معرفی و دانلود کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت

معرفی کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت

فلسفه‌ی ذهن شاخه‌ای از فلسفه است که به مطالعه‌ی طبیعت ذهن، تجربیات ذهنی و رابطه‌ی ذهن و بدن می‌پردازد. یکی از موضوعات این حوزه که در کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت بر آن تمرکز شده، تجربیات آگاهانه هستند که چیزی فراتر از درک فیزیکی را شامل می‌شوند. در این اثر که در گروه کتاب‌های فلسفه قرار دارد، مایکل تای و مارتینه نیدا روملین به بررسی ذهن و تجربیات آگاهانه از جنبه‌های مختلف می‌پردازند.

درباره‌ی کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت

حیات ذهنی به مجموعه‌ای از تجربه‌ها، افکار، احساسات و حالت‌های ذهنی اشاره دارد که در داخل ذهن فرد رخ می‌دهند. این مفهوم شامل تمام جنبه‌های آگاهی، شناخت و احساس است که فرد در طول زندگی خود تجربه می‌کند. حیات ذهنی نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری هویت شخص، تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای او دارد و فهم عمیق‌تر حیات ذهنی می‌تواند به ما کمک کند تا خودمان و دیگران را بهتر درک کرده، ارتباطات بهتری برقرار کنیم. به این منظور، مایکل تای (Michael Tye) و مارتینه نیدا روملین (Martine Nida-Rümelin) در کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت به پرسش‌هایی می‌پردازند که فیلسوفان برای شناخت حالات، کیفیات و عملکرد ذهنی مطرح می‌کنند. این کتاب در اصل ترجمه‌‌ی مدخلی با نام Qualia: The Knowledge Argument از دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد است.

کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت شامل دو بخش اصلی می‌شود. در بخش اول این کتاب، مایکل تای به طور خاص به موضوع کیفیات ذهنی می‌پردازد. سپس در بخش دوم، مارتینه نیدا روملین برهان معرفت را بررسی می‌کند.

زمانی که ما چیزی را لمس می‌کنیم، می‌بوییم، دردی احساس می‌کنیم یا خشمگین می‌شویم، سوژه یا فاعل حالتی ذهنی هستیم که حالت سوبژکتیوِ کاملاً متمایزی دارد. چیزی وجود دارد که کیفیت از سر گذراندن هر حالتی نزد «من» است؛ این یعنی پدیدارشناسی‌ای که آن حالت دارد. فیلسوفان اغلب اصطلاح qualia را برای اشاره به جنبه‌های پدیداری از حیات ذهنی که به صورت درون‌نگرانه در دسترس است، به‌ کار می‌برند. سؤال چالش‌برانگیز آن است که کدام حالات ذهنی کیفیت ذهنی دارند؟ آیا کیفیات ذهنی کیفیات درونیِ دارندگان خود هستند؟ کیفیات ذهنی چه ارتباطی با جهان فیزیکی دارند؟

در بحث از مسئله‌ی ذهن و بدن، کیفیات ذهنی در حکم هسته‌ی مرکزی است و در فلسفه بحث داغی درباره‌ی جایگاه کیفیات ذهنی مطرح است؛ چراکه این امر برای دست‌ یافتن به فهم مناسبی از ماهیت آگاهی نقش محوری دارد. در بخش اول از کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت نویسنده در ده بخش مجزا، کاربردهای گوناگون کیفیات ذهنی را تفکیک می‌کند و به پرسش‌های فوق پاسخ می‌دهد.

در مباحث مربوط به فلسفه‌ی ذهن و آگاهی یکی از استدلال‌های مهم برهان معرفت است. این برهان به این موضوع می‌پردازد که دانش و تجربه‌های آگاهانه ویژگی‌های غیرفیزیکی دارند و نمی‌توانند به طور کامل توسط دانش فیزیکی توضیح داده شوند. به بیان دیگر، اگر کسی تمام اطلاعات فیزیکی درباره‌ی یک موجود آگاه را بداند، ممکن است باز هم نتواند بفهمد که احساسِ داشتنِ تجربه‌های آن موجود چگونه است و فهم دقیق تجربه‌های آگاهانه به چیزی بیشتر از دانش فیزیکی نیاز دارد. چنین ضرورتی به بحث‌های عمیقی درباره‌ی ماهیت آگاهی، تجربه‌های ذهنی و رابطه‌ی ذهن و بدن دامن می‌زند و یکی از این موارد، تجربه‌ی فکری داستان یک متخصصِ فیزیولوژى اعصاب به نام «مارى» است که در بخش دوم از کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت،‌ نویسنده به طور خاص به آن می‌پردازد.

داستان ماری که فرانک جکسون آن را مطرح کرده، درباره‌ی دانشمندی رنگ‌شناس است که در اتاقی سیاه و سفید حبس شده است. با گذشت زمان، او از طریق تلویزیون سیاه و سفیدی که به دوربین‌های بیرونی وصل‌اند، اطلاعات بیشتری درباره‌ی جنبه‌های فیزیکی رنگ و بینایی به دست می‌آورد. بااین‌حال، از خود می‌پرسد: «مردم در دنیای بیرون هنگام دیدن رنگ‌های گوناگون چه چیزی را تجربه می‌کنند؟» تجربیات و یافته‌های وی، مطالب بیشتری را درباره‌ی ادراک کیفیت‌های ذهنی در اختیار می‌گذارد.

با خواندن کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت می‌توان به درک عمیق‌تری از طبیعت آگاهی و ذهن دست یافت و ویژگی‌های غیرفیزیکی تجربه‌های آگاهانه را درک کرد. این کتاب را انتشارات ققنوس با ترجمه‌ی یاسر پوراسماعیل منتشر کرده است.

کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای دانشجویان، استادان و پژوهشگران حوزه‌ی فلسفه که در زمینه‌ی فلسفه‌ی ذهن و کیفیت‌های ذهنی مطالعه می‌کنند، مناسب است.

در بخشی از کتاب کیفیات ذهنی و برهان معرفت می‌خوانیم

مکتوبات مربوط به کیفیات ذهنى پر است از انواع مختلف آزمون‌هاى فکرى. شاید مشهورترینِ این آزمون‌ها مثال مارى، دانشمند برجسته رنگ‌شناس، باشد. طبق این داستان (Jackson 1982)، مارى در اتاقى سیاه و سفید حبس شده است. او که هرگز اجازه خروج از آن‌جا را نداشته، از طریق کتاب‌هاى سیاه و سفیدى که زندانبانان در اختیارش گذاشته‌اند، تلویزیون سیاه و سفیدى که به دوربین‌هایى بیرونى وصل‌اند، و صفحه‌نمایش‌هاى سیاه و سفیدى که به انبوهى از رایانه‌ها متصل است، اطلاعاتى درباره جهانِ بیرون به دست مى‌آورد. هرچه زمان بیشترى مى‌گذرد، مارى اطلاعات بیشترى درباره جنبه‌هاى فیزیکى رنگ و بینایى رنگى به دست آورد. (براى یافتن مثالى واقعى در مورد یک دانشمند بینایى‌شناس (کنوت نوردبى) 31 که کوررنگ است، بنگرید به Sacks 1996, ch. 1.) سرانجام، مارى تبدیل به مرجع اصلى کل دنیا در حوزه این موضوعات مى‌شود. در واقع او به جایى مى‌رسد که همه واقعیت‌هاى فیزیکى مربوط به رنگ‌هاى متعارف و بینایى رنگى را مى‌داند.

بااین‌حال، مارى از خودش مى‌پرسد: مردم در دنیاى بیرون، هنگام دیدن رنگ‌هاى گوناگون چه چیزى را تجربه مى‌کنند؟ قرمز یا سبز دیدن نزد آن‌ها چه کیفیتى دارد؟ یک روز زندانبانان او را آزاد مى‌کنند. مارى بالاخره مى‌تواند اشیا را با رنگ‌هاى واقعى‌شان ببیند (و همچنین، مى‌تواند رنگ سیاه و سفید وحشتناکى را که بدنش را پوشانده است بزداید). او از اتاقش به باغى پرگل قدم مى‌گذارد. ناگهان هنگام دیدن رز قرمز مى‌گوید: «پس، تجربه قرمزى این‌چنین است» و وقتى به چمن نگاه مى‌کند، مى‌گوید: «تجربه سبزى هم این‌گونه است».

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
کیفیات ذهنى
[درآمد]
1. کاربردهاى اصطلاح «کیفیات ذهنى»
2. کدام حالات ذهنى داراى کیفیت ذهنى‌اند؟
3. آیا کیفیات ذهنى امورى غیرفیزیکى و تحویل‌ناپذیرند؟
4. کارکردگرایى و کیفیات ذهنى
5. کیفیات ذهنى و شکاف تبیینى
6. کیفیات ذهنى و درون‌نگرى
7. نظریه‌هاى بازنمودى در باب کیفیات ذهنى
8. کیفیات ذهنى به عنوان ویژگى‌هاى درونى و غیربازنمودى تجربه‌ها
9. نظریه‌هاى ربطى درباره کیفیات ذهنى
10. چه موجوداتى حالاتِ داراى کیفیت ذهنى را از سر مى‌گذرانند؟
کیفیات ذهنى: برهان معرفت
[درآمد]
1. ملاحظات تاریخى
2. ایده اساسى
3. چند توضیح
4. اعتراض‌ها
5. دیدگاه دوگانه‌انگارانه درباره برهان معرفت
6. سخن پایانى
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه