معرفی و دانلود کتاب در باب طنز

معرفی کتاب در باب طنز

جمله‌ی «با هم بخندیم، نه آنکه به هم بخندیم» گفته‌ای معروف و در اصل پاسخ به این پرسش است که موضوع خنده کیست. این بحث یکی از مباحث مهم در زمینه‌ی فلسفه‌ی طنز است که سایمون کریچلی در کتاب در باب طنز به آن می‌پردازد. این اثر که در گروه کتاب‌های میان‌رشته‌ای ادبیات و فلسفه قرار دارد، پرسش‌های زیادی را درباره‌ی چیستی و چگونگی طنز مطرح می‌کند و به آن‌ها پاسخ می‌دهد.

درباره‌ی کتاب در باب طنز

طنز و لطیفه زمانی اتفاق می‌افتد که انتظار معمول ما را از وقایع دگرگون کند و میان موجودیت معمول اشیاء و نحوه‌ی بازنمایی آن‌ها گسست ایجاد کند. در این میان زنجیره‌ی علّت و معلول‌ها پاره و روال عادی و خردمندانه ناپدید شده است. سایمون کریچلی (Simon Critchley) در کتاب در باب طنز (On Humour) بر چیستی و چگونگی طنز تمرکز می‌کند. این نویسنده که استاد فلسفه‌ی دانشگاه اسکس است، در این اثر به ماهیت و فلسفه‌ی طنز می‌پردازد.

نویسنده در کتاب در باب طنز سه نظریه درباره‌ی انواع طنز را معرفی می‌کند. سپس بر این موضوع تمرکز می‌کند که چه چیزی طنز را به وجود می‌آورد و چه ساختارهای زبان‌شناختی و بصری‌ای لطیفه و طنز محسوب می‌شوند. وی از این هم فراتر می‌رود و طنز را ا از نظر زمان‌بندی یا واکنش‌های جسمانی که در بدن انسان ایجاد می‌کند، می‌کاود. وی در بررسی‌های خود، برخی متون ادبی چون سفرهای گالیور و تریسترام شندی را نقد و بررسی می‌کند و از گفته‌‎های ساموئل بکت، ویتگنشتاین، نیچه یا دیگر شخصیت‌های صاحب‌نظر در این حوزه کمک می‌گیرد تا ابعاد گوناگون طنز را بیشتر بشکافد.

سایمون کریچلی به طرز ماهرانه‌ای برخی از جنبه‌های مغفول‌مانده‌ی طنز را بررسی می‌کند. او در فصل‌های جداگانه مواردی مانند تمایل ما به خندیدن به حیوانات یا بدنمان را بررسی می‌کند و با طرح پرسش‌هایی چون: «چرا ما مرگ را مسخره می‌کنیم یا چرا فکر می‌کنیم وقتی مردم مانند ماشین رفتار می‌کنند، خنده‌دار است»، موقعیت‌های مختلفی را که طنز ایجاد می‌کنند، از نگاه فلسفی توضیح می‌دهد.

نویسنده در کتاب در باب طنز فصل‌هایی را به جنبه‌های تاریک طنز همچون تبعیض‌های جنسیتی و نژادی اختصاص داده است. او در بخشی از کتاب روح قومی و فرهنگ عامه در طنز را بررسی می‌کند و به لطیفه‌هایی اشاره می‌کند که درباره‌ی اقوام خاص و تمایزهای آن‌ها ساخته و پرداخته می‌شود. او این نوع لطیفه‌ها را به عنوان نهیبی به خویشتن می‌داند و این گونه از طنز را روشی می‌داند تا به ما یادآوری چه رفتارهایی را نباید داشته باشیم.

توجه به جنبه‌های روانشناختی و درمانی طنز یکی دیگر از جنبه‌هایی است که نویسنده در کتاب در باب طنز به آن توجه می‌کند. او به دیدگاه فروید درباره‌ی طنز که در کتاب لطیفه‌ها و ارتباط آن با ناخودآگاه مطرح شده، می‌پردازد و جنبه‌های ناشناخته‌ی آن را شرح می‌دهد.

کتاب در باب طنز کتابی جذاب، زیبا و خنده‌دار درباره‌ی آن چیزی است که طنز می‌تواند درباره‌ی انسان بودن به ما بگوید. این کتاب را انتشارات ققنوس با ترجمه‌ی سهیل سمّی منتشر کرده است.

کتاب در باب طنز برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای متخصصان و پژوهشگرانی که در حوزه‌ی فلسفه‌ی طنز و نظریه‌های ادبیات طنز مطالعه می‌کنند، مناسب است.

در بخشی از کتاب در باب طنز می‌خوانیم

آیا مى‌توان اتفاقى را که در لطیفه رخ مى‌دهد، توصیف کرد؟ در مورد آنچه فیلسوف‌ها «پدیدارشناسى» لطیفه مى‌نامند، چه مى‌توان گفت؟ اول این که لطیفه گفتن از نظر شنونده و گوینده، تجربه‌اى خاص و بامعناست. در این میان نوعى قرارداد اجتماعى ضمنى وجود دارد، یعنى نوعى توافق در مورد جهانى اجتماعى که ما در آن حکم پس‌زمینه پنهان لطیفه را داریم. در مورد این که «از نظر ما» چه چیز لطیفه را پدید مى‌آورد و چه قالب‌هاى زبان‌شناختى یا بصرى‌اى لطیفه محسوب مى‌شوند، نوعى توافق نظر تلویحى یا درک مشترک ضمنى وجود دارد: براى آن که ناهماهنگى موجود در لطیفه واقعا به عنوان ناهماهنگى درک و شناخته شود، باید میان ساختار لطیفه و ساختار اجتماعى نوعى هماهنگى وجود داشته باشد بدون هماهنگى اجتماعى، ناهماهنگى کمیکى نیز وجود نخواهد داشت. اگر هماهنگى ضمنى یا قرارداد تلویحى فسخ شود، خنده‌اى در کار نخواهد بود. یک نمونه از این مورد هنگامى است که سعى مى‌کنیم و البته ناکام مى‌مانیم لطیفه‌اى را به زبان خارجى تعریف کنیم. برگسون در کتاب خنده چیزى را که خود «عمده‌ترین ایده در کل تحقیقات ما» مى‌نامد، شرح مى‌دهد:

براى درک خنده، باید آن را در بستر محیط طبیعى‌اش مورد توجه قرار دهیم، و این محیط خود جامعه است؛ و مهم‌تر از همه باید سودمندى کارکرد آن را تعیین کنیم، کارکردى که قطعا اجتماعى است. [...] خنده باید مقتضیات زندگى به مفهوم عمومى و مشترک آن را برآورده سازد. [خنده]باید دلالت اجتماعى داشته باشد.

فهرست مطالب کتاب

1. مقدمه
2. آیا طنز انسانى است؟
3. خندیدن به جسم خویش نظریه پسا قولونى
4. ماشین خنده نگاهى به برگسون و ویندهام لویس
5. خارجى‌ها مضحکند روح قومى و فرهنگ عامه در طنز
6. همه خیط کاشتیم طنز به مثابه عرف عام
7. چرا فرا خود دوست شماست برداشت من و فروید از طنز
یادداشت‌ها
نمایه