معرفی و دانلود کتاب صبحانه با سنکا: هنر زیستن در فلسفه رواقی

معرفی کتاب صبحانه با سنکا: هنر زیستن در فلسفه رواقی

ما همه‌کار می‌کنیم تا حال خوبی داشته باشیم؛ از کسب ثروت گرفته تا تغییر اندام؛ اما در نهایت می‌بینیم همه‌چیز را به دست آورده‌ایم و حس شادمانی را که همان اول در کنارمان بود، از دست داده‌ایم. کتاب صبحانه با سنکا می‌کوشد تا با استفاده از اندیشه‌های فلسفه‌ی اخلاق عملی و رواقی‌گری، حال ما را بهبود بخشد. دیوید فیدلر کتاب حاضر را هنگامی تحریر کرده که خود در میان مضطرب و سرگردان بوده و تنها با ایده‌های «سنکا» آرامش را به زندگی او بازگردانده است.

درباره‌ی کتاب صبحانه با سنکا

تاکنون چند بار با جملاتی مثل «در زمانه‌ی بدی زندگی می‌کنیم» و «دنیا تابه‌حال این همه بدبختی را به خود ندیده بود.» و مشابه آن‌ها مواجه شده‌اید؟ ادعاهایی که سعی دارند انسان امروزی را مفلوک‌ترین نسل، از زمان آغاز تکامل تا اکنون، نشان دهند. درست است که قرن 21 پر از آشوب، فقر و مشکلات گوناگون است، اما واقعاً چطور می‌توانیم چند دهه‌ی اخیر را بدتر از قرنی بدانیم که مغول به جهان حمله کرد و یا خود را بیچاره‌تر از میلیون‌ها انسانی که در سال‌های شیوع آنفولانزای اسپانیایی و وبا جان خود را از دست دادند، به‌حساب آوریم. انسان قرن 21 مشکلات بی‌شماری دارد: جنگ‌های ایدئولوژیک، برده‌داری مدرن، آلودگی محیط‌زیست و...، اما قطعاً سیه‌روزترین موجود تاریخ نیست و اگر شرایطش را منصفانه با اوضاع مردم در قرن‌های پیشین مقایسه کند، به این نتیجه می‌رسد که واقعاً بدبخت نیست؛ اما چه چیزی باعث شده که افسردگی، خودکشی و حس نارضایتی در این قرنی که ما مشغول سپری کردن آن هستیم، رایج‌تر از قرن‌های گذشته باشد؟ دلیل آن به یک موضوع برمی‌گردد: دور شدن از لذت‌های معنوی و قوانین طبیعت. تأکید بر این دو موضوع مهم، از اصول فلسفه‌ی رواقی‌گری هستند و کتاب صبحانه با سنکا (Breakfast with Seneca) ما را با توصیه‌ها و خط‌مشی فلسفی یکی از سردمداران این فلسفه‌ی اخلاقی، لوسیوس آنائیوس سِنِکا، آشنا می‌کند. دیوید فیدلر (David Fideler) کوشیده است تا ما بتوانیم با کمک گرفتن از اندیشه‌های رواقیون، حال بهتری پیدا کنیم و قدر داشته‌های خود را بهتر بدانیم.

نخستین موضوعی که دانستش به درک فلسفه‌ی رواقی و آموزه‌های سنکا کمک می‌کند، شناخت شخصیت سنکا است. او حدود شصت سال پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرد و در دربار نرون، پادشاه روم باستان، به معلمی مشغول بود. در زندگی او حوادث بد گوناگونی مثل مرگ فرزند نوزاد و تبعید به جزیره‌ای دورافتاده رخ داد، اما مهم‌ترین اتفاق شیوه‌ی مرگ اوست. او همچون سقراط مجبور شد که جام شوکران را سر بکشد. در خاطراتی که نقل به نقل از چگونگی مرگ او به ما رسیده، عنوان شده است که سنکا وقوع مرگ را از مدت‌ها پیش پذیرفته بود و با آرامش به سمت قتلگاه خود رفت. یکی از عواملی که موجب قتل او شد، «نامه‌های اوست» که تعدادی از آن‌ها در ابتدای فصل‌های کتاب صبحانه با سنکا عنوان شده‌اند.

فیلسوف اخلاق‌مدارِ دربار نرون، به دلیل حضور در میان پادشاه و وزیران، از فسادهای اخلاقی و ترورهای سیاسی که بین سیاسیون رایج بود، خبر داشت و بسیاری از موارد را در نامه‌های خود شرح داده است. شفاف‌سازی و اعتراض، یکی از ابعاد شخصیتی سنکا است که او را به فیلسوفی آزاده بدل کرده؛ اما موضوع مهم مرتبط به سنکا که دیوید فیدلر در کتاب خود آن را شرح و توضیح داده است، فلسفه‌ی اوست. فلسفه‌ی رواقی‌گری، هشت ایده‌ی اساسی دارد: هماهنگی با طبیعت؛ نیکی درونی؛ تمرکز بر فضیلت‌های شخصی؛ پذیرش محدود بودن اختیارات بشر؛ آمادگی برای بروز بدترین حوادث؛ شادکامی و خوش‌بینی؛ رجوع به فلسفه‌ی اخلاقی؛ مفید بودن برای جامعه.

کتاب صبحانه با سنکا هر کدام از ایده‌های رواقیون را به‌طور خلاصه برای ما شرح می‌دهد و شیوه‌ی برخورد فلاسفه‌ی رواقی هنگام مواجه شدن با مشکلات و ناکامی‌ها را عنوان می‌کند. دیوید فیدلر، با کمک اندیشه‌های سنکا «مصرف‌گرایی» را یکی از نخستین دلایل تشویش و رنج می‌داند. در زمان حیات سنکا، در روم باستان نیز تجمل‌گرایی و سبک زندگی اشرافی بسیار رایج بوده است. این موضوع چه آن زمان چه حالا، باعث می‌شود تا افراد خود را با یکدیگر مقایسه کنند و حتی به همدیگر آسیب بزنند. لوسیوس سنکا، به ما نشان می‌دهد که جاه‌طلبی و زیاده‌خواهی چگونه می‌تواند زندگی ما را ویران کند و شادمانی را از ما بدزدد.

کتاب صبحانه با سنکا به ما تلنگری می‌زند تا قدر لحظات خود را بیشتر بدانیم؛ سنکا عنوان می‌کند که عمر تنها دارایی باارزش ماست و اگر آن را هدر دهیم، دیگر با هیچ‌چیز امکان جبران کردنش را نداریم. دیوید فیدلر درباره‌ی این موضوع به نکته‌ی قابل‌توجهی اشاره می‌کند: در تکاپو بودن با پیشرفت کردن متفاوت است. پرمشغله بودن الزاماً نشان‌دهنده‌ی به چیزی رسیدن نیست و ممکن است به دلیل ذهن متلاطم و زندگی مشوش ما باشد. ما باید بتوانیم بر روی اهدافمان تمرکز کنیم، نه اینکه میان ده‌ها هدف سردرگم شویم و صرفاً سر خود را شلوغ کنیم.

«سوگ» یکی از معضلاتی است که اگر برایمان رخ دهد، به‌سادگی نمی‌توانیم از آن عبور کنیم. سنکا دلیل غیرقابل‌تحمل بودن سوگ و عزا را به این موضوع مرتبط می‌داند که ما انسان‌ها قدر داشته‌هایمان را نمی‌دانیم و تنها زمانی به یاد آن‌ها می‌افتیم که از دستشان بدهیم. کتاب صبحانه با سنکا «شکرگزاری» و توجه به آنچه از دست نرفته را تنها راه عبور کردن از دوران غم و سوگ می‌داند. دیوید فیدلر، می‌داند بدون تکرار و تمرین، نمی‌توانیم ایده‌های رواقی‌گری و سنکا را وارد زندگی خود کنیم و از آن‌ها بهره ببریم. او انتهای کتاب را به این موضوع اختصاص داده و از مخاطب می‌خواهد که به‌طور منظم توصیه‌ها و پیشنهادات سنکا را اعمال کند تا با کمک این ایده‌ها شادی و آرامش را به زندگی خود هدیه کند.

کتاب صبحانه با سنکا به کوشش نشر خوب و با ترجمه‌ی مریم رئیسی منتشر شده و هم‌اکنون در دسترس مخاطبان قرار دارد.

نکوداشت‌های کتاب صبحانه با سنکا

• اگر با اندیشه‌های سنکا آشنا هستید، این کتاب کمک به شما کمک می‌کند تا آن را بهتر بشناسید و از آن اندیشه نهایت بهره را ببرید. (دونالد رابتسون، نویسنده)
• این کتاب همچون جواهری نادر است: چالش‌برانگیز، سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش. (اریک وینر، نویسنده)
• کتاب صبحانه با سنکا، راهنمایی جامع است برای بهره‌گیری از اندیشه‌ها و ایده‌های سنکا. دیوید فیدلر همه‌چیز را در اختیار ما می‌گذارد تا فلسفه را در زندگی خود به‌کار گیریم. تازه‌کاران در زمینه‌ی خوانش فلسفه، از این کتاب بسیار بهره خواهند برد. (مجله‌ی Publishers Weekly)
• این کتاب پادزهی است برای ارزش‌های تجاری و سطحی جهان مدرن. اگرچه سنکا دو هزار سال پیش زندگی می‌کرد، اما هم‌اکنون با ما صحبت می‌کند. (رابین واترفیلد، مترجم)

کتاب صبحانه با سنکا برای چه کسانی مناسب است؟

جهان مملو از تشویش است؛ برای بهبود اوضاع دنیا کاری از دستمان برنمی‌آید، اما باید بتوانیم خودمان را از این ورطه‌ی پرهیاهو دور نگه داریم و از سیلاب مصیبت‌ها نجات پیدا دهیم. کتاب صبحانه با سنکا به کسانی که در برابر دشواری‌های زندگی خمیده و شکننده شده‌اند و روح و روان خود را باخته‌اند کمک می‌کند تا دنیا را جور دیگری ببینند و حالشان را به بهترین حال تغییر دهند.

در بخشی از کتاب صبحانه با سنکا: هنر زیستن در فلسفه رواقی می‌خوانیم

در دنیای واقعی، زندگی‌هایمان پر از ناکامی است. گاهی در کسب‌وکار یا روابط عاطفی، بهترین نقشه‌هایمان هم کارساز نمی‌شوند. بیشتر کسب‌وکارهای کوچک در ده سال اول فعالیتشان شکست می‌خورند. ازدواج‌های بسیاری به طلاق می‌انجامند. خیلی‌ها شغلشان را از دست می‌دهند و در اکثر موارد خودشان تقصیری نداشته‌اند. از دید انسان رواقی، مهم این است که بدانیم قانون طبیعت حکم می‌کند که گاهی برنامه‌ها و مقاصدمان با شکست مواجه شوند. وقتی هم که چنین ناکامی‌هایی رخ می‌دهند، مسئولیت ما این است که از آن‌ها درس بگیریم، با فضیلت به آن‌ها پاسخ دهیم یا به نوعی فرصت بدلشان کنیم.

مثلاً خود من مدت‌ها شرکت انتشاراتی کوچکی داشتم که در بیشتر سال‌های فعالیتش برایم سودی در پی نداشت. با‌این‌حال، مهارت‌هایی که از مدیریت آن شرکت کسب کردم کمکم کرد تا شرکتی در زمینۀ ویراستاری و طراحی کتاب راه‌اندازی کنم و به واسطۀ آن توانستم با بسیاری از ناشران بزرگ دنیا همکاری کنم. انجام پژوهش و نوشتن این کتاب را هم مرهون همان شرکت هستم.

سنکا نوشته که رواقی خردمند شبیه رام‌کنندۀ شیر است. شیر در حالت عادی موجودی خشن، خطرناک و ترسناک است؛ اما همان شیر درنده وقتی تحت نظر آموزه‌های مربی کاربلدی باشد، به همراهی نجیب و آرام بدل می‌شود و حتی اجازه می‌دهد مربی‌اش او را ببوسد، در آغوش بگیرد و بازویش را میان آرواره‌های کُشندۀ حیوان بگذارد. سنکا می‌گوید وقتی فرد رواقی مصائب را رام می‌کند، شبیه همان مربی حیوانات عمل کرده است: «انسان خردمند هم مانند همان مربی متخصص و بامهارت، مصائب را رام می‌کند. همۀ انسان‌ها از رنج، فقر، رسوایی، اسارت و تبعید هراس دارند، اما وقتی انسان خردمند با مصائب این‌چنینی روبه‌رو می‌شود، می‌داند چطور باید آن‌ها را رام کند.»

هیچ‌کسی نمی‌تواند بر پیشامدهای زندگی‌اش کنترل کامل داشته باشد، اما انسان رواقی هر پیشامدی را به تجربه‌ای ارزشمند بدل می‌کند. اپیکتتوس می‌نویسد: «هرآنچه برایم پیش آید، قدرتش را دارم که آن را به چیزی سودمند بدل کنم.»

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مجموعه
مقدمۀ مترجم
پیشگفتار
مقدمه
1: هنر گم‌شدۀ دوستی
2: وقتت را غنیمت بدان: زیستن را به تعویق نینداز
3: راه‌هایی برای غلبه بر تشویش و نگرانی
4: ایراد خشم
5: هرچه تلاش کنی، از خودت گریزی نیست: نمی‌توانی از خود واقعی‌ات فرار کنی
6: راه‌هایی برای غلبه بر ناملایمات
7: چرا هرگز نباید شکایت داشت
8: نبرد با تقدیر: چطور در فقر و غنا دوام بیاوریم
9: افراد بدطینت و پیوندهای ماندنی
10: چطور اصالت داشته باشیم و در بهبود جامعه نقشی ایفا کنیم
11: رسیدن به غایت زیستن، بدون دغدغۀ مرگ
12: با اندوهت منصفانه رفتار کن
13: عشق و قدردانی
14: آزادی، آسودگی و شادی ماندگار
سپاسگزاری
ضمیمه: تمرین‌های فلسفۀ رواقی
یادداشت‌ها