معرفی و دانلود کتاب خاطرات خانه مردگان

معرفی کتاب خاطرات خانه مردگان

شاهکاری دیگر از نویسنده‌ی شهیر روس، فئودور داستایوفسکی. کتاب خاطرات خانه مردگان اثری نیمه‌ زندگی‌نامه‌ای از این نویسنده‌ی نام‌آور ادبیات کلاسیک است که پس از پایان یافتن دوران اسارتش در اردوگاه کار اجباری سیبری، آن را به رشته‌ی تحریر درآورد. در این رمان با الکساندر پتروویچ گوریانچیکف که نجیب‌زاده‌ای زندانی است، آشنا و با روایتش از زندگی در اردوگاه و تحولاتی که از سر می‌گذراند همراه می‌شویم.

درباره‌ی کتاب خاطرات خانه مردگان

فئودور داستایوفسکی (Fyodor Dostoevsky) در سال 1861 اثر نیمه زندگی‌نامه‌ای خود، یعنی کتاب خاطرات خانه مردگان (The House of the Dead) را منتشر کرد. این رمان که حاصل چهار سال زندگی و اسارت او در اردوگاه کار اجباری سیبری بود، تأثیر بسیاری بر اصلاحات قضایی روسیه گذاشت و منجر به افزایش آگاهی عمومی درباره‌ی وضعیت اسفناک زندان‌ها شد. ناگفته نماند که مانند دیگر آثار داستایوفسکی، تأثیر این رمان نیز بر ادبیات جهان قابل مشاهده است و نشانه‌هایی از آن را می‌توان در آثار فرانتس کافکا و ژان پل سارتر نیز یافت. گذشته از این، اثری که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم، نقش پررنگی در شکل‌گیری افکار و نوشته‌های بعدی خود نویسنده داشته و او را به تکرار مضامین رنج، عدالت و ایمان در دیگر آثارش مجاب کرده است.

تصویری کلی از شخصیت اصلی داستان یعنی الکساندر پتروویچ گوریانچیکف در مقدمه‌ی کتاب ترسیم شده؛ راوی مقدمه که فردی ناشناس است، دفتر خاطرات الکساندر پتروویچ را پیدا کرده و به شرح حال کوتاهی از وضعیت او می‌پردازد. در همین مقدمه متوجه می‌شویم الکساندر پتروویچ استادی نجیب‌زاده است که در سال نخستین ازدواج خود، بر سر مسائلی بیهوده زن خود را می‌کشد و پس از آن به حبس با اعمال شاقه محکوم می‌شود. همین مقدمه‌ی کوتاه گواه بر همراه شدن با شخصیتی است که تنها یک نجیب‌زاده‌ی اسیر و بی‌گناه نبوده و دارای وجوه تاریک شخصیتی نیز هست. مسئله‌ای که خواننده را به ادامه‌ی کتاب خاطرات خانه مردگان و خواندن خاطرات روزانه‌ی این زندانی، مشتاق می‌کند.

کتاب خاطرات خانه مردگان سپس با دو دفتر شروع می‌شود و در هر دفتر بخشی از خاطرات الکساندر پتروویچ از روزهای طاقت‌فرسا در زندان نوشته شده و ارتباطش با دیگر زندانیان و نوع برخورد آن‌ها، همچنین تأثیرات روحی و روانی بسیار فضای دهشتناک زندان بر او، از زبان خود شخصیت روایت شده است. این فاصله‌گذاری میان راوی مقدمه و راوی اصلی داستان، حسی واقعی‌تر و مستندگونه‌تر به رمان بخشیده که بار احساسی رمان و در نتیجه قدرت تأثیرگذاری بر خواننده را دوچندان می‌کند. سبکی که فئودور داستایوفسکی بعدها در رمان «ابله» و «برادران کارامازوف» نیز به کار گرفت.

در بخش اول رمان، راوی با توصیفات دقیقی که ارائه می‌دهد، تصویری شفاف از راهروها و سلول‌های سرد و تاریک زندان سیبری پیش چشم‌مان ترسیم می‌کند که با زندانیان گوناگون از طبقات اجتماعی مختلف پر شده‌اند. در بطن همین توصیفات و روایات روزمره از اردوگاه کار اجباری است که با احساسات تلخ و تأثربرانگیز الکساندر پتروویچ همراه می‌شویم و به درک بهتری از وضعیت اجتماعی و سیاسی نابهنجار آن دوران روسیه می‌رسیم. موضوعی که فئودور داستایوفسکی با زبان ساده و روایت اول شخص، به‌خوبی آن را منتقل کرده است. درواقع می‌توان گفت زبان نسبتاً ساده‌ از ویژگی‌های برجسته‌ی کتاب خاطرات خانه مردگان است که آن را از دیگر آثار داستایوفسکی متمایز ساخته و با ظرافت بسیار، ذات خیر و شر، عدالت و ایمان را به بحث گذاشته است. از این منظر رمان پیش رو دارای مضامین انتقادی بسیار نیز بوده که دولت و نظام قضایی روسیه‌ی قرن نوزدهم را مورد هدف قرار می‌دهد.

در ادامه‌ی کتاب، زندانی از رنجی می‌گوید که به درک عمیق‌تر او نسبت به زندگی منجر شده است؛ رنجی که حاصل تجربه‌ی مستقیم ریاضت‌های روحی و فیزیکی شدیدی است که بر جان زندانیان تحمیل می‌شود. داستایوفسکی که گویی روایتگر خاطرات شخصی خودش است، با کتاب خاطرات خانه مردگان پرسش‌های بسیاری در رابطه با خیر و شر، ذات تحولات انسانی و فلسفه‌ی مجازات قضایی مطرح کرده که خواننده را به بازنگری باورهای خود و تأملی ژرف مجاب می‌سازد. همراهی با قاب‌هایی که الکساندر پتروویچ از خاطرات خود در زندان برایمان تصویر کرده، همراهی با نوعی تجربه‌ی دردناک انسانی است که از گذار لایه‌های شخصیتی متعدد یک راوی، عواطف و مفاهیم پیچیده‌ی بسیاری را منعکس و تشریح می‌کند. اگر به ادبیات کلاسیک و آثار فئودور داستایوفسکی علاقه‌مندید، مطالعه‌ی این رمان را از دست ندهید.

این کتاب توسط محمدجعفر محجوب ترجمه شده و به همت انتشارات علمی و فرهنگی در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

کتاب خاطرات خانه مردگان برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این اثر ارزشمند برای علاقه‌مندان به ادبیات روسیه و رمان‌های کلاسیک، تجربه‌ای بسیار جذاب خواهد بود.

در بخشی از کتاب خاطرات خانه مردگان می‌خوانیم

شاید کسی بگوید که محکومان به اعمال شاقه غول‌ها و موجودات منفوری هستند که ارزش هیچ‌‌گونه محبت و ابراز لطفی را ندارند؛ اما آیا واقعاً لازم است مجازات کسی را که خداوند چوبش زده است دوبرابر کنیم؟ نمی‌توانند تصور کنند که این طرز رفتار چیزی جز مجازات نیست. قانون مسلولان را از مجازات‌های جسمانی معاف کرده است. این امر عبارت است از یک اقدام اسرارآمیز احتیاطی. واقعاً مقصود از این کار چه بوده است؟ کسی که چنین کاری می‌کند بسیار موذی است؛ زیرا واقعاً نمی‌توان از گریختن یک بیمار مسلول نگران بود. برای چه کسی چنین فکری ممکن است پیدا شود؛ آن هم هنگامی‌ که بیمار حالش بد باشد؟ این قبیل بیماران نمی‌توانند پزشکان را فریب دهند؛ آنان را در نگاه اول می‌شناسند. به ‌علاوه، آیا فقط از این لحاظ این زنجیرها را به ‌پای اشخاص می‌گذارند که نگریزند یا نتوانند بدوند؟ هرگز.

این زنجیرها نشانه‌ی طرد و لعنت، مایه‌ی خجلت، و باری جسمانی و اخلاقی است- یا لااقل آن را چنین می‌نگرند- اما هرگز نتوانسته است از گریختن کسی جلوگیری کند. بی‌شعورترین و ناآزموده‌ترین زندانیان نیز برایش بریدن یا شکستن میله‌ای که این دو حلقه را به یکدیگر می‌پیوندد زحمتی ندارد. بنابراین، این آهن‌ها یک احتیاط بی‌فایده است و اگر چنانچه چیزی به‌جز نوعی مجازات نیست، باز می‌پرسم، چرا باید کسانی را نیز که در حال مرگ‌اند مجازات کرد؟

اکنون که این سطور را می‌نویسم، یک مسلول محتضر، همان میخائیلف را که روبه‌روی من و نزدیک اوستیانتسف خوابیده بود می‌بینم و به خاطر دارم که وی چهار روز پس از آمدن من به بیمارستان مرد. شاید هم‌اکنون که از مسلولان گفت‌وگو می‌کنم، افکاری که هنگام دیدم این مرگ به ذهنم رسیده بود دوباره به خاطرم می‌آید.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
مقدمه
دفتر اول
1: خانه‌ی مردگان
2: نخستین تأثرات
3: نخستین تأثرات (دنباله)
4: نخستین تأثرات (دنباله)
5: ماه نخستین
6: ماه نخستین (دنباله)
7: آشنایی‌های تازه، پترف
8: بی‌مخ‌ها، لوکا
9: اشعیافومیچ، گرمابه‌ها، سرگذشت باکلوشین
10: نوئل
11: ‌نمایش
دفتر دوم
1: بیمارستان
2: بیمارستان (دنباله)
3: بیمارستان (دنباله)
4: شوهر اکولکا (سرگذشت)
5: فصل زیبا
6: حیوانات زندان
7: ‌ شکایت
8: دوستان من
9: گریز از زندان
10: خروج از زندان