معرفی و دانلود کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان: بازبینی مفاهیم دال، میل، سوپرویژن و ...

معرفی کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان: بازبینی مفاهیم دال، میل، سوپرویژن و ...

کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان نوشته‌ی مصطفی صفوان، روانکاو تأثیرگذار مصری است. او در چهار گفتار، خلاصه‌ای از تغییراتی را که لاکان در نظریه‌ی روانکاوی فروید انجام داده، تبیین کرده و مورد بحث قرار می‌دهد. او قصد دارد تناقضات نظریه‌ی فروید را، از طریق پاسخ‌های لاکان، روشن کند. نویسنده مطالب را در قالب پرسش و پاسخ ارائه می‌کند و از این جهت، تا جای ممکن ذهن خواننده را به کار می‌گیرد و او را با چالش‌هایی روبه‌رو خواهد کرد.

درباره‌ی کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان

ژاک لاکان (Jacques Lacan) روانکاو مشهور و تأثیرگذار فرانسوی است که با پیگیری، نقد و اصلاح آرای فروید، نظریه‌ای را در عرصه‌ی روانکاوی بنیان گذاشت که موجب شهرت زیادی شد و افراد بسیاری از او تأثیر پذیرفتند. پیچیدگی زبان و شیوه‌ی بیان معماگونه‌، از ویژگی‌های آثار لاکان به شمار می‌رود. مصطفی صفوان (Moustafa Safouan)، روانکاو مصری، از شاگردان و همکاران لاکان است که از او تأثیر پذیرفته، و هم‌چنین به سبب تسلطش بر زبان و فرهنگ عربی، در حوزه‌ی روانکاوی، بر جهان عرب تأثیر بسیار گذاشته و آثاری از جمله «چرا اعراب آزاد نیستند» را آفریده است. صفوان در کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان (Four Lessons of Psychoanalysis)، تلاش می‌کند تا خلاصه‌ای از تغییراتی را که لاکان در نظریه‌ی روانکاوی فروید ایجاد کرده است، تبیین کند و به بحث بگذارد.

مصطفی صفوان در سال 1949 برای اولین بار با لاکان ملاقات کرد. او به سبب تناقضاتی که در آرای فروید دیده بود، آماده‌ی ترک رشته‌ی روانکاوی بود. اما لاکان با توضیح این تناقضات و تبیین نظریه‌ی خود، برای صفوان، او را از جایگاه دانشجوی آماده‌ی ترک تحصیل، به دانشجویی مشتاق آموختن و وفادار به استاد، تبدیل کرد. از همین رو، صفوان تا سال 1981، یعنی سال مرگ لاکان، با او کار کرد و از او آموخت.

صفوان مطالب کتاب را در چهار گفتار ارائه می‌دهد. شیوه‌ی انتخابی او برای عرضه‌ی مطالب، قالب پرسش و پاسخ است. او از نظریات فروید بهره می‌گیرد و با مبنای نظری فرویدی، بحث را آغاز می‌کند. سپس با اشاره به تناقض‌ها و اشکال‌های موجود در نظریه‌ی فروید، تلاش می‌کند تا پاسخ‌های لاکان و نظریه‌ی پیشنهادی او را مطرح کند. شیوه‌ی پرسش و پاسخ، ذهن مخاطب را در میان دو نظریه به چالش می‌کشد و تفاوت‌های دیدگاه‌های فروید و لاکان را به شکلی عمیق، پیش چشم می‌گذارد.

خواندن کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان می‌تواند پیش‌زمینه‌‎ای برای فهم آثار و افکار لاکان باشد، اما خواننده برای درک مطالب این کتاب نیز، نیاز به دانستن اطلاعات مقدماتی درباره‌ی آرای فروید و لاکان و سبک بیان این دو نویسنده دارد.

شیوه‌ی نوشتن کتاب به یک سخنرانی شبیه است. زیرا صفوان ظاهراً آن را بر اساس سخنرانی‌های خود تدوین کرده. اما نکته‌ی قابل توجه، وجود پرسش‌ها در میان مطالب نویسنده است. این پرسش‌ها، متن یک سخنرانی را که قاعدتاً باید متنی یک‌طرفه باشد، به متنی دوسویه تبدیل می‌کنند و موجب جذابیت بیشتر کتاب خواهند شد.

مترجم در کتاب حاضر، پس از متن اصلی که حاوی چهار گفتار نویسنده است، ضمیمه‌ای شامل واژه‌نامه‌ای توصیفی، به خوانندگان ارائه کرده است. واژه‌نامه‌ای که منابع آن کتاب‌های «دیکشنری روانکاوی لاکانی» نوشته‌ی ایوانز و «مفاهیم روانکاوی لاکانی» از دنی نوبوس هستند.

کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان نوشته‌ی مصطفی صفوان توسط خشایار داودی‌فر ترجمه شده و در انتشارات پندار تابان به چاپ رسیده است.

در نکوداشت‌ کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان

• در میان انبوه مفسران و منتقدانِ نوشابه‌مانند لاکانی، مصطفی صفوان به شرابی قدیمی، از نفیس‌ترین نوع آن،‌ می‌ماند: طعم ناب نظریه‌ی سازش‌ناپذیر. چرا دیگر چنین چیزهایی وجود ندارند؟ (اسلاوی ژیژک)

کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب حاضر برای علاقه‌مندان و دانشجویان رشته‌های مرتبط با روانکاوی و روانشناسی مناسب است. هم‌چنین کسانی که به نظریات روانکاوی فروید و لاکان علاقه‌مند هستند و با زبان و نظریات این دو نویسنده آشنایی اجمالی دارند، می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.

در بخشی از کتاب گفتارهایی در باب روانکاوی لاکان: بازبینی مفاهیم دال، میل، سوپرویژن و ... می‌خوانیم

گاهی ممکن است از تحلیل‌شونده بشنوید که از استعاراتی مانند «دزدیدن» «زائل کردن» یا «بلعیدن» استفاده می‌کند. ممکن است این نوع استعاره‌ها بتواند به شما ایده‌ای در باب خصیصه‌ی دهانی تفسیر او از میل دیگری دهد. اما اگر این تفسیر از میل دیگری را به او بگویید، دیگری اصالت خویش را به نفع آنچه ممکن است دانش پارانوئید و یک یقین بنامید از دست بدهد. شما از طریق تفسیر خویش از میل دیگری است که یقین حاصل می‌کنید؛ در واقع اطمینان حاصل می‌کنید که دیگری از شما چه می‌خواهد. این نخستین جایگاه میل است و برون جستن از این جایگاه با توجه به تمام یقینی که نسبت بدان وجود دارد آسان نیست. ما می‌توانیم نمونه‌ای از نکته اصلی این موضوع را در رویاها بیابیم. رویا میلی را در قامت فانتزی برآورده می‌کند. اما پرسش این است که میلِ برون از رویا چیست؟ ماندن در فانتزی یا عبور از فانتزی؟ نکته این است. رؤیا ممکن است میلی را به مثابه تحقق یک فانتزی برآورده ساخته اما یک فانتزی همچنین باری سنگین است. اگرچه فانتزی واجد مزیت اطمینان‌بخشی بوده اما بار سنگینی هم هست، حداقل می‌توان گفت باری که آن دیگری را که میلی دهانی را به او نسبت داده‌اید و می‌خواهد شما را ببلعد را تصور کنید. بنابراین همان‌قدر که این [فانتزی] منبع اطمینان است، تحققش نیز منبع اضطراب خواهد بود.

حتی ممکن است (با شک و تردید) بگویید که میل دانش است، چرا که نوعی تفسیر است؛ اما دانشی است که اخلاقاً می‌بایست از آن صرف نظر کرد. از آنجایی که هر تفسیری از میل دیگری موجب می‌شود تا دیگری اصالت خویش را به مثابه امری ناشناخته از دست دهد؛ تشخیصی اشتباه نیز هست.