معرفی و دانلود کتاب سولاریس

معرفی کتاب سولاریس

کتاب سولاریس برای آن دسته از دوست‌داران سینما نوشته شده، که عاشق پیدا کردن زوایای پنهان و کم‌ترپرداخته‌شده‌ی فیلم‌ها هستند. مارک بولد در این خوانش سینمایی شما را با ابعاد تازه‌ای از فیلم سولاریس، شاهکار علمی‌-تخیلی تاریخ سینما آشنا می‌کند و ماجرای آفرینش آن را شرح می‌دهد. جرقه‌ی اولیه‌ی ساخت فیلم، عوامل و دست‌اندرکاران پشت صحنه و نگرش فکری سازنده‌ی آن یعنی آندری تارکوفسکی بخشی از موضوعات جذابی‌ست که در این کتاب می‌خوانید.

درباره‌‌ی کتاب سولاریس

عاشقان سینمای نئونوآر و علمی-تخیلی اگر فیلم سولاریس را ندیده باشند، لااقل نام آن را بارها شنیده‌اند. اما شاید سفر به دل ماجرای ساخت این فیلم، به اندازه‌ی سفر به دل کهکشان ناشناخته برای دوست‌داران واقعی سینما جذاب باشد. اگر شما نیز می‌خواهید با این ماجراجویی سینمایی همراه باشید، وقت آن است کتاب سولاریس (Solaris) را دست بگیرید. استاد و تحلیل‌گر سینما، دکتر مارک بولد (Dr Mark Bould) روایت جذاب خود از این فیلم را با علاقه‌مندان پرده‌ی نقره‌ای به اشتراک می‌گذارد.

درست در سال 1972 میلادی بود که خبر اکران فیلمی متفاوت از آندری تارکوفسکی (Andrei Tarkovsky) غوغای تازه‌ای در سینماهای جهان به راه انداخت. سولاریس از دل رمانی به همین نام و به‌نوشته‌ی استنیسلاو لم (Stanislaw Lem) آفریده شده بود و به‌زودی برگ تازه‌ای از سینمای فراواقعی را ورق می‌زد. برنده شدن فیلم از سوی جشنواره‌ی کن نیز این موضوع را اثبات می‌کرد و روز‌به‌روز به جمع طرفداران این فیلم می‌افزود. اما این تمام ماجرای فیلم سولاریس نبود. داستان خلق این شاهکار سینمایی، روی دیگری نیز داشت.

کتاب سولاریس قرار است درباره‌ی زوایای کم‌ترپرداخته شده اما مهم و تأثیرگذار فیلم صحبت کند. اهالی سینما به‌خوبی می‌دانستند که سولاریس یک فیلم علمی تخیلی معمولی نیست. تارکوفسکی به‌واسطه‌ی این ژانر پیام‌های مهم‌تری را به گوش و چشم مخاطب جهانی خود می‌رساند. درحقیقت فیلم سولاریس بیش از آن که یک فیلم فضایی باشد، اثری فلسفی و روان‌شناختی بود که اندیشه‌های انسان مدرن را به چالش می‌کشید.

نویسنده‌ی کتاب سولاریس در ادامه‌ی این موضوع، به سرنخ‌هایی از سیاست‌های فرهنگی شوروی و رگه‌هایی از جنگ سرد در سینمای آن زمان برمی‌خورد. مارک بولد، با درک این پیش‌زمینه‌ی مهم، نظر مخالفین و موافقین فیلم را بررسی می‌کند و درنهایت رأی نهایی خود را درباره‌ی اثر و خالق آن روی میز می‌گذارد. او همچنین به مضامین جالب دیگر ازجمله رابطه‌ی کارگردان با نویسنده اشاره می‌کند و البته اقتباس دیگر کتاب که محصول سال 2002 است را نیز از نگاه پژوهشی خود می‌گذراند.

مارک بولد، نگارنده‌ی این کتاب از تحلیل‌گران حرفه‌ای فیلم در جامعه‌ی دانشگاهی انگلستان است. او در دنیای رسانه و نشریات نیز دستی دارد. کتاب سولاریس، یکی از خواندنی‌ترین پژوهش‌های اوست که در مجموعه گزیده فیلم‌های فاخر سینمای کلاسیک یا BFI Film Classics به چاپ درآمده. این کتاب محصول سال 2014 میلادی است و نسخه‌ی فارسی آن در مجموعه آثار «خوانش فیلم» انتشارات علمی و فرهنگی در دسترس شماست. ترجمه‌ی این اثر را قاسم مومنی برعهده داشته.

در نکوداشت کتاب سولاریس

• نظرگاه مارک بولد به همان‌اندازه که به سوالات مخاطب پاسخ می‌دهد، سوالات تازه‌ای نیز برای او برمی‌انگیزد. درست مانند خود فیلم سولاریس. (بررسی Good Book Guide)
• تحلیل مارک بولد، با زبانی پرجنب‌وجوش، فیلم سولاریس را هم در ابعاد فرهنگ روسی و هم در وسعت جهانی مورد بررسی قرار می‌دهد. (بررسی آمازون)

کتاب سولاریس برای چه کسانی مناسب است؟

این پژوهش سینمایی را به دوست‌داران هنر هفتم و طرفداران پروپاقرص تاریخ سینمای علمی تخیلی پیشنهاد می‌دهیم.

در بخشی از کتاب سولاریس می‌خوانیم

تارکوفسکی مدام از شکل گرفتن حس کاملی از فضا جلوگیری می‌کند. درست همان لحظه‌ای که اسناوت دستش را برای ساکت کردن کسی که به آلمانی آواز می‌خوانَد بالا می‌برَد، واژهٔ «اسناوت» در صدای روی فیلم به گوش می‌رسد و برای لحظه‌ای معلوم نیست گویندهٔ واژه کیست (تا اینکه در نمای بعدی، کلوین را بیرون اتاق می‌بینیم). بار دومی که کلوین به اتاق اسناوت می‌رود (و در قالب یک برداشت بلند ضبط شده است)، آن دو مدام در فضای دایره‌ای اتاق می‌چرخند و دوربین آن‌ها را همراهی می‌کند. اگرچه گاهی هر دو در یک قاب قرار می‌گیرند، ولی این نماهای دونفره صرفاً معبری است برای دوربین تا از تعقیب یکی به سراغ تعقیب دیگری برود. در نهایت، دوربین از اسناوت دور می‌شود تا کلوین را دنبال کند، ولی او هم منطقاً نمی‌تواند جایی قرار گیرد که دوربین قادر به یافتن او باشد؛ وقتی کلوین از اتاق بیرون می‌رود، اسناوت در جایی نیست که دوربین آخرین بار او را نشان داده بود، بلکه روی صندلی نشسته و پشت به ماست.

به همین طریق، پس از خودکشی هاری، دوربین در یک برداشت واحد، کلوین را تنها روی تختش نشان می‌دهد و شال هاری مانند بال فرشته روی بالش دیگر قرار دارد. دوربین کلوین را نشان می‌دهد که می‌غلتد و از بالش او دور می‌شود، و وقتی دوباره به سمت جای قبلی می‌غلتد، هاری را می‌بینیم که آرام کنار او دراز کشیده و اثری از شال او نیست. پیش‌تر، وقتی کلوین در اتاق را روی خودش قفل می‌کند تا نیمهٔ دوم فیلم گیباریان را ببیند، فیلم از رنگی به سیاه و سفید تبدیل می‌شود، تا به فضای فیلم گیباریان نزدیک شود؛ گویی آن دو در یک زمان و فضا به سر می‌برند و نحوهٔ وجودی یکسانی دارند. گیباریان از اینکه سارتوریوس و اسناوت سعی دارند به اتاق او سرک بکشند اظهار نگرانی می‌کند. درست چند لحظه بعد، ضرباتی به در اتاق وارد می‌شود، و بیننده نیز مانند کلوین گیج می‌شود: آیا آن دو سعی دارند وارد اتاق کلوین شوند یا این صدای ضربات داخل فیلم گیباریان است؟

فهرست مطالب کتاب

سپاسگزاری
مقدمه
فصل اول: علمی تخیلی، تارکوفسکی و لِم
فصل دوم: سولاریس‌ها
فصل سوم: سولاریس تارکوفسکی
یادداشت‌ها
عوامل فیلم