معرفی و دانلود کتاب عقل و عشق در عرفان و فلسفه (از منظر ابن عربی، میر حیدر آملی و ملاصدرا) - جلد دوم

معرفی کتاب عقل و عشق در عرفان و فلسفه (از منظر ابن عربی، میر حیدر آملی و ملاصدرا) - جلد دوم

کتاب عقل و عشق در عرفان و فلسفه (از منظر ابن عربی، میر حیدر آملی و ملاصدرا) - جلد دوم نوشته‌ی سید هاشم میری رستمی، بعد از آشنایی با شخصیت و آثار سید حیدر آملی و ملاصدرا به تبیین دید‌گاه آن‌ها درباره‌ی عقل و عشق و به ویژه جایگاه عقل از دو منظر هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی می‌پردازد.

سید حیدر آملی کیست؟

سید حیدر بن علی بن حیدر عبیدی حسینی آملی، از نواده‌های حضرت علی بن الحسین (ع) بود. او در سال 719 یا 720 هجری قمری در خانواده‌ی بسیار سرشناس شیعی از سادات شهر آمل متولد شد. سید تاج‌الدین برای پسر تازه به دنیا آمده‌ی خود نام «حیدر» را انتخاب کرد.

سید حیدر آملی به عنوان چهره‌ی برجسته‌ی عرفان شیعی، مجموعه‌ای از دقت نظرها و ژرف‌اندیشی‌های کم نظیر را پیرامون مقولات مهمی همچون شریعت، طریقت و حقیقت و نسبت میان آن‌ها در آثار گوناگون خود به نمایش گذاشته است که رجوع به آن‌ها می‌تواند بسیار رهگشا باشد.

ملاصدرا کیست؟

محمد بن ابراهیم بن یحیی قوام شیرازی، ملقب به صدرالدین و ملاصدرا و معروف به صدر المتألهین یا به تعبیر مریدانش: آخوند، در سال 980 – 979 ھ. ق، برابر با 1572 – 1571 م، در خانواده‌ای معروف و سرشناس در شیراز، به دنیا آمد. وی تنها پسر ابراهیم شیرازی بود که مدّت‌ها برای پسردار شدن دعا می‌کردند.

تعریف عشق و عقل چیست؟

عشق و عقل، دو پیشگاه عمده و بنیادی از ساحت‌های هستی انسان می‌باشد و ماهیت او نیز به این دو امر وابسته است. عظمت و شکوه انسان از عقل و عشق به دست می‌آید، سعادت، شقاوت، بهشت و جهنم او نیز در پرتو این دو موضوع تعیین می‌گردد. توجه استثنایی به دو مقوله‌ی «عقل» و «عشق» به گونه‌ای می‌باشد که شاید کمتر مقوله‌ای تا این اندازه فکر بشر را به خود مشغول ساخته است.

عقل و عشق از مهم‌ترین مباحث مورد توجه عرفاست که بیشتر با نزاع و درگیری علمی همراه می‌باشد. تاریخ نزاع فلاسفه و عرفا عمدتاً در همین مسئله خلاصه می‌شود. چون عرفا بیش از هر چیزی به عشق و دل اهمیت می‌دهند تا عقل، در حالی که فلاسفه به عقل بیشتر بها می‌دهند و با سفینه‌ی عقل و استدلال به پیش می‌روند تا دل.

در بخشی از کتاب عقل و عشق در عرفان و فلسفه (از منظر ابن عربی، میر حیدر آملی و ملاصدرا) - جلد دوم می‌خوانیم:

متفکر بزرگ و اندیشمند سترگ و عارف و اصل، سید حیدر آملی، بی‌تردید، شخصیت بزرگ عرفان شیعه و نماینده و چهره برجسته عرفان شیعی، به عنوان بنیانگذار اندیشه‌ی عرفان شیعی است. زیرا تأثیر تفکر بلند شیعی این عالم بزرگ در تکوین و تدوین تاریخ فلسفه و عرفان اسلامی بسیار مهم و قابل توجه است.

مطالبی که از کتب تراجم و تذکره‌ها به دست می‌آید نمی‌تواند معرف شخصیت بزرگ مردی چون علامه سید حیدر باشد، و حتی اگر شرح احوال و آثار علامه سید حیدر به قلم خودش در مقدمه کتاب‌هایی چون نص النصوص و جامع الاسوار و منبع الانوار و تفسیر المحیط الاعظم نبود، این تذکره‌ها منشأ اشتباهات فراوانی می‌شدند. خداوند متعال را بسیار سپاس می‌گوییم که در فکر خلاق و الهی این عارف بزرگ، انگیزه‌ی نگارش احوال و آثارش را زنده کرد تا بعد از هفتصد سال، خورشید منور اندیشه‌ی او روشنفکر طریق ظلمات می‌گردد و فضای اندیشه‌ی عرفان و فلسفه‌ی اسلامی از انوار تابناک او بهره‌مند شود.

سید العرفا و والمتألهین، علامه سید حیدر، هر چند از عرفانی قرن هشتم هجری قمری به شمار می‌آید، اما شرح احوال و آثار این عارف عظیم‌الشأن و بررسی سیر تحولات معنوی و علمی او در میان عرفا و فلاسفه‌ی تاریخ از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. از این رو اقبال قلبی سید حیدر به آستان حضرت دوست و امتناع قطعی از ماسوی الله در میان عرفا ضرب‌المثل است.

فهرست مطالب کتاب

فصل چهارم: سیدحیدر آملی
مقدمه
شرح حال و زندگی و شخصیت و آثار سیدحیدر آملی
شرح حال و زندگی
احوال و سیر و سلوک علمی و عملی
هجرت معنوی
شخصیت
آثار و تألیفات سید حیدر
پایه‌گذار و نماینده‌ی اندیشه‌ی عرفان شیعی
شریعت، طریقت و حقیقت
جمع بین قرآن، عرفان و برهان
عقل و عشق از دیدگاه سید حیدر آملی
عقل از نظر سید حیدر آملی
فصل پنجم: ملا صدرا
مقدمه
زندگی‌نامه، شخصیت، آثار و شاگردان صدرالمتألهین
زندگی‌نامه
ترجمان زندگی و تفسیر حیات معقول ملاصدرا
شخصیت و مقام ملاصدرا
آثار ملاصدرا
تأثیر ملاصدرا از ابن عربی
مروّج عرفان شیعی
ملاصدرا بنیان‌گذار حکمت متعالیه
اصالت وجود ملاصدرا
وحدت وجود
وحدت تشکیکی وجود
جسمانیۀ الحدوث و روحانیۀ البقاء بودن نفس
حرکت جوهری
تجرّد خیال
عقل و جایگاه آن ازدیدگاه ملاصدرا
معانی عقل از دیدگاه صدر المتألهین
ماهیت عقل از نظر ملاصدرا
محدودیت عقل از دیدگاه ملاصدرا
سیر نزولی و صعودی عقل در حکمت متعالیه
اقسام عقل از منظر حکما
رابطه‌ی عقل نظری و عقل عملی
اتحّاد عقل و عاقل و معقول
عشق از نظر ملاصدرا
حبّ وجودی در حکمت متعالیه
اقسام عشق از دیدگاه ملاصدرا
عشق اکبر
سریان عشق در عالم و براهین آن
از راه لمّی عام
مراتب عشق
تسلسل طولی شوق و عشق موجودات عالم در اندیشه‌ی ملاصدرا
عشق و آفرینش
فطری بودن عشق
عشق در خداوند
تنوع محبوب‌های بشری
رابطه‌ی معرفت و محبت
تقابل یا تعاضد عقل و عشق
فصل ششم: مقایسه، نتیجه‌گیری و پیشنهاد
مقدمه
مقایسه عقل و عشق از دیدگاه ابن عربی و سید حیدر آملی و ملاصدرا
وجوه اشتراک
وجوه اختلاف
نتیجه‌گیری
فهرست منابع