معرفی و دانلود کتاب یک فیلم، یک جهان: پول

معرفی کتاب یک فیلم، یک جهان: پول

فیلم سینمایی «پول» یکی از برجسته‌ترین ساخته‌های روبر برسون، فیلمساز نام‌آشنای فرانسوی، به شمار می‌رود. کنت جونز در کتاب یک فیلم، یک جهان: پول، خوانش خاص خود از این فیلم تماشایی را عرضه نموده است.

درباره کتاب یک فیلم، یک جهان: پول

در کتاب یک فیلم، یک جهان: پول (L'Argent) مخاطب نقد درخشانِ کنت جونز، منتقد و فیلمساز مشهور آمریکایی، بر فیلم پول، ساخته‌ی تماشاییِ روبر برسون (Robert Bresson) خواهید بود. جونز تک‌نگاری پیش رو در باب فیلم پول را در سال 1999 به رشته‌ی تحریر در آورده است. خود او در مقدمه‌ی کتاب یک فیلم، یک جهان: پول، به صراحت برخی از ایده‌های مطرح‌شده در این نوشتار انتقادی را زیر سوال برده و از تغییر رویکرد خود در باب سینمای روبر برسون در طول سالیان اخیر سخن گفته است. با این حال، این مطلب را نیز بیان داشته که همچنان از عمده‌ی مطالبی که در سال 1999 در باب سینمای برسون و فیلمِ پولِ او نوشته، دفاع می‌کند.

روبر برسون برای دوست‌داران سینمای اروپا نامی مطرح و شناخته‌شده است. اغلب آثار این کارگردان اهل فرانسه، از جمله «موشت»، «جیب‌بر» و «خاطرات یک کشیش روستا»، امروزه از کلاسیک‌های هنر هفتم به شمار می‌روند. با این همه، این ساخته‌های درخشان و منحصربه‌فرد، هیچ‌گاه از مواجهه با نقدهای منفی مصون نبوده‌اند. چنان‌که کنت جونز می‌گوید، آثار برسون همواره «واکنش‌هایی افراطی را در مخاطبین برانگیخته‌اند. فیلم‌های او برای بسیاری از سینمارو‌های‌ عادیْ آزاردهنده و فاقد احساس‌ به نظر می‌رسند.» باری، آنچه مسلم است و در آن جای کوچک‌ترین شک و تردیدی نیست، تأثیر عمیق سینمای روبر برسون بر طیف وسیعی از فیلمسازانی‌ست که پس از او به عرصه آمدند. می‌توان ساخته‌های سینمایی برسون را دوست داشت؛ یا همچون بسیاری از مخاطبین، آن‌ها را باب سلیقه‌ی خود نیافت. با این همه، به هیچ وجه نمی‌توان اهمیت این سینماگرِ مؤلف را در تاریخ سینما انکار نمود.

می‌دانیم که در فیلم‌های روبر برسون، سویه‌های مذهبی چشم‌گیری وجود دارد. به زعم بسیاری از منتقدان، از جمله نویسنده‌ی کتاب یک فیلم، یک جهان: پول، این سویه‌های مذهبی، از جهان‌بینیِ رنج‌محورِ برسون نشأت می‌گیرند؛ جهان‌بینی‌ای که بر مبنای آن، رنج نه به مثابه‌ی شر، بلکه به عنوان عنصری ضروری در راستای نیل به اوجی معنوی، نگریسته می‌شود. آری، سینمای برسون، سینمای رنج و فقدان است. در آثار این فیلمساز هرگز نشانی از تمایل به لذت و سرخوشی نمی‌یابیم؛ بلکه شوقِ نیل به نوعی رستگاری معنوی را تشخیص می‌دهیم که اغلبْ خصلتی غم‌آلوده دارد. بی‌شک علاقه‌ی روبر برسون به آثار نویسندگانی چون داستایوفسکی و تولستوی، ناشی از همین جهان‌بینیِ عمیقاً مسیحی‌ است.

فیلم سینمایی پول، آخرین ساخته‌ی بلند روبر برسون، در سال 1983 به اکران عمومی درآمد. فیلمنامه‌ی این اثر از یکی از داستان‌های تولستوی با عنوان «کوپن جعلی» اقتباس شده است. در فیلم پول سرگذشت کاراکتری به نام «ایوون» به تصویر کشیده شده است؛ مردی بینوا که در پی اتهامی ناروا به زندان می‌افتد و پس از آن، به مرور درگیر تمایلاتی تبهکارانه می‌گردد. در کتاب یک فیلم، یک جهان: پول جنبه‌های برجسته‌ی مضمونی و فُرمیِ این فیلم به طور کامل مورد بحث و واکاوی قرار گرفته‌اند. امید که از خواندنِ آن لذت ببرید.

درباره مجموعه یک فیلم، یک جهان

نه فقط هر اثر سینمایی، بلکه اصولاً هر اثر راستین هنری، برای خود جهانی قائم‌به‌ذات است که در آن منطقی خاص و یکّه حکمفرمایی می‌کند. اصلی‌ترین کار مخاطب اثر هنری، فهمِ دقیقِ این منطق منحصربه‌فرد است.

عناوینی که ذیل مجموعه‌ی یک فیلم، یک جهان (BFI Modern Classics) از نشر خوب به انتشار می‌رسند، هر یک نوشتاری کوتاه، اما ارزنده و تأمل‌برانگیز در باب یک فیلم سینمایی خاص‌اند. تمام فیلم‌هایی که در عناوین متعلق به مجموعه‌ی یک فیلم، یک جهان، مورد بحث قرار گرفته‌اند، در نوع خود جزو آثار کلاسیک تاریخ سینما به شمار می‌روند. در انتخاب این تک‌نگاری‌های انتقادی برای ترجمه به زبان فارسی، شناخته‌شده بودن آثارِ مورد نقد و بررسی نزد مخاطبین ایرانی، نخستین نکته‌ی مدنظرِ ناشر بوده است.

کتاب یک فیلم، یک جهان: پول مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به مطالعه‌ی آثار نظری در باب سینما و دوست‌داران فیلم‌های روبر برسون، کارگردان مشهور فرانسوی، دو گروه از خوانندگانی‌اند که از مطالعه‌ی کتاب یک فیلم، یک جهان: پول، نوشته‌ی کنت جونز، بهره‌های فراوانی خواهند گرفت.

با کنت جونز بیشتر آشنا شویم

کنت جونز (Kent Jones)، فیلمساز و منتقد برجسته‌ی سینما، متولد سال 1957 و اهل کشور آمریکاست. او در ایالت ماساچوست متولد شده و رشد و نمو یافته است. تحصیلات جونز در رشته‌ی فیلمسازیِ دانشگاه نیویورک پی گرفته شده و به اتمام رسیده. کنت جونز فعالیت جدی در حوزه‌ی سینما را با همکاری با مارتین اسکورسیزی، کارگردان مطرح سینمای هالیوود، آغاز کرد. در کارنامه‌ی حرفه‌ای وی، علاوه بر سابقه‌ی فیلمسازی و نگارش متون نظری و انتقادی در حوزه‌ی سینما، فعالیت‌های مطبوعاتی قابل توجهی نیز به چشم می‌خورد. از میان ساخته‌های سینمایی کنت جونز می‌توان به سه فیلم بلند پیش رو اشاره داشت: «دایانا»، «نامه‌ای به الیا» و «هیچکاک - تروفو».

در بخشی از کتاب یک فیلم، یک جهان: پول می‌خوانیم

مراسم عشای ربانی بازار مکاره‌ای موقتی و ناگزیر است: نوار کاستی در ازای پول و کوپنی در برابر بطری مشروب یا ادکلن ردوبدل می‌شود. ایوون در کلیسای زندان، که لباس‌های آبی متحد‌الشکل زندانیان آن را به دریایی شبیه کرده، کنار لوسین نشسته است. لوسین، این نیکوکارِ شایسته و پرنخوت، به او پیشنهاد می‌دهد: «می‌خواهم تو را از این‌جا نجات بدهم.» و نقشۀ دقیق فرار را برایش تشریح می‌کند و قول می‌دهد بیرون از زندان هم به او کمک کند. ایوون در پاسخ می‌گوید: «ترجیح می‌دهم بمیرم تا با طناب تو از این‌جا بیرون بروم.» وقتی لوسین ادعا می‌کند که آن‌ها تنها افراد روشن‌ضمیر و پاک‌وجدان در آن زندان‌اند، ایوون به او می‌گوید: «من بار وجدان تو هستم. این را فراموش نکن.»

در تصویر، قسمت پایین دری بسته و زمین زیر آن دیده می‌شود. صفیر آژیری به گوش می‌رسد. خطی از نور زیر در ظاهر می‌شود. صدای دویدن و سایۀ پاهایی که در نور شکل می‌گیرند شنیده و دیده می‌شود. ایوون از خواب بیدار می‌شود و به سوی در می‌شتابد. لوسین را در حال فرار دستگیر می‌کنند. هم‌سلولی ایوون می‌گوید: «تو بی‌آن‌که کاری کنی، انتقامت را گرفتی.» نکتۀ جالب توجه آن است که برسون در این‌ بخش اساساً روند رستگاری واسیلیِ تالستوی را معکوس کرده. تغییر و تحولی که در واسیلی شکل گرفته و او را به فردی نیکوکار تبدیل کرده در دوران پس از آزادی و با کار در مزرعه آشکار می‌شود. این استحالۀ درونی نتیجۀ تجربۀ زندان و تأثیری است که از استپان گرفته بود. در فیلم برسون، لوسین لحظه‌به‌لحظه، به هر طریق ممکن، بیش‌تر و بیش‌تر گرفتار می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه نویسنده بر ترجمه فارسی
پی‌نوشت‌های مترجمان
سپاسگزاری
درباره برسون
درباره داستان یک کوپن جعلی
پول
فرجام
بعد التحریر
پی‌نوشت
کتاب‌شناسی