معرفی و دانلود کتاب رساله پیشکش

معرفی کتاب رساله پیشکش

مارسل موس در کتاب رساله پیشکش مفهوم «مبادله» را در جوامع بدوی از روم باستان تا ملانزی بررسی می‌کند و ارتباط آن را با بنیان‌های اقتصادی دنیای مدرن نشان می‌دهد. این کتاب یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین پژوهش‌هایی است که در حوزه‌ی انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی صورت گرفته است و می‌توان از آن نکات بسیاری آموخت.

درباره‌ی کتاب رساله پیشکش

آیا تابه‌حال به عمل مبادله فکر کرده‌اید؟ چه چیزی باعث می‌شود که ما در قبال دریافت هدیه، برای جبرانْ هدیه‌ای به طرف مقابل بدهیم؟ آیا ما به طرف مقابل علاقه داریم؟ آیا لازم است لطف او را جبران کنیم؟ آیا می‌خواهیم سخاوت خود را نشان دهیم؟ آیا چنین کاری وظیفه‌ای اجتماعی به حساب می‌آید؟ وقتی به مفهوم «مبادله» بیندیشیم، سؤالاتی پرشمار به ذهنمان می‌رسد که به بعضی از آن‌ها می‌توان از دید جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی پاسخ داد. کتاب رساله پیشکش (The Gift) یکی از انقلابی‌ترین و تأثیرگذارترین آثار نوشته‌شده در تاریخ قوم‌نگاری را یکی از انسان‌شناسان و قوم‌شناسان به‌نام تاریخ، مارسل موس (Marcel Mauss)، به نگارش درآورده است؛ خواهرزاده‌ی امیل دورکیم، یکی دیگر از جامعه‌شناسان مهم که در شناساندن مبانی این دانش به مردم نقش به‌سزایی داشت.

مارسل موس در سال 1925 مقاله‌ی Essai sur le don. Forme et raison de l'échange dans les sociétés archaïques را در سالنامه‌ی جامعه‌شناسی منتشر کرد. این مقاله پس از جنگ جهانی دوم در سال 1950 دوباره چاپ شد. از همان زمان انتشار، این اثر در میان انسان‌شناسان شهرت زیادی پیدا کرد و پس از آن مطالعات زیادی در زمینه‌ی روابط متقابل و مفهوم مبادله انجام شد. همچنین فیلسوفان، منتقدان و جامعه‌شناسانی چون ژرژ باتای، ژاک دریدا، ژان بودریار و... از کتاب رساله پیشکش تأثیر پذیرفتند.

هدف مارسل موس از نوشتن رساله‌ی پیشکش نشان دادن ریشه‌ی بسیاری از رویه‌های اقتصادی دنیای مدرن در جوامع بدوی است. او از همان آغاز سؤال مهمی را پیش می‌کشد: آیا زمانی که کارگر بهترین سال‌های زندگی‌اش را صرف کار برای دولت می‌‌کند، دولت و جامعه موظف است که در قبال زحمات او در دوران بیکاری و بازنشستگی به او خدمات برساند؟ آیا اگر دولت این کار را انجام دهد، نوعی «مبادله» صورت نگرفته است؟ پس آیا می‌توان ادعا کرد که بنیان‌های زندگی اجتماعی ما هنوز هم بر موازین اخلاقی و اقتصادی جوامع پیشین استوار هستند؟ مارسل موس پس از بررسی مفهوم مبادله در جوامع بدوی، ریشه‌ی بخشی از مشکلات اخلاقی مؤثر در بحران اقتصادی دنیای حاضر را می‌یابد. شاید این ریشه‌یابی، به حل این مشکلات منجر شود.

یکی از وجوه تمایز مارسل موس از دیگر محققان دانش انسان‌شناسی، تسلط او به زبان‌های باستانی چون یونانی، لاتین، سانسکریت، سلتی و عبری و همچنین تبحر در زبان‌های اروپایی چون انگلیسی، فرانسوی و روسی است. به همین دلیل در جای‌جای کتاب رساله پیشکش ارجاعات او را به این زبان‌ها می‌بینید.

لیلا اردبیلی که تحصیلاتش در حوزه‌ی زبان‌شناسی و انسان‌شناسی شناختی است، با دقتی مثال‌زدنی کتاب رساله پیشکش را با همکاری انتشارات علمی و فرهنگی، به زبان فارسی ترجمه کرده. این مترجم برای درک بهتر شیوه‌ی پژوهش مارسل موس، مقدمه‌ای خواندنی برای این اثر نوشته است.

نکوداشت‌های کتاب رساله پیشکش

• خواندن کتاب رساله پیشکش برای دانشجویان انسان‌شناسی واجب است. (لوی استراوس، منتقد ادبی)

کتاب رساله پیشکش برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان رشته‌های جامعه‌شناسی، مردم‌‌شناسی یا انسان‌شناسی مخاطبان اصلی کتاب رساله پیشکش هستند.

در بخشی از کتاب رساله پیشکش می‌خوانیم

برای درک کامل نهادهای مربوط به خراج تام و پوتلاچ، باید دو عامل مکمل را تشریح کنیم. خراج تام نه‌تنها ابزاری است برای جبران پیشکش‌های دریافت‌شده، بلکه بر دو مسئله‌ی دیگر نیز دلالت دارد که به همان اندازه مهم‌اند: الزام برای هدیه دادن و الزام برای دریافت هدایا. نظریه‌ی کاملی که این سه الزام را در بر داشته باشد می‌تواند تبیینی بنیادین و رضایت‌بخش از این نوع قرارداد را در میان کلان‌های پولینزیایی ارائه دهد. در حال حاضر، ما روشی را نشان می‌دهیم که به کمک آن می‌توان این موضوع را بررسی کرد.

به‌سادگی می‌توان واقعیت‌های بسیاری یافت که به الزام برای دریافت هدیه دلالت دارند. یک کلان، خانواده، اجتماع، یا مهمان باید انتظار مهمان‌نوازی داشته باشد، هدایایی بگیرد، معامله‌ی کالا با کالا کند یا پیوند خونی و زناشویی برقرار سازد. دایِک‌ها، بر پایه‌ی الزام بر سهیم شدن در غذایی که آماده است یا غذایی که فرد روند آماده‌ شدنش را دیده است، آداب و رسومی ابداع کرده‌اند.

الزام به بخشش اهمیت کمتری ندارد. اگر ما به این مسئله پی ببریم، همچنین درمی‌یابیم که چگونه انسان‌ها وارد مبادله‌ی دارایی‌هایشان با یکدیگر می‌شوند. ما فقط به واقعیات معدودی اشاره می‌کنیم. مضایقه از اهدای هدیه یا قصور در انجام دعوت مانند رد کردن هدیه یا دعوت معادل اعلان جنگ است؛ این کار امتناع از دوستی و مراوده محسوب می‌شود. از طرف دیگر، فرد هدیه می‌دهد؛ زیرا مجبور به انجام چنین کاری است، و چون گیرنده‌ی هدیه به هرآنچه به فرد اعطاکننده تعلق دارد حق مالکانه‌ای پیدا می‌کند، این حق به صورت نوعی پیوند معنوی نمود می‌یابد و درک می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
یادداشت مترجم انگلیسی
مقدمه‌ی ای. ای. ایوانز پریچارد
مقدمه: پیشکش‌ها و پیشکش‌های جبرانی
روش‌شناسی به‌کاررفته
خراج، پیشکش و پوتلاچ
پی‌نوشت‌ها
فصل اول: پیشکش‌ها و الزام به جبران آن‌ها
خراج تام: دارایی مردانه و زنانه (ساموآ)
روح اموالی که بخشیده می‌شوند (مائوری)
الزام به هدیه دادن و دریافت آن
پیشکش به انسان‌ها و پیشکش به خدایان
سایر ملاحظات: درباره‌ی صدقه
پی‌نوشت‌ها
فصل دوم: نحوه‌ی توزیع نظام: سخاوت، ایفای تعهد و پول
قواعد سخاوت (جزایر آندامان)
اصول، انگیزه‌ها و نیروی مبادله‌ی پیشکش (ملانزی)
کالدونیای جدید
جزایر تروبریاند
سایر جوامع ملانزیایی.
ایفای تعهد و اعتبار (امریکای شمال غرب)
سه الزام: اهدا، دریافت و جبران
الزام به اهدا
الزام به دریافت
الزام به جبران
نیروی موجود در اشیاء مورد مبادله
«پولی که با خود شهرت می‌آورد» (رنومیلگلد)
نتیجه‌ی‌ اولیه
پی‌نوشت‌ها
فصل سوم: مطالب بازمانده از آثار پیشینیان
حقوق اموال غیرمنقول و حقوق شخصی (روم باستان)
نظریه‌ی پیشکش (دوره‌ی هند کلاسیک)
وثیقه و پیشکش (جوامع ژرمنی)
قانون چینی
پی‌نوشت‌ها
فصل چهارم: نتایج
نتیجه‌ی اخلاقی
نتایج سیاسی و اقتصادی
نتایج جامعه‌شناختی و اخلاقی
پی‌نوشت‌ها