معرفی و دانلود کتاب مدرنیته مشروع است: بازسازی و بررسی منازعه مشروعیت عصر جدید

معرفی کتاب مدرنیته مشروع است: بازسازی و بررسی منازعه مشروعیت عصر جدید

کتاب مدرنیته مشروع است، جستاری در باب منازعه‌ی مشروعیت عصر جدید، یعنی نبرد سنت و مدرنیته، و بنیادی‌ترین جدال جهان مدرن است که به قلم سید مسعود آذرفام نوشته شده. این اثر که بر اساس رساله‌ی دکترای نویسنده در دانشگاه تهران نگاشته شده، رسالت خود را در شرح و بررسی این موضوع به سرانجام رسانده است.

درباره‌ی کتاب مدرنیسم مشروع است

سید مسعود آذرفام در کتاب مدرنیسم مشروع است به یک سوال بنیادین پاسخ می‌دهد: آیا مدرنیته‌ی غرب، واقعاً بنیادهای الهیات قرون وسطایی را بر هم زده یا صرفاً نسخه‌ی سکولاریزه‌ای از آن را ارائه کرده است؟

او در راستای پاسخ به این سوال، سفری به قرن بیستم و تاریخ فلسفه داشته و پای جدال سه فیلسوف مشهور می‌نشیند؛ جدالی که یک طرف آن مدافعان سنت، کارل اشمیت و کارل لوویت و طرف دیگر هانس بلومنبرگ حامی مدرنیته بودند و سرچشمه‌ی پژوهش‌های فلسفی اصیل در آلمان و پس از آن در جای جای اروپا و آمریکا را به وجود آوردند. او ضمن شرح آرای این متفکران، در جایگاه قاضی به داوری نظریات آن‌ها نیز می‌پردازد.

مدرنیته به معنای تجدد، نوین و تازگی اصطلاحی است که برای اولین بار در آثار «ژان ژاک روسو» در قرن هجدهم به کار رفت. روح مدرنیته بیانگر تازگی، بداعت، گسست از گذشته و ورود به آینده‌ای در حال ظهور است و در نقطه‌ی مقابل گذشته‌گرایی، کهنه‌پرستی، رکود و عقب‌افتادگی قرار می‌گیرد. این مکتب که مولفه‌های مهمی همچون عقل‌گرایی، پیشرفت‌باوری، لیبرالیسم و... را در محوریت بحث خود قرار می‌دهد همچون تمامی مکاتب فکری نقاط مثبت و منفی خاص خود را دارد؛ همان‌طور که متفکران متعددی از جمله وبر بر آن تاکید داشته‌اند. جمله‌ای که شاهدی بر انتقاد سخت وبر بر مدرنیسم بود این است که: واپسین آدمیان این توسعه‌ی فرهنگی جز متخصصانی بی‌روح و لذت‌طلبانی بی‌قلب نیستند؛ در حالی که خودِ این پوچی چنین تصور می‌کند که به سطحی از انسانیت نیل کرده که پیش از این دست احدی به آن نرسیده است. تیر آخر را مارکس زد که از بهره‌کشی و تجاوز به حقوق انسان‌ها و استثماری پرده برگرفت که بدون آن رشد جوامع بورژوازی ناممکن بود. در ادامه فروید تاریخ و روایت آرزوها و سرکوب‌هایی را بازگفت که آثار آن هنوز در ذهن و ضمیر ناخودآگاه انسان بر جای مانده بود‌. آثاری که از تکنولوژی و عصر مدرن و از دل جنگ جهانی اول، دوم و در حقیقت مدرنیته سر برآورده بودند. با این وجود رد کلی منطق و مکتب مدرنیته امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان پیشرفت، عقل‌باوری و... را به کلی رد و طرد کرد. به همین واسطه نویسنده در این کتاب تلاش کرده به نکات مثبت آن بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که «چرا مدرنیته مشروع است؟!»

کتاب مدرنیته مشروع است، شامل 7 فصل است که با مقدمه‌ای در باب مدرنیته در ایران آغاز می‌شود و نسبت این اثر را با مسائل کنونی و جایگاه سنت و مدرنیته در تاریخ اندیشه‌ی ایران مشخص می‌کند. کتاب حاضر، از این منظر که جای خالی پژوهش‌ را در زمینه‌ی مدرنیته در ایران پر می‌کند، قابل توجه و تأمل است. این اثر که منازعه‌ی مشروعیت عصر جدید را بازسازی و بررسی کرده، با همکاری انتشارات ققنوس منتشر و در اختیار خوانندگان علاقه‌مند فلسفه قرار گرفته است.

کتاب مدرنیسم مشروع است، برای چه کسانی مناسب است؟

جهان فلسفه، جهانی است پر از آرای مختلف و مکاتب متعدد. جهانی که شما را پای میزگرد متفکران گوناگون می‌برد و ذهن را با اندیشه‌های متفاوت آشنا می‌کند. اگر شما نیز دوست دارید پای این میزگرد بنشینید و با جهان مدرنیسم آشنا شوید، یا اگر دانجشوی رشته‌‌هایی همچون جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل هستید و به دنبال یک پژوهش فارسی قابل توجه در این حوزه می‌گردید، این کتاب برای شماست!

در بخشی از کتاب مدرنیته مشروع است: بازسازی و بررسی منازعه مشروعیت عصر جدید می‌خوانیم

مى‌دانیم که تکنولوژى یکى از مؤلفه‌هاى اساسى دوران مدرن است و در بخش قبل نیز از رویکرد اشمیت در قبال تکنولوژى مدرن سخن گفتیم. لوویت نیز به اقتفاى «روح زمانه»، رویکردى منفى در قبال تکنولوژى و تفکر تکنیکى مدرن اتخاذ مى‌کند. از نظر او، علم طبیعىِ مدرن و تکنولوژىِ مبتنى بر آن بیش از پیش آدمى را از محیط طبیعى پیرامونش دور مى‌کند. اما به هر جهت، لوویت مى‌پذیرد که آدمى نمى‌تواند از پیامدهاى ذاتى تحول در حیات بگریزد که توسط صنعت و تکنولوژى پدید آمده‌اند، که البته هر دو در وضع اضطرار در خدمت جنگ قرار مى‌گیرند. به گمان او، فتوحات تکنولوژى زیرین‌ترین بنیادهاى حیات فیزیکى و روحانى ما را متلاشى کرده و از نو ساخته‌اند، و بدین‌سان وجود افراد و اقوام بر بنیادها و روابط جدیدى استوار شده است. از نوشته‌هاى لوویت چنین برمى‌آید که نقادى‌هاى هایدگر از تکنولوژى مدرن نیز، که نام‌آشناترینشان رساله پرسش از تکنولوژى به سال 1954 است، رضایت او را جلب نکرده است. لوویت در مقاله «نیهیلیسم اروپایى» به سال 1940، پس از آن‌که از روند غیرانسانى شدنِ انسانتوسط تکنولوژى مدرن سخن به میان مى‌آورد، فلسفه و الهیات را نیز در این روند بى‌تقصیر نمى‌داند و در باب فلسفه هایدگر مى‌نویسد:

فلسفه و الهیاتِ مدرن نیز [همچون علم و تکنولوژىِ مدرن] آدمى را غیرانسانى کرده است. مفهوم دازاینِ هایدگر روا مى‌داند که آدمى در پس پروا، ترس و مرگ ناپدید شود، و [بر این اساس] هر هستنده‌اى صرفا هستى‌اى بر بنیاد نیستى دارد.

تا بدین‌جا، هرچند به‌اجمال، از اگزیستانسیالیسم هایدگر و رویکرد انتقادى لوویت در قبال آن سخن گفتیم. اما ضرورت دارد اشاره کنیم که نزد لوویت، اگزیستانسیالیسم هایدگر صرفا در سطح فلسفه‌اى نظرى باقى نمى‌ماند و دلالت‌هاى سیاسى عظیمى نیز دارد که به‌هیچ‌وجه نباید از آن‌ها غفلت کرد. لوویت در مقاله‌اى با عنوان «دلالت‌هاى سیاسى اگزیستانسیالیسم هایدگر» به سال 1939، که از قرار معلوم در ابتدا بنانبود منتشر شود، به‌تفصیل به پیامدهاى سیاسى اندیشه هایدگر مى‌پردازد و آن را واجد ارتباطى ذاتى با رویکرد هایدگر در قبال سیاست‌هاى حزب نازى مى‌داند. لوویت در این مقاله با برقرار ساختن پیوند وثیقى میان نظر و عمل، که از قضا چنین پیوندى از مؤلفه‌هاى اصلى اندیشه هایدگر نیز است، باور دارد که مشى سیاسى هایدگر پیش‌تر در آثار، سخنرانى‌ها و نامه‌هاى او مستتر بوده و به‌هیچ‌وجه نمى‌توان آن را معلول نوعى تصادف دانست. زیرا «آنچه درباره نظر صادق و کاذب است درباره عمل نیز چنین است، مخصوصا زمانى که خودِ نظر به شیوه‌اى آگاهانه از واقعیتى عالى وجود تاریخى نشئت بگیرد».

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار و سپاسگزارى
1: مقدمه
ما و مدرنیته
در مسیر شناخت مدرنیته
نفى مشروعیت مدرنیته و دفاع از مشروعیت آن
ایضاح دو مفهوم
هدف این جُستار
آثار پژوهشى
2: چارچوب نظرى: جُستارى در نقد جوهرگرایىِ تاریخى و دفاع از تفکر تاریخى
مقدمه
تکوین و تطوّر مفهوم «جوهر»
تسرّى مفهوم جوهر به تاریخ یا «جوهرگرایى تاریخى»
جوهرگرایى تاریخى نزد اشمیت و لوویت
نقد جوهرگرایى
3: شکل‌گیرى منازعه؛ اشمیت، الهیات سیاسى و سکولاریزاسیون
مقدمه
امر سیاسى؛ تمهیدى براى نفى مشروعیت عصر جدید
انانیّت و تکنولوژى
الهیات سیاسى یا مدرنیته در مقام استحاله الهیات
تعرّضى به «الهیات سیاسى»؛ نقدى درون‌دینى
مؤخره
4: بسط منازعه؛ لوویت، و تاریخ جهانى و حصول رستگارى
مقدمه
نیچه و نقد بنیادین عصر جدید
وبر و «پوسته به سختىِ پولادِ» مدرنیته
هایدگر؛ عصر جدید بر فراز تاریخِ غفلت از وجود
بورکهارت و نقد ایده پیشرفت مدرن
از هگل تا نیچه؛ بسط نیهیلیسم مدرن
تاریخ جهانى و حصول رستگارى؛ تفسیر الهیاتى عصر جدید
مؤخره
5: آن سوى منازعه؛ بلومنبرگ و مشروعیت عصر جدید
مقدمه
یک شرح حال
بحران عصر جدید
پاسکال، فلسفه و پرسش‌هاى زمانه
فاصله هستى‌شناختى به منزله ذات بحران عصر جدید
تمهیدى براى رهایى از ادبیات بحران
«پدر مطلقِ» کافکا؛ استعاره‌اى از مطلق‌گرایى الهیاتى
گسست از الهیات
نخستین نقدها بر سکولاریزاسیون
عصر جدید و آستانه دُورانى
اعاده حیثیت به تکنولوژى
کنفرانس مونستر؛ سکولاریزاسیون اساسا چیست؟!
تفسیرى بدیل از خاستگاه‌هاى مدرنیته
تبارشناسى ایده پیشرفت
مؤخره
6: ادامه منازعه
بخش اول: مشروعیت یا بدفرجامىِ عصر جدید؛ رودررویى لوویت و بلومنبرگ
بخش دوم: درون‌ماندگارى یا تعالى؛ مباحثه اشمیت و بلومنبرگ
7: بررسى مدعیات و نتیجه‌گیرى
منابع
نمایه