی باورنکردنی در کنارش ایستاده بود. زن به او لبخند زد و گفت: «ای امیر، هیچ ننگی نامت را لکه‌دار نکند! آیا اعلی‌حضرت چیزی برای خوردن میل دارند؟»

پادشاه نگاه مشکوکی به او انداخت. از کجا فهمید که او پادشاه است؟

زن جوان متوجه شد و سعی کرد اعتماد او را جلب کند.

فهرست مطالب کتاب

اعراب و جهان آن‌ها
خدایان اعراب باستان
اسطوره‌ها و افسانه‌های اعراب بائده (منقرض‌شده)
اسطوره‌ها و افسانه‌های شمال و جنوب
کاهنان، پیش‌گویان و حکیمان
حکایت‌هایی درباره‌ی سخاوت، شرافت و وفاداری
جهان‌های آسمانی و زمینی
فرشتگان و جن‌ها
شب‌های عربی
شهر برنج
سفر به دنیای فراطبیعی
نمادها در اساطیر و افسانه‌های عربی
منابع
نمایه