معرفی و دانلود کتاب چرند و پرند

معرفی کتاب چرند و پرند

کتاب چرند و پرند مجموعه مقالاتی طنز و فکاهی از علی اکبر دهخدا است که از انقلاب مشروطه تا استبداد صغیر در نشریه‌ی صور اسرافیل آن‌ها را به چاپ رسانده بود. دهخدا در این نوشته‌ها به مسائل اجتماعی و سیاسی دوران خود نگاهی طنز و انتقادی دارد و تلاش می‌کند به این شکل تناقضات جامعه‌ی ایران را که شدیداً ملتهب و در حال گذار به‌سوی مدرنیته بود، نشان دهد.

درباره‌ی کتاب چرند و پرند

با وقوع انقلاب مشروطه، فضای سیاسی ایران تا حد زیادی بازتر شد. از سوی دیگر جامعه در حال گذار از سنت بود و تلاش می‌کرد مدرن‌تر شود. در این میان مطبوعات کشور نیز آزادتر شدند و این اجازه را پیدا کردند تا به شکل بی‌پرواتری دست به طرح موضوعات حساس و نقد اتفاقات بزنند. یکی از این نشریات پیشرو، هفته‌نامه‌ی صوراسرافیل بود که به همت میرزا جهانگیرخان و دهخدا (Ali-Akbar Dehkhoda) به چاپ می‌رسید. صوراسرافیل بخش‌های زیادی داشت اما به نظر بسیاری از مردم جذاب‌ترین ستون آن، چرند و پرند بود که دهخدا شخصاً آن را می‌نوشت. او در این بخش به جامعه‌اش نگاهی طنز و فکاهی داشت و سعی می‌کرد به این شکل تناقضات آن را نشان دهد. کتاب چرند و پرند دربردارنده‌ی تمام مقالاتی است که دهخدا طی حدود یک سال در این هفته‌نامه به چاپ رسانده بود. او این مقالات را بانام‌های مستعاری همچون دخو، خرمگس، نخود هر آش و سگ حسن دله می‌نوشت و در آن‌ها با لحنی عامیانه و ساده با مشکلات سیاسی و اجتماعی شوخی می‌کرد.

نشریه‌ی صوراسرافیل در سال 1286 هجری شمسی انتشارش را آغاز کرد. ایده‌ی اصلی این هفته‌نامه آگاهی دادن به مردم و بیداری آن‌ها بود، به همین خاطر به‌شدت به استبداد حاکم حمله و از شاه انتقاد می‌کرد. به نظر می‌رسد این مجله اولین نشریه‌ای بود که در خیابان توزیع می‌شد و به دست تمام مردم می‌رسید. صوراسرافیل با تمام محبوبیتش، دائماً توقیف می‌شد و انتشارش به تعریق می‌افتاد. به‌طوری تا یک سال پس از انتشار فقط 32 شماره از آن چاپ و توزیع شد. در نهایت با شروع استبداد صغیر صوراسرافیل نیز به محاق رفت و به‌طور کامل متوقف شد. یکی از بخش‌های صوراسرافیل که بسیاری از مردم دوستش داشتند و آن را از دست نمی‌دادند، ستون چرند و پرند علی اکبر دهخدا بود. تا حدی که آن را روح نشریه می‌دانستند و معتقد بودند به آن جان بخشیده. ویژگی این نوشته‌ها نه‌فقط موضوع، که زبان دهخدا هم بود. او که بر ادبیات فارسی تسلط تام و تمام داشت، توانست به‌خوبی زبان مردم کوچه و بازار را بازآفرینی کند و با لحن آن‌ها مسائل را مطرح نماید. اما باوجود محاوره بودن، او همچنان فصیح و بلیغ و پاکیزه می‌نوشت و هیچ‌وقت به ورطه‌ی ادبیات زشت نیفتاد. و احتمالاً به همین دلیل بود که خیلی‌ها باوجود تلاش‌شان برای تقلید از او، هرگز نتوانستند شبیه به او بنویسند.

طنز و فکاهی تا پیش از مشروطیت در متون فارسی خیلی رایج نبود. معدود نوشته‌های طنزآمیز آن دوران هم بیشتر به کنایه شبیه بودند. برخی از منتقدین دلیل این مسأله را محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگ سنتی می‌دانستند. اما وقتی مشروطه این محدودیت‌ها را برداشت و سدها را شکست، نویسندگان ایرانی هم این فرصت را پیدا کردند تا بی‌محاباتر با اطرافشان شوخی کنند. دیگر نیازی نبود که نگران دلخوری و عصبانیت اقشار مختلف باشند یا تمسخر قدرتمندان و حکام چندان تابو نبود. علی اکبر دهخدا از اولین افرادی بود که از این فرصت و فضای باز کمال استفاده را برد. او احتمالاً با الهام از نشریه‌ی ملانصرالدین قفقاز، ستون چرند و پرند را به راه انداخت. بااین‌وجود، او خیلی زود لحن منحصربه‌فرد خود را یافت و توانست آن را ایرانی کند. دهخدا در کتاب چرند و پرند به سوژه‌هایی مهمی مثل بی‌لیاقتی حاکمان، دورویی، فقر و فلاکت جامعه، وضعیت زنان و آموزش می‌پردازد و از زاویه‌ای جدید آن‌ها را طرح می‌کند.

کتاب چرند و پرند را نشر ارس به چاپ رسانده است.

کتاب چرند و پرند برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به دوستداران مطالب طنز پیشنهاد می‌شود. همین‌طور اگر به نوشته‌های دهخدا علاقه دارید، این مجموعه مقالات را مطالعه نمایید.

در بخشی از کتاب چرند و پرند می‌خوانیم

ای عالم سروالخفیات! ببینی عمله‌ی خلوت به چه می‌گویند؟ ببینی عمله‌ی خلوت چه جور چیزی است؟ ببینی عمله‌ی خلوت از جنس چیست؟ یا بسم‌الله بسم‌الله از جنسِ ازما‌بهتران است؟ ببینی چه چیزی است؟ این‌ها را کی می‌داند؟ جز یک نفر خدا که عالم سروالخفیات است؟ بنده چه دهن دارد که به کار خانه‌ی خدا دست ببرد؟ خودش می‌داند، هرچه بکند. هرکس را بگیرد. هرکس را ببندد، هرکس را ببخشد، هرطور بنده بیافریند، این‌ها همه کار خودش است هیچ‌کس حق چون‌وچرا ندارد، من چه سگی هستم که بتوانم حرفی بزنم، من چه داخل موجودات باشم که بخواهم ایرادی به کار خانه‌ی خدا بگیرم، اما من تنها یک حرف دارم، یعنی استغفرالله استغفرالله من می‌گویم خداوند تبارک و تعالی هر جنسی مخلوق که ساخت همه را یک طرح و یکنواخت ساخت، مثلاً انسان ساخت همه را یک طرح و یکنواخت ساخت، مرغ ساخت همه را یک طرح و یکنواخت ساخت کبوتر ساخت همه را یک طرح و یکنواخت ساخت، بی‌ادبی می‌شود دور از جناب همه‌ی دوستان شتر ساخت، اسب ساخت، الاغ ساخت همه را باز یک طرح و یکنواخت ساخت، یعنی هرچند که بعضی از این‌ها در قیافه و کوچکی و بزرگی با هم فرق دارند، اما باز می‌بینم که اصلاً همه با طرح و یکنواخت‌اند، اما ببینی از روی چه حکمت خداوند تبارک‌وتعالی عمله‌ی خلوت را تابه‌تا و لنگه‌به‌لنگه ساخت هان! این‌جاست که آدم در کار خدا حیران می‌شود، این‌جاست که آدم نمی‌داند چه بگوید، این‌جاست که چهار دست و پای عقل انسان بی‌ادبی می‌شود مثل خر در زیر تنه‌ی آدم می‌ماند!

بله چهار دست و پای عقل انسان مثل خر در زیر تنه‌ی آدم می‌ماند. مثلاً آدم یک‌دفعه یک عمله‌ی خلوت می‌بیند که دیگر کم می‌ماند هوش از سرش بپرد، طبق صورت مثل ماه، دهن پسته‌ای، دماغ قلمی، قد مثل شاخ شمشاد، چشم‌ها بادامی، ابروها تا بناگوش، گردن مثل شاخه‌ی گل، چه دردسر بدهم که به آفتاب می‌گوید تو درنیا که من دربیایم، سن و سال ده، دوازده سیزده یاالله پانزده سال، آدم در این‌جا به بعضی ملاحظات در صنعت خدا حیران می‌ماند. این یک‌جور عمله‌ی خلوت.

فهرست مطالب کتاب

از شماره‌ی 1 دوره‌ی اول روزنامه‌ی صوراسرافیل
از شماره‌ی 2
از شماره‌ی 3
از شماره‌ی 5
از شماره‌ی 6
از شماره‌ی 7 و 8
از شماره‌ی 11
از شماره‌ی 12
از شماره‌ی 13
از شماره‌ی 14
از شماره‌ی 15
از شماره‌ی 16
از شماره‌ی 17
از شماره‌ی 18
از شماره‌ی 19
از شماره‌ی 20
از شماره‌ی 21
از شماره‌ی 22
از شماره‌ی 23
از شماره‌ی 24
از شماره‌ی 25
از شماره‌ی 26
از شماره‌ی 27
از شماره‌ی 29
از شماره‌ی 30
از شماره‌ی 31
از شماره‌ی 32
از شماره‌ی اول دوره‌ی دوم چاپ ایوردون کلام‌الملوک ملوک‌الکلام
از شماره‌ی 2
از شماره‌ی 3
درباره‌ى نویسنده