معرفی و دانلود کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء: یک تئوری همه‌ چیز جدید

معرفی کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء: یک تئوری همه‌ چیز جدید

پیش از اینکه ما متولد شویم، کره‌ی زمین گرد بوده و به دور خورشید می‌چرخیده. بعد از اینکه ما از دنیا برویم هم به کار خودش ادامه می‌دهد و اصلاً باخبر نمی‌شود که دیگر بر رویش قدم نمی‌زنیم. کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء راجع‌به همین موضوع است. گراهام هارمن با توجه به نظریات فلاسفه‌ی هستی‌شناس، ایده‌ی «استقلال اشیاء از وجود آدمی» را بسط داده و کوشیده است تا این نظریه‌ی پیچیده را به‌سادگی بازگو کند.

درباره‌ی کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء

دانشمندان، فیزیک‌دانان و فلاسفه هرروز به نتایج و نظریات جدیدی می‌رسند و می‌کوشند تا ایده‌های خود را با نظریات دیگر دانشمندان درهم آمیزند و ایده‌های نو و تازه بیابند؛ یکی از استادان این علم، گراهام هارمن (Graham Harman) است. او نظریات خود درباره‌ی هستی شناسی معطوف به شیء و «نظریه‌ی همه‌چیز» را بعد از تطبیق و مقایسه با فرضیه‌های سایر دانشمندان بسط و گسترش داده و آن‌ها را در کتاب حاضر گردآوری کرده است. گراهام هارمن کتاب خود را با رد و نقدی بر «تئوری همه‌چیز» آغاز کرده است. او معتقد است که یکپارچه کردن نیروی گرانش و نیروی هسته‌ای قوی و ضعیف و... از نظر علمی ناممکن است و برای ادعای خود دلایل علمی گوناگونی را عنوان می‌کند.

کتاب هستی شناسی معطوف به شیء (Object-Oriented Ontology) همان‌طور که از نامش مشخص است کوشیده تا ما را با نظریه‌ای فلسفی مواجه کند که شاید چندان درباره‌ی آن ندانیم. تا به‌حال به جهانی که در آن «انسان» وجود ندارد فکر کرده‌اید؟ به دنیایی که مملو از درخت و چمن و زنبور و... است و آدمیزادی که خود را موجود برتر و سلطان بداند، در آن حضور ندارد. در چنین دنیایی درخت همچنان درخت است و ماه و ستارگان با ماهیت قبلی به فعالیت مشغول هستند؟ پاسخ این سؤال به جهت‌گیری فلسفی شما بستگی دارد. برخی از فلاسفه و نظریه‌پردازان معتقدند که پدیده‌ها فقط در ذهن انسان‌ها با ویژگی‌هایی که درباره‌ی آن‌ها می‌دانیم، وجود دارند، اما فیلسوفانی مانند گراهام هارمن پدیده‌ها را بیرون از مغز انسان بررسی می‌کند و معتقد است اشیاء (ولو وسیله‌ای بی‌جان و کوچک) هویتی مستقل دارند و ماهیت آن‌ها به بود و نبود انسان وابسته نیست. این نظریه که اهمیت آن در نگاه اول چندان به چشم نمی آید می‌تواند عالم هنر، سیاست و اخلاقیات را درگون کند. مثلاً درحال حاضر ارزش یک اثر هنری به نظر مفسران و منتقدان وابسته است و اگر آن‌ها از اثری تمجید نکنند، یعنی آن اثر ایده‌آل نیست؛ اما گراهام هارمن معتقد است که آثار هنری در ذات خود ارزشمند هستند، چه انسان‌ها آن‌ها را بپسندند، چه نپسندند. فی‌الواقع کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء این تصور را که انسان مرکز جهان و دلیل اصلی خلق پدیده‌هاست رد و نقض می‌کند.

گراهام هارمن کوشیده است تا نظریات اندیشمندان گوناگون همچون هایدگر، فوکو و ژیژک را نیز واکاوی کند و تفاوت نظریه‌های خود راجع‌به استقلال ذاتی اشیا را با فرضیه‌های این فلاسفه بیابد و بازگو کند؛ به‌طور مثال در کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء، نظریه‌ی «تیموتی مورتون» درباره‌ی اَبر شیء (مثل سیاه‌چاله‌ها) که با وجود ناشناخته بودن برای انسان‌ها به کار خود ادامه می‌دهند، بازگو می‌کند. غایت نهایی این نظریه بازگشت به رئالیسم است؛ نه رئالیسمی که انسان آن را معرفی می‌کند، بلکه چیزی که واقعاً هست و به وجود انسان و یا هیچ موجود دیگری وابسته نیست. این نظریه ما را با بُعد و روی دیگری از جهان آشنا می‌کند و سعی دارد تا ما را به این توانمندی برساند که بتوانیم دیدگاهمان را نسبت به پدیده‌های اطراف خود رشد و پرورش دهیم.

کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء با ترجمه‌ی نوید حمزوی در نشر نیماژ منتشر شده است.

کتاب هستی شناسی معطوف به شیء برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان و اساتید فلسفه جالب و خواندنی است، بلکه ما را ترغیب می‌کند تا در افکار و باورهای خود بازاندیشی کنیم و بکوشیم تا پدیده‌ها را به‌گونه‌ای متفاوت و نو درک کنیم.

در بخشی از کتاب هستی‌ شناسی معطوف به شیء: یک تئوری همه‌ چیز جدید می‌خوانیم

یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که از مکالمه‌ی منون گرفتیم این بود که هیچ معلمی، حتی خود سقراط، برای آموزش دانش وجود ندارد. از اینجا به بعد، درحالی‌که «حقیقت» را عبارتی ناشایست برای ادعاهای نادرست دسترسی مستقیم به دانش در نظر می‌گیریم، کلمه‌ی دانش را تا حدی بازسازی می‌کنیم تا به پدیده‌ای مثبت اشاره کنیم: تخصص برتری که برخی استادان، مکان‌ها یا دوره‌های تاریخی نسبت به دیگران دارند.

واقعیت این است که این جمله را از درون بیمارستانی می‌نویسم که در یک تخصص خاص رتبه‌ی اول را در ایالات متحده دارد و به همین دلیل است که یکی از اعضای خانواده‌ام این بیمارستان را برای درمان بیماری‌اش برگزیده. از نظر OOO عدم دسترسی مستقیم به واقعیتِ این بیمارستان یک اصل بدیهی است، زیرا مستلزم این است که نسبت من با ویژگی‌های خوب این بیمارستان با خود آن ویژگی‌ها یکی باشد: تو گویی کربن چیزی نیست جز نقشی که در ترکیب با اکسیژن برای تشکیل کربن‌دی‌اکسید ایفا می‌کند. به بیان دیگر، حقیقتی در مورد این بیمارستان وجود ندارد، نه به این دلیل که همه‌چیز نسبی است و درنتیجه فقط ترجیحات شخصی و شیوه‌ی خاص فرهنگ ماست که واقعیت را می‌سازد، بلکه چون واقعیتِ بیمارستان - مانند هرچیز دیگری - همواره مُضاف بر هر عقیده‌ی ممکن است.

عامدانه تصمیم گرفتیم واژه‌ی دانش را از حقیقت جدا و امکان آن را تصدیق کنیم؛ دانش در معنای نوعی تخصص که بهتر از نبود تخصص است، حتی اگر شامل تأویل دقیق از موضوع بحث مطروحه نباشد. ما دانشی مشخص از دانش متخصصان این بیمارستان داریم. بااین‌حال هیچ‌کدام از اشکال این دانش شکل ترفیع ندارد، زیرا هیچ‌کدام مدعی دسترسی مستقیم به واقعیت این وضعیت نیستند. حتی بیش از رتبه‌بندی رسمی، چیزی که حس ما را درباره‌ی برتری بیمارستان تقویت می‌کند آشنایی ضمنی با مجموعه‌ای از مؤسسات معتبر دیگر است که درظاهر به خوبی این بیمارستان نیستند؛ چیزی در رفتار پزشکان این مجموعه وجود دارد که اعتماد را در وجودمان برمی‌انگیزاند اما نمی‌توانیم دقیق تشخیصش دهیم.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
مقدمه
فصل اول: یک تئوریِ همه‌چیز جدید
فصل دوم: زیبایی‌شناسی بنیان کل فلسفه است
فصل سوم: جامعه و سیاست
فصل چهارم: نسبت‌های غیرمستقیم
فصل پنجم: هستی‌شناسی معطوف به شیء و رقبای آن
فصل ششم: رویکردهای گوناگون به هستی‌شناسی معطوف به شیء
فصل هفتم‌: نظری اجمالی به هستی‌شناسی معطوف به شیء
یاداشت‌ها
نمایه