معرفی و دانلود کتاب استعمارزدایی از روش: تحقیق علمی و مردمان بومی

معرفی کتاب استعمارزدایی از روش: تحقیق علمی و مردمان بومی

اگر شما هم مانند بسیاری از افراد بر این باور هستید که در عصر کنونی خبری از استعمار و روش‌های سلطه‌جویانه‌ی آن نیست، پیشنهاد می‌کنیم کتاب استعمارزدایی از روش را تهیه کرده و نوشته‌های لیندا توهیوای اسمیت را در این اثر مورد تعمق و واکاوی قرار دهید. این کتاب حوزه‌ی جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی شما را با تازه‌ترین صورت استعمار و روش‌های امروزی آن برای غلبه بر فرهنگ جوامع آشنا و نسبت به جریان‌های استعماری جهان آگاه‌تر خواهد کرد.

درباره‌ی کتاب استعمارزدایی از روش

«استعمار» مفهوم شومی است که در ارتباط با مفاهیم دیگری مانند سلطه‌‌ی سیاسی، کنترل و حاکمیت قرار می‌گیرد. این پدیده اشکال متنوعی دارد و می‌تواند به‌طور همزمان، فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد یک ملت را زیر سلطه‌ی خود درآورد. نگاهی اجمالی به دوره‌های گوناگون تاریخی، نشان می‌دهد استعمار در هر عصری شکل متفاوتی به خود گرفته و به رنگ جدیدی درآمده. در حالت سنتی خود، با کشورگشایی امپراتوری‌ها به وجود می‌آمده اما بعدها متناسب با پیشرفت‌های بشری، روش‌های نوینی را اتخاذ کرده است. توجه به تنوع این پدیده در طول تاریخ، ممکن است این حقیقت را در ذهن بیدار کند که استعمار هنوز هم وجود دارد اما چون روشی که امروزه در پیش گرفته برای ما بیگانه است، هنوز متوجه وجوه گوناگون آن در زندگی خود نشده‌ایم. باید اعتراف کنیم، یافته‌ها و نتایج تحقیقات لیندا توهیوای اسمیت (Linda Tuhiwai Smith) نیز این موضوع را تأیید و اثبات می‌کند. برای این‌که با چهره‌های جدید استعمار در عصر کنونی آشنا شوید، می‌توانید به کتاب استعمارزدایی از روش (Decolonizing methodologies) مراجعه کرده و مطالب تأمل‌برانگیز آن را مطالعه کنید.

استعمار، به معنای امروزی آن، در قرن پانزدهم میلادی شکل گرفته. این دوره که «استعمار کلاسیک» نامیده می‌شود به مدت پنج قرن ادامه پیدا کرده است. سپس با آغاز و پایان جنگ‌های جهانی، صورت‌های تازه‌ای به خود گرفته که با عنوان «استعمار نو» شناخته می‌شود. آخرین و جدیدترین نسخه‌ی استعمار که از آن با اصطلاح «استعمار فرانو» یا «استعمار پست‌مدرن» یاد می‌شود، به‌جای این‌که از ابزارآلات و ادوات جنگی بهره ببرد، می‌کوشد تا بر ذهن‌ها و بدن‌های افراد مسلط شود. این حالت از استعمار پس از آن‌که اتحاد جماهیر شوروی از میان رفت و در زمانی که حادثه‌ی یازده سپتامبر رخ داد، بیش از‌ پیش تقویت شد. چنین استعماری، بر فرهنگ یک ملت متمرکز شده و تلاش می‌کند با بهره‌گیری از ابزارهای ارتباط جمعی و رسانه‌ها، حاکمیت خود را بر باورها، عقاید، ارزش‌ها و هنجارهای یک جامعه تثبیت کند. این نوع جدید استعمار، موضوع اصلی کتاب استعمارزدایی از روش محسوب می‌شود که لیندا توهیوای اسمیت در تلاش است تا چند‌و‌چون آن را بررسی و تحلیل کند.

نویسنده در این اثر جامعه‌شناختی، نشان می‌دهد که چطور استعمار راه خود را در دانشگاه‌ها و میان علوم انسانی باز کرده و بر عمیق‌ترین لایه‌های فرهنگی جوامع حکومت می‌کند. در حقیقت، استعمار در کسوت علم ظاهر می‌شود و فرهنگ بومی جوامع مستعمره‌ی خود را مورد هجوم قرار می‌دهد. از آن‌جایی که نه مردم و نه مسئولان و برنامه‌ریزان فرهنگی چنین کشورهایی، کوچک‌ترین اطلاعی از روش جدید و مرموز کشورهای استعمارگر ندارند، بدون هیچ مقاومتی در برابر آن‌ها تسلیم شده و ناخواسته اجازه می‌دهند تا فرهنگ بومی‌شان در جدال با ارزش‌های فرهنگی غرب رو به سوی نابودی و زوال پیش برود. البته به یاد داشته باشید مقصود کشورهای استعمارگر از نفوذ در فرهنگ ملل دیگر، تأمین نیازهای اقتصادی خود و کسب ثروت بیشتر است. بنابراین، از تسلط فرهنگی بر جوامع، برای اتخاذ منافع اقتصادی خود بهره می‌برند.

لیندا توهیوای اسمیت در جای‌جای کتاب استعمارزدایی از روش، قصد دارد به خوانندگان نشان دهد که برخلاف تصور عموم مردم، استعمار از بین نرفته و همچنان زنده است. باور عامه‌ی مردم مبنی بر وجود جهانی آزاد و خالی از استعمار در قرن حاضر، صرفاً یک توهم است که هیچ پایه و اساسی در دنیای واقعی ندارد. چنگال‌های استعمار همچنان سرسختانه به لایه‌های فرهنگی جوامع دیگر دست‌درازی می‌کنند و این بار از طریق تحقیقات علمی و روش‌های غربی، همچنین از راه نظام‌های آموزشی به سلطه‌ی خود ادامه می‌دهد. در صورتی می‌توان آخرین نشانه‌های استعمار را ریشه‌کن کرد که ردپای آن از علوم غربی پاک شود.

دانشجویان و اساتید رشته‌های انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، همچنین مخاطبانی که مشتاق آشنایی با استعمار و ابزار ویژه‌ی آن هستند، نکته‌های بسیاری را از مطالعه‌ی کتاب استعمارزدایی از روش، می‌آموزند. احمد نادری و الهام اکبری، به صورت مشترک برگردان این اثر را به عهده داشته‌اند. انتشارات ترجمان علوم انسانی، چاپ و نشر این کتاب را به انجام رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب استعمارزدایی از روش

• کتاب حاضر دانشمندان را با برخی از استراتژی‌های روان‌شناختی-سیاسی در زمینه‌ی توسعه‌ی تحقیقات علمی غرب آشنا خواهد کرد. (آیلین مورتون رابینسون، شبکه‌ی تحقیقاتی مطالعات بومی، دانشگاه صنعتی کوئینزلند)

• کتاب شگفت‌انگیز لیندا توهیوای اسمیت، کمکی بزرگ برای احیای غرور و کرامت انسانی مردم بومی در سراسر دنیا محسوب می‌شود. (هارالد گاسکی، دانشگاه ترومسو، نروژ)

• کتابی رضایت‌بخش، ماندگار و فراموش‌نشدنی! (مارگارت کواچ، دانشگاه ساسکاچوان)

• کتاب استعمارزدایی از روش همراه با گستره‌ی وسیع فکری و غنای اطلاعات سیاسی‌اش، حوزه‌های پژوهش و آموزش معرفت‌شناسی انتقادی را دگرگون کرد. (میشل فاین، دانشگاه سیتی نیویورک)

• ویرایش دومی که از کتاب استعمارزدایی از روش منتشر شده، جایگاه آن را به‌عنوان یک اثر کلاسیک در حوزه‌ی روان‌شناسی بومی تثبیت کرده و گسترش می‌دهد. (پتی لاتر، دانشگاه ایالتی اوهایو)

• کتاب لیندا توهیوای اسمیت نقطه‌ی عطفی در روش استعمارزدایی، همچنین روند آن به شمار می‌رود. (والتر میگنولو، دانشگاه دوک)

کتاب استعمارزدایی از روش برای چه کسانی مناسب است؟

اگر در جست‌و‌جوی کتابی هستید که جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و نظریه‌پردازی‌های علمی پیرامون موضوع استعمار را به هم پیوند زده باشد، کتاب استعمارزدایی از روش همان اثری است که به دنبال آن می‌گردید.

در بخشی از کتاب استعمارزدایی از روش: تحقیق علمی و مردمان بومی می‌خوانیم

جنبش اجتماعی ملت‌های بومی رگبار کاملی از فعالیت‌ها و انرژی آزاد ساخت. اگر به عقب نگاه کنیم، می‌بینیم که اکنون می‌توان موضوع‌ها و پروژه‌های فرعی‌ای را تشخیص داد که به گروه‌های مختلف ملت‌های بومی می‌پردازد. همچنین می‌توان درباره‌ی روش‌هایی بحث کرد که بسیاری از موضوع‌های آشکارشده در دهه‌ی 1960، به آن روش‌ها توسعه یافتند یا شکل گرفتند. این موضوع‌ها دستورکار را برای اقدامات لازم فراهم می‌آورند. این دستورکار، تلاش‌های محلی و منطقه‌ای و جهانی را به هم مرتبط می‌کند؛ تلاش‌هایی که در حرکت به سوی آرمان جهانِ بومی خودمختار است. هنوز مشخص نیست که چگونه ممکن است این جهان در کنار موقعیت کنونی دولت‌ملت‌ها قرار بگیرد. حتی مشخص نیست که دولت‌ملت‌ها به‌عنوان شیوه‌های سیاسی مؤثر در سازمان‌دهی حکومت باقی بمانند. افزایش تأثیر انواع بلوک‌های قدرتی که فراتر از دولت‌ملت‌ها فعالیت می‌کنند، مانند شرکت‌های چندملیتی، شرکت‌های اقتصادی منطقه‌ای و گروه‌های ذی‌نفع جهانی، زمینه‌های مناسبی برای ملت‌های بومی فراهم کرده‌اند.

دستورکار پژوهشی در این‌جا دربردارنده‌ی برنامه و مجموعه‌ای از رویکردهاست که در چارچوب سیاست‌های استعمارزدایی جنبش ملت‌های بومی قرار داده شده است. این دستورکار از دیدگاه راهبردی، بر هدف خودمختاری ملت‌های بومی متمرکز است. خودمختاری در دستورکار پژوهشی چیزی بیش از یک هدف سیاسی است. خودمختاری تبدیل می‌شود به هدف عدالت اجتماعی که در زمینه‌های مختلف روان‌شناختی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بیان می‌شود. این خودمختاری ضرورتاً دربردارنده‌ی فرایندهای گذار، استعمار‌زدایی، التیام و بسیج ملت‌ها است. این فرایندها و رویکردها و روش‌شناسی‌ها، در عین‌ حال که پویا و زیر تأثیر شرایط و امکانات مختلف‌اند، از عناصر حیاتی در هر دستورکار پژوهشی راهبردی‌اند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجمان
مقدمه‌ی نویسنده
1. امپریالیسم، تاریخ، نگارش و نظریه
1.1. امپریالیسم
1.2. درباره‌ی انسان‌بودگی
1.3. نگارش، تاریخ، نظریه
1.4. آیا تاریخ برای بومیان مهم است؟
1.5. تاریخ‌های متنازع
1.6. آیا نگارش در نظر بومیان اهمیت دارد؟
1.7. نگارش نظریه
2. تحقیق با نگاه امپریالیستی
2.1. گونه‌های فرهنگی تحقیقات غربی
2.2. فصل مشترک نژاد و جنسیت
2.3. مفهوم‌پردازی درباره‌ی فرد و جامعه
2.4. مفهوم‌پردازی درباره‌ی مکان
2.5. مفهوم‌پردازی‌ها درباره‌ی زمان
3. استعمار دانش‌ها
3.1. تثبیت برتری وضعیت دانش غربی
3.2. استعمارِ رشته‌های علمی
3.3. نظم‌بخشی به استعمار‌شدگان
3.4. استعمار و روشن‌فکران بومی
3.5. دیگری اصیل و ماهیت‌گرا و بسیار معنوی
4. ماجراجویی‌های تحقیقی و سرزمین بومیان
4.1. آنان می‌آمدند، می‌دیدند، نام‌گذاری می‌کردند و ادعا و درخواست می‌کردند
4.2. در مسیر... تحقیق
4.3. تحقیق سازمان‌دهنده
4.4. تجارت دیگری
4.5. تعریف مشکل بومی
5.یادداشت‌هایی از استرالیا و نیوزیلند و اطراف
5.1. پایان یک بخش، شروع بخشی دیگر
5.2. زبان جدید امپریالیسم
5.3. ده راه برای مورد تحقیق قرار گرفتن (استعمارشدن)
5.4. هزاره‌ی جدید
6. پروژه‌ی مردمان بومی: تهیه‌ی دستور‌کاری جدید
6.1. جنبش‌ اجتماعی ملت‌های بومی
6.2. بسیج بین‌المللی
6.3. دستورکاری برای پژوهش بومی
6.4. پروتکل‌های پژوهش اخلاقی
7. مَفصَل‌بندی دستورکار تحقیقاتی بومی
7.1. تحقیق جوامع
7.2. تحقیق قبیله‌ای
7.3. مطالعه‌ی موردی یک نوآوری تحقیقاتی بومی در آکادمی
7.4. آموزش محققان بومی
7.5. تحقیق درونی‌بیرونی
8. بیست‌و‌پنج پروژه‌ی بومی
8.1. پروژه‌ها
8.2. خلاصه
9. واکنش به باید‌های یک دستورکار بومی: مطالعه‌ای موردی درباره‌ی قبیله‌ی مائوری
9.1. نقدهای غربی از تحقیق غربی
9.2. چالش‌های تحلیل فمینیستی
9.3. اهمیت دیوان محاکمات وایتانگی و جنبش تجدید حیات زبان
9.4. تحقیق در مقام توسعه‌ی‌ دانش؛ دانشِ چه کسی؟
9.5. اعتبار دانش بومی
9.6. مذاکره بر سر روابط جدید با محققان غیر بومی
9.7. تعیین مرزهای تحقیق به دست محققان غیر بومی
10. به سوی ایجاد روش‌شناسی‌های بومی: تحقیق مائوری کوپاپا
10.1. تحقیق به دست مائوری‌ها
10.2. رویکردی محلی به نظریه‌ی انتقادی
10.3. تحقیق مائوری کوپاپا و اثبات‌گرایی
10.4. تحقیق مائوری کوپاپا چگونه تهیه می‌شود؟
10.5. تنظیم جهت‌گیری‌های راهبردی
11. نتیجه‌گیری
11.1. سفری شخصی
پی‌نوشت‌ها