معرفی و دانلود کتاب مسالک المحسنین

معرفی کتاب مسالک المحسنین

کتاب مسالک المحسنین به قلم عبدالرحیم طالبوف تبریزی، سفر علمی عده‌ای جوان به قله‌ی دماوند را به تصویر می‌کشد که دانسته‌های خود را در زمینه‌ی اخلاقی، اجتماعی و تربیتی به شکل بحث و مناظره مطرح می‌کنند.

کتاب مسالک المحسنین وقتی به انتشار رسید آزادی‌طلبان و ترقی‌خواهان از آن استقبال نمودند و مستبدان و ملاهای قشری و محافظه‌کار نسبت بر آن خشم گرفتند و خواندنش را ممنوع کردند.

در این کتاب مواردی وجود دارد که منجر به سوء تفاهماتی خواهد شد، از آنجایی که طالبوف تا حدودی به دلیل نوشته‌هایش مورد سرزنش و عیب‌جویی بعضی از روحانیون هم عصرش قرار گرفته، در این اثر گاهی از آنان انتقاد نموده و گاهی برای تحقیر کردن از لفظ ملا استفاده کرده است.

در آن زمان رژیم حاکم بر ایران پادشاهی بوده و نویسنده به دلیل داشتن طبع ملایم و میانه روی خود به دفاع از نظام سلطانی و تمجید از شاه عادل پرداخته است. طالبوف مردی روشنفکر و آزادی‌خواهی بود و مشروطه و آزادی را برای ایران لازم می‌دانست. او از کشمکش میانه شاه و مجلس و بی‌نظمی‌ در کارها و وضع آزادی‌خواهان و پیشوایان ملت دلخوشی نداشت. او اتفاقات ناخوشایندی مانند آزادی افسار گسیخته و بی‌بند و باری که در ایران چیره شد را به خوبی پیش‌بینی کرده بود.

عبدالرحیم طالبوف تبریزی را بیشتر بشناسیم:

عبدالرحیم معروف به طالبوف در سال 1250 هجری قمری در کوی سرخاب تبریز متولد شد. او در سن شانزده یا هفده سالگی تبریز را ترک کرد و به تفلیس که در آن زمان مرکز آزادگان و انقلابیان بود، مهاجرت نمود و به کسب و کار مشغول شد. او همچنین در همان زمان یادگیری زبان روسی و ادبیات آن را آغاز کرد. او بعدها حاج ملا عبدالرحیم طالبوف نامیده شد و با گذر زمان به ثروت زیادی دست پیدا کرد. همچنین عبدالرحیم نزد حکام و علمای روسیه به درستکاری و صداقت مشهور بود.

در اواسط دوره پادشاهی ناصرالدین شاه، درحالیکه آزادی‌خواهان و روشنفکران ایران جهت تحصیل آزادی و قانون در داخل و خارج کشور تلاش می‌کردند، طالبوف از راه زبان روسی اطلاعاتی به دست می‌آورد و از طریق نوشتن مردم را بیدار می‌کرد و آنان را با معایب و بدی‌های حکومت استبدادی آشنا می‌ساخت. به طوریکه نوشته‌های او درباره‌ی این موضوع را می‌توان «الفبای آزادی» نامید.

در بخشی از کتاب مسالک المحسنین می‌خوانیم:

نزول ملک شموئیل به کمبیزدوم شاه ایران - ملکۀ ایران خود را مسموم کرده وفات می‌کند - سیفون وزیر اول زن خود را می‌کشد - حفر خزانه و الواح دیوجانی - ویران شدن درۀ بایقو - صیادی و تفصیلات او - جعفر آقای کرد می‌خواهد مهاجرت نماید – جواد‌بک کدخدا - ورود شهر سمندر و حاکم او.

در دو فرسخی سنور درۀ عمیقی است که از میانش رودخانۀ «بایقو» می‌گذرد. شاهراه بزرگ است، روزی هزار نفر آدم و دواب از آن جا عبور می‌کند. به رفقا گفتم پیش روی ما حالا درۀ بایقو است. اخبار قلعۀ قلۀ کوه او را که در السنه سایر است شنیده‌اید؟ مصطفی و محمد گفتند شنیده‌ایم، معروف است. حسین گفت من تاریخ قلعۀ بایقو را در کتاب «التکوین» تألیف «ابوالمعارف‌لامکانی»، که با خط خود مؤلف در کتابخانۀ «توهمات سیمرغی» محفوظ است، خوانده‌ام. ماحصل تفصیلات زیادش این است که «کمبیز دوم» پادشاه ایران شبی در خواب دید ملکی براو نازل شد، گفت چه خوابیده‌ای؟ برخیز برو به درۀ بایقو، بالای دره سر کوه قلعۀ مخروبه‌ای هست. دویست قدم دور از دروازۀ قلعه زمین را بفرما بکاوند. در آن جا خزانۀ بزرگی مدفون است در بیاور، مذهب آتش‌پرستی را ترویج بکن. هشت لوح طلای محکوک با خط «دیوجانی» در میان آن‌ها است. آن‌ها را با دست خود بردار که الواح مقدسه می‌باشند. مضمون الواح را جز «سیفون» وزیر و «پارزم» سردار دیگران ندانند. اگر خلاف این امر را بکنی مغضوب می‌شوی.

کمبیز پرسید تو رسولی یا خود آمری؟ از کجایی؟ اسم تو چیست؟ و آن خزینۀ مدفون مال کیست؟ گفت من از طرف زردشت روح الله مأمور به تبلیغ این رسالت هستم و یکی از ملایک خدام او می‌باشم. نام من «شموئیل» است. گفتم خود روح الله در کجا است؟ گفت در آسمان چهارم. گفتم من خط «دیوجانی» را آشنا نیستم. گفت تا آن الواح را دیدی غشاوۀ چشم‌های تو رفع شود. همه را می‌خوانی و اسرار خلقت را میدانی. هرکس آن‌ها را ببیند می‌تواند بخواند. این‌است سپردم که آن‌ها را جز «سیفون» و «پارزم» کسی دیگر نباید ببیند وگرنه فسادی در زمین پیدا شود که روح الله به زحمت افتد و ترا سخت غضب نماید. کمبیز می‌گوید پرسیدم که اساس شریعت آتش‌ پرستی چیست؟ او را چگونه ترویج نمایم؟ گفت اساس همۀ مذاهب خداپرستی، و حرارت و نور اثر تجلیات وجود واحد و مربی کائنات است. شریعت روح الله معرفت شرف نفس، حفظ وجود، محبت نوع، مساوات تمامی خلقت.