معرفی و دانلود کتاب وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان

معرفی کتاب وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان

کتاب وزارت فکر و دانش سیاست که به همت شهریار وقفی‌پور و محرم محمدی نوشته شده است، نقدی روانکاوانه و امروزی به نظام آموزشی کشورمان دارد. نویسندگان سعی کرده‌اند با بهره‌گیری از مهم‌ترین آرای اندیشمندان جهان از سویی و پژوهش علمی بر اساس آمار و اطلاعات موثق از سوی دیگر، نقدی علمی و کارآمد در این حوزه ارائه دهند.

درباره‌ی کتاب وزارت فکر و دانش سیاست

اگر دوره‌ی دبیرستان را پشت‌سر گذاشته باشید، حتماً اضطراب رنج‌آور کنکور را نیز به خاطر دارید. همه‌ی افراد در این دوران، حتی اگر ادعا کنند نگران کنکور نیستند، باز هم به خاطر فضای سمی حاکم در مدرسه، خانواده و به طور کلی جامعه، باید با احساسات متناقضی در این باره دست‌وپنجه نرم کنند. این فقط نمونه‌ای از ناکارآمدی سیستمی است که قرار است ما و فرزندانمان را برای زندگی بهتر آماده کند. سؤال اصلی اینجاست: آیا آموزش و پرورش ایران از آغاز تا کنون این اهداف را داشته است؟ آماده کردن افراد برای زندگی بهتر؟ آماده کردن کودکان برای پذیرفته شدن بهتر در جامعه؟ یا آماده ساختن افراد برای پذیرش ارزش‌های اجتماعی یا برای ارتقا و پیشرفت جامعه؟ نویسندگان کتاب وزارت فکر و دانش سیاست، شهریار وقفی‌پور و محرم محمدی، ابتدا به این می‌پردازند که فلسفه‌ی شکل‌گیری آموزش و پروروش مدرن در ایران چه بوده است.

این نقطه‌ی آغاز خوبی برای بررسی و نقد آموزش و پرورش در ایران است. در ادامه نویسندگان کتاب وزارت فکر و دانش سیاست، پس از ارائه‌ی روش‌شناسی و پرسش تحقیق خود، به بررسی گفتارشناسی نظام آموزشی در مدارس پیش از انقلاب می‌پردازند و با بررسی ایدئولوژی‌ها و افکاری که در دوران پهلوی در زمینه‌ی آموزش و پرورش وجود داشت به ارتباط این ایدئولوژی‌ها با کارکرد آموزش و پرورش و نتیجه‌ی آن می‌پردازند. در فصول بعدی، مدارس پس از انقلاب، دوران جنگ و دوران سازندگی و فلسفه‌ و جهان‌بینی غالب مردم و دولتمردان در آن زمان، در زمینه‌ی نظام آموزشی بررسی می‌شود. این بررسی‌های دقیق علمی و فلسفی، به نقدی ساختاری و تاریخی از نظام آموزشی می‌انجامد که می‌تواند برای همه‌ی افرادی که در این زمینه فعالیتی دارند یا دوست دارند درک بهتری از دلایل ناکارآمدی سیستم آموزشی امروزی ایران داشته باشند راهگشا باشد.

شهریار وقفی‌پور نویسنده‌ی کتاب وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان، داستان‌نویس، شاعر، منتقد ادبی و مترجم پرکاری است که تا به امروز بیش از 30 اثر فاخر در زمینه‌های داستان فارسی، ترجمه‌ی داستان، نظریه‌ی ادبی، روانکاوی، فلسفه و شعر منتشر کرده است. همه‌ی کسانی که مطالعات گسترده‌ای در زمینه‌ی روانکاوی، خصوصاً روانکاوی لکانی دارند، او را به‌خوبی می‌شناسند. در اثر وزارت فکر و دانش سیاست، شهریار وقفی پور از همه‌ی دانش خود در زمینه‌ی روانکاوی و فلسفه استفاده کرده است و نثر فاخر او نیز در خط به خط کتاب به چشم می‌آید. محرم محمدی نیز، با سابقه‌ی انتشار مقالات علمی متعدد در زمینه‌ی روانشناسی و آموزش، در این مسیر در کنار شهریار وقفی‌پور بوده است و باعث شده کتاب علاوه بر روانکاوی و فلسفه رنگ و بوی پژوهش علمی نیز به خود بگیرد. کتاب را نشر نیماژ، ناشر محبوب کتاب‌های ادبیات و علوم انسانی، در قالب مجموعه‌ی استخوان‌های روح چاپ کرده است.

درباره‌ی مجموعه‌ی استخوان‌های روح

مجموعه‌ی استخوان‌های روح، مجموعه‌ای از ده جلد کتاب در زمینه‌ی فلسفه‌ و نظریه‌ی مدرن است که توسط نشر نیماژ به چاپ رسیده. این مجموعه‌ در پی آن است که بازنمایی تحلیلی دقیقی از جریان‌های فلسفی و نظری اخیر به مخاطب ارائه کند. در این مجموعه، از بهترین نویسندگان، محققان و مترجمان هر حوزه، برای تألیف و ترجمه‌ی آثار کمک گرفته شده است. از کتاب‌های این مجموعه، علاوه بر کتاب وزارت فکر و دانش سیاست، می‌توان به «فروید و غیر اروپایی‌ها»، «مدرنیسم؛ پنج خوانش سیاسی»، «متافیزیک و گمانه‌سازی جهان‌های برون‌علم»، «محبوس در هزارتو یا مذاب در آسمان»، «فرار به مهلکه؛ تمرین‌هایی در کار تئوریک»، «جنگ‌های حافظه، بازگشت به متن فرویدی» و «آینده‌ای برای نقد» اشاره کرد.

کتاب وزارت فکر و دانش سیاست برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب وزارت فکر و دانش سیاست برای همه‌ی کسانی که در زمینه‌ی آموزش و پرورش و روانکاوی به مطالعه می‌پردازند جالب خواهد بود. همین‌طور این کتاب می‌تواند برای کسانی که تحقیقاتی در زمینه‌ی سیستم آموزشی ایران انجام می‌دهند یا دوست دارند دراین‌باره اطلاعات بیشتری داشته باشند، بسیار مفید است.

در بخشی از کتاب وزارت فکر و دانش سیاست: منشیان و تبعیدیان می‌خوانیم

جامعه‌ی اسلامی نوظهور نیازمند تربیت انسان کامل بود. دین و دانش هردو از ضروریات توسعه و قدرت گرفتن جامعه اسلامی بودند یعنی آنچه در ادبیات آن روز با عنوان «متعهد متخصص» شناخته می‌شد. چرخش از «متدین متخصص» به «متعهد متخصص» محصول همان نگرش اجتماعی‌شده به کاربست «دین» و «علم» است که رویکردهای آرمان‌گرایانه پیش و پس از انقلاب بر آن تأکید داشتند. بنابراین «علم به‌مثابه‌ی ابزار پیشرفت جامعه اسلامی» در درون نهاد آموزش و پرورش رسمی نهادینه شد. «علم» در شرایط جدید ابزار توسعه جامعه اسلامی (و نه فرد متدین) است. علم حوزه‌ای تخصصی قلمداد می‌شد که از دایره دستکاری تشکیلات امور تربیتی معاف شده بود.

حال می‌توان گفت بازنمایی‌های خاص ایدئولوژی دولت جامعه‌ی اسلامی ایران شکل گرفته باشند: جامعه به‌مثابه‌ی یک خانواده، گفتار شرع به‌مثابه‌ی گفتار قدرت و مشروعیت‌بخش، نبرد جهانی مستضعفان با طاغوت، علم واحد به‌مثابه‌ی شناخت طبیعت، مفهومی روسویی از انسان به‌مثابه‌ی فطرت پاک انسانی.

مفهوم روسویی از انسان به برداشتی از جامعه میدان داد که جامعه و شهر را گناه‌آلود می‌دانست، ازهمین‌رو، روستا به‌شکلی وارونه‌گویانه و آیرونیک به آرمان‌شهرِ خانواده‌ی اسلامی بدل شد؛ به همین صورت، تکنولوژی ارجح تکنولوژی مرتبط با کشاورزی، علم ارجح زیست‌شناسی و ادبیات ارجح، ادبیات سنتی و تا حد امکان با بیشترین تفاوت از ادبیات مدرن و سپس هرگونه ادبیات غربی. قطب‌نمای این جامعه هماهنگی با طبیعت بود و جامعه‌ی زراعی؛ ازهمین‌رو، مدرنیته فلاکت و بی‌خانمانی انسان. در اینجا باید جامعه‌ی زراعی را نوعی استعاره قرائت کرد (آیا چهارگانه‌ای که هایدگر در جستار «بودن، اقامت گزیدن، اندیشیدن» معرفی می‌کند، الگوگرفته از چرخه‌ی سال و چهار فصل نیست؟) با این تفاصیل، تصویر امریکا بهترین مجال را برای مفصل‌بندی ایدئولوژیک سویه‌ی منفی این جامعه فراهم آورد: شیطان بزرگ. این شیطان نه‌تنها در بیرون بود، در آن طرف مرزها در کار کمک به عراقی که در کار تجاوز به اجتماع اسلامی بود؛ بلکه مانند شیطان در درون انسان‌ها به وسوسه مشغول.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
بخش اول: استعاره‌ی کنکور
بخش دوم: روش‌شناسی و پرسش تحقیق
بخش سوم: گفتارشناسی نظام آموزشی در ایران 1: مدارس پیش از انقلاب
فصل اول: بازنمایی‌های ایدئولوژیک دولت و جامعه در دوران پهلوی
فصل دوم: آموزش علوم در مدارس دولتی و ملی در دوران پهلوی، مدارس ملی: یک نظام مخالف‌خوان یا گسترش نظام آموزشی دولتی
فصل سوم: دانش‌آموز و معلم به‌مثابه‌ی نیروهای تولیدی و تصویر جوان در پارادایم آموزش
بخش چهارم: گفتارشناسی نظام آموزشی در ایران 2: مدارس پس از انقلاب
فصل اول: دوران جنگ و آغاز تاریخ قیام علیه طاغوت
فصل دوم: دوران پس از جنگ: استراتژی تفکیک به‌عنوان وجه غالب
بخش پنجم: آموزش و پرورش بدیل به‌مدد بازخوانی نظری تاریخ مفهوم آموزش