معرفی و دانلود کتاب صوتی اخلاق زنانه‌نگر

معرفی کتاب صوتی اخلاق زنانه‌نگر

کتاب صوتی اخلاق زنانه‌نگر اثر روزماری تانگ و نانسی ویلیامز از مجموعه‌ دانش‌نامه فلسفه استنفورد، دیدگاه‌های گوناگون فمینیست‌ها را در باب اخلاق پیش چشم می‌آورد.

نویسندگان در این اثر از موضع خاصی جانبداری نمی‌کنند، بلکه انواع گوناگون رویکردهای فمینیستی در زمینه اخلاق را ارائه می‌کنند که با ملاحظات و نقدهایی همراه است. در هر مورد پرسش‌های اصلی و مبنایی مطرح می‌شود و پاسخ‌های متفکران فمینیست در باب آن مسائل توضیح داده می‌شود.

کتاب صوتی اخلاق زنانه‌نگر در جهت بازبینی و بازاندیشی اخلاق سنتی تلاش می‌کند، از آن حیث که چنین اخلاقی تجربه اخلاقی زنان را تحقیر کرده یا بی‌ارزش شمرده است.

آلیسون جگر، فیلسوف زنانه‌نگر، اخلاق سنتی را بابت کم‌توجهی به زنان به پنج شیوه مرتبط به هم سرزنش می‌کند. نخست: اخلاق سنتی نسبت به موضوعات و علایق زنان در مقابل موضوعات و علایق مردان، دغدغه کمتری نشان می‌دهد. دوم: اخلاق سنتی، موضوعات اخلاقی‌ای را که در به اصطلاح جهان خصوصی مطرح می‌شوند پیش‌پا افتاده می‌داند، حوزه‌ای که در آن زنان خانه‌داری می‌کنند و از بچه‌ها، بیماران و سالخوردگان مراقبت می‌کنند. سوم: اخلاق سنتی به طور کلی حاکی از آن است که زنان به اندازه مردان اخلاقا بالغ یا عمیق نیستند. چهارم: اخلاق سنتی به خصوصیاتی که به لحاظ فرهنگی مردانه‌اند مانند «استقلال، خودآیینی، خرد، اراده، احتیاط، سلسله مراتب، تسلط، فرهنگ، تعالی، تولید، زهد، جنگ و مرگ» بیش از حد ارزش می‌دهد در حالی که به خصوصیاتی که به لحاظ فرهنگی زنانه‌اند مانند «وابستگی متقابل، اشتراک، ارتباط، مشارکت، عاطفه، بدن، اعتماد، نبود سلسله مراتب، طبیعت، درون‌ماندگاری، فرآیند، شادی، صلح و زندگی» کم بها می‌دهد. پنجم و دست آخر: اخلاق سنتی شیوه‌های «مردانه» ‌ی تعقل اخلاقی را که بر قواعد، حقوق، کلیت و بی‌طرفی تاکید می‌کنند بر شیوه‌های «زنانه» تعقل اخلاقی که بر روابط، مسئولیت‌ها، جزئیت و جانبداری تاکید دارند ترجیح می‌دهد.

برخی از اخلاق‌دانان زنانه‌نگر بر موضوعاتی تاکید می‌کنند که به خصوصیات و رفتارهای زنان، به‌ویژه خصوصیات و رفتارهای مراقبتی‌شان مربوط است. در مقابل دیگر اخلاق‌دانان زنانه‌نگر بر علت‌ها و معلول‌های سیاسی، حقوقی، اقتصادی و یا ایدئولوژیکی‌شان زنان در مقام جنس دوم تاکید می‌کند. اما فارغ از این‌که این تاکیدها چگونه باشند، همه اخلاق‌دانان زنانه‌نگر در یک هدف اشتراک دارند: ایجاد نوعی اخلاق جنسیتی که در صدد حذف یا دست‌کم اصلاح سرکوب هر گروهی از افراد، به‌ویژه زنان است.

در دوران ما فلسفه اخلاق گسترش قابل توجهی یافته و شاهد گفت‌وگو و منازعه رویکردها و مکاتب گوناگون بوده است. اخلاق زنانه‌نگر (فمینیستی) نیز یکی از جریان‌هایی است که در این میان بالیده است. روشن است که طرح دیدگاه‌های منسوب به این جریان، لزوماً به معنی همدلی با آن‌ها نیست و باب این جریان نیز همانند سایر جریان‌های فلسفه‌ اخلاق به روی نقد و بررسی گشوده است. بی‌تردید بیان موثق و سنجیده آرای متعلق به این نحله اخلاقی، که مقصود این کتاب بوده است، می‌تواند زمینه‌ای شود برای تعمق جدی و نقدها و بررسی‌های روشنگرانه‌ای که در فضایی عالمانه شکل می‌گیرند و فراخوانی است برای آن دسته از اهل فکر و صاحبان قلم که مایل‌اند از منظرهای گوناگون، از جمله منظر دینی، اخلاق زنانه‌نگر را مورد بررسی قرار دهند و از این راه مباحث اخلاقی را در فضای فکری جامعه‌ ما غنا بخشند.

زنانه‌نگرها انواع گسترده‌ای از رهیافت‌های جنسیت‌محور به اخلاق را بسط داده‌اند که هر کدام از آن‌ها به یک یا چند شیوه از میان پنج شیوه‌ای که اخلاق سنتی زنان را فراموش کرده یا نادیده گرفته است، می‌پردازند. برخی از اخلاق‌دانان زنانه‌نگر بر موضوعاتی تأکید می‌کنند که به خصوصیات و رفتارهای زنان به‌ویژه خصوصیات و رفتارهای مراقبتی‌شان مربوط است. در مقابل، دیگر اخلاق‌دانان زنانه‌نگر بر علت‌ها و معلول‌های سیاسی، حقوقی، اقتصادی و یا ایدئولوژیکی ‌زنان در مقام جنس دوم تأکید می‌کند، اما فارغ از این‌که این تأکیدها چگونه باشند، همه اخلاق‌دانان زنانه‌نگر در یک هدف اشتراک دارند: ایجاد نوعی اخلاق جنسیتی که درصدد حذف با دست‌کم اصلاح سرکوب هر گروهی از افراد به ویژه زنان است.

فمینیست‌های قرن بیستم در زمینه اخلاق به‌طور کلی به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند: مراقبت‌محور و جایگاه محور. دسته اول بر این باورند که زنان ویژگی‌ها و ارزش‌های خاص خود را دارند که به هیچ وجه نباید از آن‌ها دست بکشند. برعکس، مردان باید این موارد را جدی بگیرند. اگر آن ویژگی‌ها و ارزش‌ها مبنای اخلاق واقع شوند، اخلاق صورت دیگری پیدا می‌کند و جهان بهتری خواهیم داشت. مشکلی که برای زنان پیش آمده است، ناشی از آن است که ویژگی‌ها و ارزش‌های مردسالارانه بر اخلاق حاکم است که باعث بروز مشکلات عدیده‌ای برای همگان شده است. فمینیست‌های مراقبت‌محور بر این مطلب اصرار دارند که اخلاق سنتی مبتنی بر "تجربه اخلاقی مردانه" است و "تجربه اخلاقی زنانه" را نادیده می‌گیرد. این دو تجربه به دلیل این‌که مبتنی بر چیزهای متفاوتی هستند، دو نوع اخلاق متفاوت را به بار می‌آورند. اخلاق دوم مبتنی بر محوریت ویژگی‌های زنانه‌ای همچون مراقبت، مهربانی، مشارکت، اعتماد، صلح، عاطفه، شادی و همانند این‌هاست که در اخلاق سنتی چندان جدی گرفته نشده است.

فمینیست‌هایی که رویکرد جایگاه‌محور به اخلاق دارند، بر این باورند که مشکلات و مصائب زنان ناشی از جایگاهی است که در جامعه بر زنان تحمیل شده و این عدم برابری در همه جا به چشم می‌خورد. راه‌حل این است که این عدم توازن در همه نظام‌ها، نهادها، ساختارها و آداب و رسوم شناسایی شود و به‌طور مبنایی اصلاح گردد. آن‌ها، برخلاف دسته اول، بیشتر به شرایط بیرونی و پیرامونی زنان توجه دارند تا وضعیت‌های درونی و روانی. البته میان خود این فمینیست‌ها فقط اشتراک کلی وجود دارد و آموزه‌های آنان از جهت محتوایی بسیار متنوع و متفاوت است.

فهرست مطالب کتاب صوتی