معرفی و دانلود کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم)

معرفی کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم)

علی اکبر فرهنگی در کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) تحولات و مشخصات نظام اداری و دیوان‌سالاری در حکومت‌های مختلف اسلامی در ایران را به تحلیل می‌گذارد. این کتاب که جلد دوم از مجموعه‌ی شش جلدی نویسنده پیرامون این موضوع است، به تحلیل روند تاریخی طی شده در نظام اداری دولت‌های گوناگون ایران همت می‌گمارد و نقش آن را در فرهنگ ایران بررسی می‌کند.

درباره‌ی کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم)

اثر حاضر، کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) دومین جلد از مجموعه کتاب‌های شش جلدی تاریخ تحلیلی جامعه‌شناسی دیوان‌سالاری در ایران است که به همت علی اکبر فرهنگی به رشته‌ی تحریر درآمده. او در این کتاب حاصل سی سال تحقیق و مطالعه را گردآوری کرده و با رویکردی جامعه‌شناختی به تحلیل تاریخ دیوان‌سالاری می‌پردازد.

دیوان‌سالاری ساختار اصلی قدرت حکومت را می‌سازد و از نهادهای پراهمیت هر حکومتی به شمار می‌رود. تاثیرات این نهاد آن‌قدر زیاد است که دولت‌ها می‌آیند و می‌روند اما دیوان‌سالاری باقی می‌ماند. هر چند باید اشاره کرد که با وجود پابرجا ماندن آن، تحولات بسیاری را نیز از سر گذرانده است. نویسنده در کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) با تکیه بر مستندات و متون تاریخی به تغییرات اساسی در این نظام اشاره می‌کند و عوامل این تغییرات را برمی‌شمارد.

ساختار کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) در هشت فصل تهیه و تدوین شده است. فصل اول کتاب از دیوان‌سالاری در دوران حکومت اموی آغاز می‌کند و تحول نظام اداری را در دوران خلافت اسلامی به بررسی می‌گذارد. نویسنده در فصول دوم تا پنجم به سراغ خلافت بعدی، یعنی عباسیان می‌رود و وضعیت این نظام را در این دوران مورد مطالعه قرار می‌دهد. فصل ششم به خیزش ایرانیان علیه عباسیان می‌پردازد و از این طریق به طاهریان و علویان در ایران اشاره می‌کند. فصل هفتم حکومت سامانیان را مورد نظر قرار می‌دهد. از طرفی باید در نظر داشت که همزمان با حکومت عباسیان، حکومت آل بویه در ایران برقرار بوده است. فصل هشتم کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) بر تحولات سیاسی حکومت آل بویه تمرکز می‌کند و دیوان‌سالاری را در این نظام به تحلیل می‌گذارد. در این حکومت انواع مختلف دیوان‌ها، از دیوان رسائل و بیت‌المال تا دیوان برید و دیوان قضا فعالیت داشته‌اند و تمام این دیوان‌ها تشریح می‌شوند.

کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) ادامه‌ی جلد اول آن است که پیشتر در کتابراه منتشر شده است. اثر حاضر نیز به همت انتشارات علمی و فرهنگی به انتشار رسیده است.

کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مطالعه‌ی متون تاریخی و سیاسی به‌ویژه در رابطه با تاریخ ایران علاقه دارید، کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) را به شما توصیه می‌کنیم.

در بخشی از کتاب تاریخ تحلیلی جامعه شناسی دیوان سالاری در ایران (جلد دوم) می‌خوانیم

این رسم در حال حاضر نیز در بین ممالک متمدن امروزی رایج است و کارکنان کشوری و لشکری هر کشوری و هر دولتی علامت مخصوص آن را بر لباس یا لوازم مورد استفاده خود می‌گذارند، مثلاً عقاب یا شیر یا علامات دیگر که برگزیده آن کشور است.

در ایران و روم قدیم که مورد توجه خلفای اموی بوده‌اند، غالبا این علامت (طراز) را با تصویر پادشاه یا امپراتور یا تصویرهای دیگر تعیین می‌کردند. زمانی که خلفای اموی بر تخت شاهنشاهان ایرانی یا امپراتوران روم برآمدند، به فکر افتادند که موضوع طراز را نیز از آنان تقلید کنند. اما چون ترسیم تصاویر مطابق پاره‌ای از احادیث نبوی حرام بود و رنگ شرک و کفر به خود می‌گرفت، به جای آن‌ها نام خود یا بعضی کلمات دیگر را که مبین بر دعا یا فال نیک داشت به جای تصویر روی پارچه می‌نگاشتند و آن را طراز اسلامی به شمار می‌آوردند.

به نوشته زیدان و به نقل از منابع دست اول تاریخ صدر اسلام، نخستین خلیفه‌ای که طراز اسلامی را معمول داشت، خلیفه عبدالملک بن مروان اموی بود. پیش از او معاویه و جانشین او که بیشتر تحت تأثیر خلفای راشدین بودند و شرایط به گونه‌ای بود که به آن‌ها اجازه بروز و تقلید از کارهای پادشاهان ایرانی و امپراتوران رومی را نمی‌داد این رسم معمول نبود. خلفای راشدین، به گونه‌ای که پیش‌تر آمد، با سادگی آمدند و رفتند اما عبدالملک مروان و خلفای بعد از او - حتی عباسیان و فاطمیان و عثمانیان - که با ایرانیان و رومیان و مصریان آمیزش داشتند، بسیاری از رسوم درباری آن‌ها را اقتباس کردند؛ یکی از این رسوم طراز بود و با آن پرده‌ها و لباس‌ها و ظروف و اوانی خود را زینت می‌دادند.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: شکل‌گیری دیوان‌سالاری در عصر حاکمان اموی
تحوّل نظام اداری در ممالک اسلامی
مشاوران خلیفه
موالی و خیزش‌های آنان
خلافت و شرایط آن
تشکیلات دیوانی در عصر خلفای اموی
دبیران دارالخلافه
دیوان خاتم
دیوان داوری یا دیوان قضا
برگرداندن دیوان‌ها به عربی
اداره امور ایالات یا استان‌ها
پول رایج و ضرب سکه در زمان خلفای اموی
فصل دوم: شکل‌گیری دیوان‌سالاری در عصر حاکمان عباسی
وزیران ایرانی در خلافت عباسی
اولین شکاف در میان خلفای عباسی
وضعیت ذمیان در روزگار عباسیان
شیعه علوی در خراسان
فصل سوم: نظام اداری در عصر خلفای بنی عباس
وزارت در دوره خلفای بنی عباس
وزارت تفویض
امارت یا استانداری در عهد خلفای عباسی
دبیری و دبیران در عهد خلفای عباسی
شیوه حکومت و سازمان سیاسی و اداری ایران بعد از اسلام
حاجبی و دربانی در عصر خلفای عباسی
دیوان اشراف و برید عصر عباسی
دیوان قضا در دوره خلفای عباسی
قضاء در اسلام
دیوان مظالم
فصل چهارم: امور حسبی و محتسب (دیوان محتسب)
غزالی (ابوحامد محمد طوسی) و درجات احتساب
وظایف دیوان محتسب
فصل پنجم: منابع مالی دولت‌ها در عصر خلفای بنی‌عباس
افول اقتدار و فروپاشی خلافت عباسی
ضعف دولت بنی‌عباس در دوران دوم خلفا
زیدیه و اسماعیلیه
فصل ششم: برخاستن ایرانیان
نیازهای پدیدآمده از نظام در جامعه‌های انسانی
طاهریان و علویان طبرستان
حسن‌بن‌زید (داعی کبیر) 280-250 هجری قمری
نظریه‌های تغییر اجتماعی
یعقوب لیث صفاری
فصل هفتم: تحولات سیاسی و اداری ایران در عصر سامانیان
نظام اداری در عهد سامانیان
فصل هشتم: تحولات سیاسی و دیوان‌سالاری در حکومت شیعی آل‌ بویه و دیلمیان
ایران در عصر آل‌ بویه
وضع خلافت عباسیان مقارن حمله آل‌ بویه به بغداد
وضع خلافت عباسیان مقارن حمله آل ‌بویه به عراق
علل پیشرفت و گسترش سریع آل ‌بویه
استیلای آل ‌بویه بر بغداد
نظام اداری و دیوان‌سالاری در عهد آل بویه
دیوان رسائل
دیوان جیش
دیوان نفقات‌ یا دیوان هزینه‌ها
دیوان بیت‌المال
دیوان توقیع
دیوان خاتم یا دیوان مُهر
دیوان برید
وسایل حمل اشیا و نامه‌ها و اخبار
دیوان قضا
محتسب و امور حسبه
صاحب شرطه و وظایف او
منابع مالی آل بویه
اهل بیوتات و خاندان‌های دیوانی در فارس
فهرست منابع