معرفی و دانلود کتاب غزلیات شمس - جلد اول

معرفی کتاب غزلیات شمس - جلد اول

آن‌طور که خود مولانا به ما گفته است پیش از آشنا شدن با شمس تبریزی «سجاده‌نشین با وقاری» بوده و پس از شناختن جناب شمس «بازیچه‌‌ی کودکان کوی» شده است. کتاب غزلیات شمس - جلد اول به ما نشان خواهد داد عشق شورانگیز جلال الدین محمد بلخی به مردی که در تاریخ رد پایی از او به‌جای نمانده و گویی به آسمان پرواز کرده است، چگونه این عارف صاحب‌منصب را زنده کرده و دولت عارفانه‌اش را پاینده نگه‌داشته است.

درباره‌ی غزلیات شمس - جلد اول

از این بابت متأسفیم اما باید این حقیقت را بپذیریم که بخشی از وجود ما برای خودمان غیر قابل دسترس شده است. ما نتوانسته‌ایم در برابر هجوم آشوب عالم تاب بیاوریم و «درون را بنگریم و حال را». آشفتگی دنیا موفق شد و ما را بلعید. دنیای ما نخواست و یا نتوانست، درهرحال آرامش را پس زد و «آشفته بگوییم که آشفته شدستیم». واقعیت این است که زندگی ما هیچ ربط و شباهتی به مولانا ندارد. او در اوج حمله‌ی مغول، استبداد، بیچارگی مردم و دردهای تاریخ می‌زیست؛ اما توانش را داشت که گلیم خود را از این ورطه بیرون کشد، سر در گریبان خود فرو برد و دنیایش را در درونش بسازد. مولانا می‌دانست: «خبر همه ملولی است» و «بی‌خبری اصل اخبار» و می‌توانست به این شکل زندگی کند، ما نمی‌توانیم. شاید هم شمس تبریزی بود که نگذاشت او در گرداب پریشانی و شوریدگی غرق شود. به‌هرروی، مولانا تا سی و هشت سالگی، عارف بی‌آرام و بی‌قراری نبود که ما اکنون می‌شناسیمش. او استادی با منصب و ارج و قرب بود. یک شهر پای مسند او می‌نشستند و جملاتش را نت به نت و خط به خط تحریر می‌کردند. پادشاهان به دیدارش می‌آمدند و به قول خودش: «زاهد کشوری بُدم، صاحب منبری بُدم»؛ اما عشقی از سوی خورشید به سمتش آمد و خان‌ومانش را برانداخت. مولانایی که وزیران دربار سلجوقی و خوارزمشاهیان برای ملاقاتش وقت قبلی می‌گرفتند، عاشق شد و قضاوقدر دلش را شیفته و کف‌زنان عشق شمس تبریزی کرد؛ تا جایی که نام و شهرتش را فدای معشوقش کرد و غزلیاتش را به افتخار او «دیوان شمس» نامید. کتابی که هم‌‌اکنون در خدمت شماست کتاب غزلیات شمس - جلد اول است.

«غزل» قالبی است که شاعران، چه کهن چه معاصر، برای مضامین عاشقانه از آن بهره می‌گیرند. کسی برای پندواندرز و روایت قصه از غزل که آهنگین و بیت‌هایش از همدیگر مستقل هستند، استفاده نمی‌کند؛ همان‌طور که مولانا نیز برای روایت داستان‌های طویل به قالب مثنوی روی آورد، اما هنگامی که تصمیم گرفت خورشید زندگی‌اش را بستاید، به قالب غزل روی آورد. غزلیات شمس نمایان‌گر عشقی پرشور و آتشین است. کتاب غزلیات شمس - جلد اول نیمه‌ی نخست از این دیوار حجیم را گردآورده است و می‌کوشد تا مخاطبان را با چیزی شورانگیزتر و درونی‌تر از اندیشه‌های جلال الدین محمد بلخی آشنا کند: عشق او. بسیاری از افراد، به‌خصوص در چندین سال اخیر که کتاب‌های گوناگون درباره‌ی مولوی نوشته و فیلم‌های زیادی راجع‌به او ساخته‌اند، به مکتب و اندیشه‌های او علاقه‌مند شده‌اند، اما متأسفانه برای شناخت عقاید و مفاهیمی که مولانا آن‌ها را به عالم عرفان افزوده و پرورش داده است، مفسران و شارحان پرشماری وجود ندارد و مفهوم و مضمون بخش اعظمی از اشعار جلال‌ الدین محمد بلخی نیز بدون شرح و توضیح، به‌سادگی دریافت نمی‌شوند. همین موضوع باعث شده است عده‌ای از افراد سودجو، سوءاستفاده‌گر و کم‌سواد، ادعا کنند که «مولاناشناس» هستند. این افراد با تحریر کتاب‌ای بدون منبع و سرتاسر تخیلی، سعی دارند تا چهره‌ای از مولانا را به نمایش بگذارند که خود خواهان دیدن آن هستند. هیچ‌کدام از منابع کهن که از زمان مولانا به ما رسیده‌اند، درباره‌ی خانواده‌ی مولوی، کیمیا خاتون و رابطه‌ی شخصی مولانا و شمس سخن نگفته‌اند. حضور شمس در زندگی مولانا از لحاظ کیفی بسیار عمیق و تأثیرگذار است و از نظر کمی و مدت زمان، کوتاه‌تر از آن بوده که بتواند به همسری دختر مولانا درآید.

مولانا پرورش‌دهنده‌ی ادبیات عرفانی بود، نه مبدع آن. نخست کسی که عرفان را به عالم ادبیات و شعر وارد کرد «سنایی» بود. ناگفته نماند که سنایی مذهب و عرفان را با یکدیگر ترکیب کرد، اما مولانا عشق و عرفان را با هم آمیخت و ادبیات عرفانی را به مرتبه‌ی اعلاء رساند. کتاب غزلیات شمس - جلد اول نشان‌دهنده‌ی اوج عرفان و از جهان بریدگی اوست. واقعیت این است که ما هیچ‌گاه نخواهیم فهمید مولانا به چه اسراری از عالم بالا پی برده بود که در اشعارش به «خموش باش و مگو ز مولی و ز مولا» تأکید می‌کند. جلال الدین محمد بلخی ابداع‌کننده‌ی مکتبی است که خود تصمیمی برای به‌وجود آوردنش نداشت اما پس از او مریدان و پیروانش آن را بسط و پرورش دادند و طریقت «مولویه» را به‌وجود آوردند، همان کسانی که شمس را فراری دادند و مولانا را سرگشته و آواره کردند. از اصول این طریقت چله‌نشینی و رقص سماع است. برای شناخت جلال الدین محمد بلخی، بهترین کار اندیشیدن در اشعار او و مطالعه‌ی آثار قدمای ادبیات عرفانی همچون فرید الدین عطار است. متأسفانه بسیاری از اطلاعاتی که درباره‌ی مولانا به‌دست ما رسیده‌اند، اعتبار چندانی ندارند و نمی‌توانیم با استناد به آن‌ها مولانا را بشناسیم.

کتاب غزلیات شمس - جلد اول در انتشارات خوب منتشر شده و در دسترس مخاطبان ادب‌دوست خود قرار گرفته است.

کتاب غزلیات شمس - جلد اول برای چه کسانی مناسب است؟

مولانا بخشی از تاریخ و ادبیات ماست. بسیاری از موضوعاتی که درحال حاضر آن‌ها را به‌عنوان فرهنگ می‌شناسیم، وام گرفته از اندیشه‌های جلال الدین محمد بلخی است، مثل پرهیز از سخن گفتن و تشویق به تأمل بیشتر. کتاب غزلیات شمس - جلد اول به ما نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین عارف فارسی‌زبان، به چه عشقی مبتلا شده بوده و چه شور و اندیشه‌ای را برای ما به یادگار گذاشته است.

در بخشی از کتاب غزلیات شمس - جلد اول می‌خوانیم

چون تو شادی، بنده گو غمخوار باش
تو عزیزی، صد چو ما گو خوار باش
کار تو باید که باشد بر مراد
کارهای عاشقان گو‌زار باش
شاه منصوری و ملکت آن توست
بنده چون منصور گو بر دار باش
اشتر مستم، نجویم نسترن
نوشخوارم در رهت گو خار باش
نشنوم من هیچ جز پیغام او
هر چه خواهی گفت گو اسرار باش