معرفی و دانلود کتاب 21 داستان از دفتر اول مثنوی مولانا

معرفی کتاب 21 داستان از دفتر اول مثنوی مولانا

کتاب 21 داستان از دفتر اول مثنوی مولانا نوشته‌ی مجید آذرشاهی، بخشی از سروده‌های شاعر و عارف بزرگ جلال ‌الدین محمد بلخی را همراه با علامت‌گذاری صحیح کلمات و چکیده‌ی داستان‌ها، به منظور مطالعه‌ی آسان‌تر در خود جای داده است.

درباره کتاب مثنوی معنوی مولانا​​​​​​ (The Masnavi):

این کتاب از حدود 26 هزار بیت شعر در شش دفتر تشکیل شده و شامل 424 داستان است. بعضی از این داستان‌ها برگرفته از قرآن، حکایات پیغمبران و اولیا، کلیله و دمنه، کتب عطار نیشابوری، حکیم سنایی، نظامی گنجوی، جوامع‌الحکایات عوفی، داستان‌های عامیانه و بعضی دیگر از قصه‌ها، ساخته و پرداخته خود مولاناست.

مثنوی سبکی در شعر است که در آن مصرع‌ها دو به دو با هم، هم قافیه هستند و مناسب‌ترین قالب برای داستان‌های طولانی محسوب می‌شود. سرودن مثنوی از قرن سوم و چهارم هجری شروع شد و قدیمی‌ترین مثنوی سروده شده مربوط به رودکی می‌باشد که کلیله و دمنه را به شعر سروده ولی از این مثنوی امروزه بجز چند بیت باقی نمانده است.

در بین تمامی مثنوی‌های سروده شده، مثنوی مولانا را می‌توان سرآمد همه آثاری دانست که در این سبک سروده شده‌اند؛ زیرا مولانا از یک طرف به عرفان نظری احاطه و تسلط کامل داشته و به درجه استادی رسیده بود و از طرف دیگر در عرفان عملی نیز با همنشینی شمس تبریزی و شیخ صلاح‌الدین زرکوب، به یک صوفی تمام عیار تبدیل شده بود که حاصل این دانش و تجربه مثنوی معنوی شد.

هر چند که زبان به کار رفته در مثنوی، فارسی است و در ایران به اشعار مولانا تمایل فراوان وجود دارد ولی به جرأت می‌توان گفت که بیشتر ایرانیان حتی دو صفحه از کتاب مثنوی که معروف‌ترین و رایج‌ترین آثار مولانا است را نخوانده و اصلی‌ترین دلیل آن نیز عدم توانایی در صحیح خواندن اشعار مولانا است. بنابراین در این مجموعه سعی شده که تلفظ صحیح حروف با علامت‌گذاری‌های کلمات، همچنین ویرگول‌گذاری و ... نوشته شود.

جلال ‌الدین محمد بلخی را بیشتر بشناسیم:

محمد ابن محمد ابن حسین حسینی خطیبی معروف به مولانا، مولوی و رومی است. القاب وی در زمان حیاتش «جلال‌الدین»، «خداوندگار»، «مولانا خداوندگار» بوده و از قرن نهم هجری به بعد القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای وی استفاده شده است.

او در بلخ، یکی از شهرهای خراسان ایران به دنیا آمد اما به دلیل حمله‌ی مغول‌ها، در نوجوانی به قونیه (ترکیه امروزی) مهاجرت کرد. همین مسئله امروزه دلیل نزاع بسیاری بین ایران، افغانستان و ترکیه شده زیرا هر سه‌ کشور، مولانا را میراث فرهنگی خود به حساب می‌آورند اما در واقع شخصیت و اشعار این شاعر بزرگ را نمی‌توان محدود به کشور یا قومیتی خاص به حساب آورد. مولانا شخصیتی است که به همه انسان‌ها تعلق دارد و ترجمه‌های بسیاری از آثار وی مخصوصاً مثنوی در سطح جهانی منتشر شده و علاقه‌مندان و طرفداران فراوانی نیز دارد.

تخلص مولوی در اشعارش، خاموش، خَموش و خامُش است و از این عارف بزرگ فارسی زبان آثار متعددی مانند دیوان غزلیات یا کلیات شمس، فیه ما فیه در قالب نثر و نظم به یادگار مانده است.

در بخشی از کتاب 21 داستان از دفتر اول مثنوی مولانا می‌خوانیم:

بود شاهی دَر زَمانی پیش از این
اِتفاقاً شاه روزی شُد سَوار
یک کنیزک دید شَه بَر شاه راه
مرغِ جانَش در قَفَس چون می‌تَپید
چون خَرید او را و بَرخوردار شُد
آن یکی خَر داشت، پالانَش نَبود
کُوزه داشت و آب می‌نآمَد بِه دَست
شَه طبیبان جَمع کرد، از چَپ و راست
جانِ من سَهل ست، جانِ جانَم اوست
هَر کِه دَرمان کرد مَر، جانِ مَرا
جُمله گُفتَندَش کِه جان بازی کُنیم
هَر یکی از ما مَسیحِ عالَمیست
گَر خدا خواهَد نَگفتَند از بَطَر
تَرکِ استثنا، مُرادَم قَسوَتی ست
ای بَسی نآورده استثنا، بگفت
هر چِه کردَند از عِلاج و از دَوا
آن کَنیزَک از مَرَض چون موی شُد
از قَضا، سِرکَنگِبین صَفرا نُمود
از هَلیله قَبض شُد، اِطلاق رَفت
مُلکِ دنیا بودَش و هَم مُلکِ دین
با خَواصِ خویش از بَهرِ شَکار
شُد غُلامِ آن کنیزَک، جانِ شاه
داد مال و، آن کنیزَک را خَرید
آن کنیزَک از قَضا بیمار شُد
یافت پالان، گُرگ خَر را دَر رَبود

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
زندگی نامه مولانا
نی نامه
شهادتین
حکایت عاشق شدن پادشاهی بر کنیزکی و خریدن پادشاه کنیزک را
حکایت مرد بقال و طوطی و روغن ریختن طوطی در دکان
داستان آن پادشاه جهود که نصرانیان را می‌کشت از بهر تعصب
قصه دیدن خلیفه لیلی را
حکایت پادشاه جهود دیگر که در هلاک دین عیسی سعی می‌نمود
قصه باد که در عصر هود علیه‌السلام قوم عاد را هلاک کرد
نگریستن عزرائیل بر مردی و گریختن آن مرد در سرای سلیمان
زیافت تأویل رکیک مگس
قصه هدهد و سلیمان در بیان آنک چون قضا آید چشم‌های روشن
قصه بازرگان که طوطی او را پیغام داد به طوطیان هندوستان
قصۀ خلیفه کی در کرم در زمان خود از حاتم طایی گذشته بود
حکایت ماجرای نحوی و کشتیبان
کبودی زدن قزوینی بر شانگاه صورت شیر و پشیمان شدن او
رفتن گرگ و روباه در خدمت شیر بشکار
قصه آنک در یاری بکوفت از درون گفت کیست گفت منم گفت چون
نشاندن پادشاهان صوفیان عارف را پیش روی خویش
آمدن مهمان پیش یوسف علیه‌السلام و تقاضا کردن
به عیادت رفتن کَر بر همسایۀ رنجور خویش
قصه مری کردن رومیان و چینیان در علم نقاشی صورتگری
متهم کردن غلامان و خواجه تاشان مر لقمان را
واژه نامه
منابع