معرفی و دانلود کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها

معرفی کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها

ادوارد سعید در کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها، با تکیه بر کتاب «موسی و یکتاپرستی»، تلاش می‌کند مسأله‌ی هویت را توضیح دهد و مناقشه‌ی طولانی و خونین اسرائیل و فلسطین را تشریح کند. سعید در این اثر تحسین‌شده با ترکیب کردن نقد سیاسی و روانکاوی، ایده‌ی فروید در باب ریشه‌های غیریهودی دین یهود را بررسی می‌کند، رفتار اسرائیل و خشونت‌های آن را تفسیر می‌نماید و از این می‌گوید که شاید با کمک ایده‌های فروید بتوان به تعارضات خاورمیانه پایان داد.

درباره‌ی کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها

در سال 1939، زیگموند فروید آخرین و جنجالی‌ترین کتابش را منتشر کرد؛ موسی و یکتاپرستی. فروید در ادامه‌ی تحلیل‌های روان‌شناختی‌اش در باب موضوعات تاریخی، این بار به سراغ دین رفته بود و تلاش می‌کرد ریشه‌های آن را توضیح دهد. ایده‌ی او این بود که موسی نه مَردی عبرانی، که اشراف‌زاده و حاکمی مصری بوده که احتمالاً به آخناتون، فرعون مصر خدمت می‌کرد. او پیرو آیینی یکتاپرستی آتون بود و آن را ترویج می‌کرد. اما با سقوط امپراتوری و مضمحل شدن این دین در مصر، موسی تصمیم گرفت این دین را به میان قوم یهود ببرد. یهودیان بعدتر موسی را به قتل رساندند ولی از این عمل پشیمان شدند. آن‌ها گفته‌ها و دستورات موسی را با آیین‌های بومی قبایل عربی ترکیب کردند و از دل آن‌ها، دین یهود شکل گرفت. فروید با مطرح این نظریه که عملاً در برابر کتاب مقدس بود، آماج حملات تندروها قرار گرفت. اما یکی از اهداف او در این کتاب، طرح مسأله‌ی هویت فردی و جمعی بود. اینکه هویت یک قوم چطور شکل گرفت و تسری پیدا کرد. چند دهه بعد، ادوارد سعید (Edward Said)، مورخ، منتقد و شرق‌شناس بزرگ فلسطینی، این کتاب را بار دیگر بازخوانی کرد. سعید در کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها (Freud and the Non-European) مسأله‌ی این روانکاو را به دوران معاصر آورد و آن را به مناقشه‌ی فلسطین و اسرائیل ارتباط داد.

فروید خود یهودی بود ولی اساساً به دین اعتقادی نداشت. پس از ظهور نازی‌ها، فروید به‌عنوان یک یهودی مجبور شد از اتریش فرار کند و به انگلستان پناهنده شود. در کشور جدید بسیاری به او نامه می‌نوشتند و از او می‌خواستند به آیین مسیحیت بیاید و در مورد آینده‌ی اسرائیل به او هشدار می‌دادند. رواج یهودستیزی، تبعید از سرزمین مادری و در معرض مسیحیت قرار گرفتن احتمالاً از اصلی‌ترین انگیزه‌هایی او بودند تا کتاب موسی و یکتاپرستی را بنویسد و سیر تکاملی دینش را توضیح دهد. یکی از مسائلی که فروید در این کتاب بر روی آن دست می‌گذارد، ماجرای قتل موسی و شکل‌گیری مفهوم منجی است. اینکه یهودی‌ها پس از کشتن او دچار احساس گناه شدند و کم‌کم ماهیت الهی به او دادند. درواقع موسی و دین یهودِ پس از او برساخته‌هایی بودند که بخش زیادی از آن‌ها از قبایل غیریهودی گرفته شده بود. ادوارد سعید در کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها، از این مفاهیم استفاده می‌کند تا شکل‌گیری ناسیونالیسم امروزی یهودیان را توضیح دهد و به دلیل برخی از رفتارهای امروز اسرائیل برسد. او به دنبال پاسخ این پرسش است که اگر یهودی‌ها ریشه‌ی غیریهودی دارند پس چرا اصرار دارند به سرزمینی که موعود می‌خوانند بازگردند و این‌چنین دست به خشونت می‌زنند؟ در بخش دوم کتاب نیز به مقاله‌ی ژاکلین رُز، فمینیست و منتقد اسرائیل اختصاص دارد. او در جستارش به سعید پاسخ داده و کوشیده ایده‌های خود را در این باره مطرح کند.

کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها را نشر نیماژ با ترجمه‌ی نوید حمزوی منتشر کرده است.

دربار‌ه‌ی مجموعه‌ی استخوان‌های روح

استخوان‌های روح، مجموعه کتاب‌هایی فلسفی از نشر نیماژ هستند که می‌کوشند به فلسفه و تئوری‌های مدرن بپردازند و آن‌ها را بازخوانی کنند. این کتاب‌ها آرا و عقاید برخی از فیلسوفان معاصر را تحلیل می‌کنند و جریان‌ها و جنبش‌های نظری قرن اخیر را بررسی می‌نمایند. از این سری تاکنون چندین کتاب تألیف و ترجمه شده که از میان آن‌ها می‌توان به «فروید و غیراروپایی‌ها»، «متافیزیک و گمانه‌سازی‌های جهان‌های برون علم» و «آینده‌ای برای نقد» اشاره نمود.

نکوداشت‌های کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها

• خوانش سعید از خوانش فروید از تاریخ مردم یهود بسیار عالی است و ثابت می‌کند که تلاش‌های اعضای حزب لیکود و صهیونیست‌های تندرو برای اینکه یهودیت را به نوع خاصی از صهیونیسم تبدیل کنند هم ناقص و هم با تاریخ متکثر این دین در تضاد است. (Times Literary Supplement)
• صدای ادوارد سعید فقید همچنان با تمام شور و نیروی نافذش شنیده می‌شود. (Irish Times)
• من این کتاب را به‌صورت سخنرانی در موزه‌ی فروید لندن شنیدم. حالا که این مرد بزرگ، خوب و عزیز از دست‌ رفته، به یاد و احترام او این کتاب را به‌عنوان یکی بهترین آثار سال 2003 انتخاب می‌کنم. (تام پالین، گاردین)

کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به نقد روان‌شناختی و سیاسی علاقه دارید و موضوع فلسطین برایتان مسأله است، حتماً این مقاله را مطالعه کنید.

در بخشی از کتاب فروید و غیر اروپایی‌ها می‌خوانیم

پُرچانگی فروید درباره‌ی مصری‌بودن موسی‌ و فرقی که در اینجا قایل می‌شود [از نژاد آسیایی‌نبودن] شگفت‌زده‌مان می‌کند: ادعایی که [با توجه به اظهارات پیشینش] نه متقاعدکننده است و نه پذیرفتنی. فروید، بارها و تا آن جا که مربوط به فرهنگ و زبان می‌شود خود را آلمانی و یهودی می‌داند؛ و در خلال نامه‌نگاری‌ها و نوشتارهای علمی‌اش حساسیتش نسبت به مسائلی چون فرهنگ، زبان و ملیت نمایان است. تا پیش از جنگ جهانی‌ دوم، «غیراروپایی» بودن، عبارتی نسبتاً گنگ بود که به مردمانی که از بیرون اروپا می‌آمدند، خطاب می‌شد. آسیایی‌ها را برای مثال غیراروپایی می‌خواندند. بااین‌همه باور دارم هنگامی‌که فروید یهودیان را از تبار فرهنگی‌ مدیترانه‌ای‌ و مشابه با اروپایی‌ها می‌داند، به‌خوبی‌ از ناهماهنگی و ناسازگاری این ادعا با اظهاراتش درباره‌ی خاستگاه موسی‌ آگاه است. آیا فروید از هراس سایه‌ی شوم یهودی‌ستیزیی که جهانِ او را دربرگرفته بود، وادار به محافظت از یهودی‌ها و گردآوردنشان به آغوش امن قلمرو اروپا نشد؟

اما اگر در گذاری سریع به دوره‌ی پس از جنگ جهانی‌ دوم برویم، فوراً متوجه چگونگی تغییر منحط طنین القابی مانند «اروپایی» و «غیراروپایی» در قیاس با آنچه به‌نظر می‌رسد فروید از آن آگاه بود، می‌شویم. این اتهام که یهودیان خارجی‌اند و پس دورریختنی در قوانین نورمبرگ مدون و البته به‌دستان حزب نازی بنا نهاده شد. اگر واژه‌ی «مخوف» حق مطلب را ادا کند و نشانگر تمام درد و رنج‌هایی که با هولوکاست همراه بود باشد، هولوکاست یادگار مخوفی ا‌ست. دوگانه‌ی یهودی/ غیراروپایی عیناً کپی برابر با اصل [دوگانه‌ی اورپایی/ غیراروپایی] است که به حال‌و‌هوای روایت تازه‌تأسیس اسکان صهیونیسم در فلسطین داده شده. به یک‌باره جهان موسی و یکتا‌پرستی‌ در باریکه‌ی سرزمینی در شرق مدیترانه پیش چشمانمان جان می‌گیرد. تا پیش از 1948 عرب‌های بومی فلسطین نمود غیراروپایی‌های وابسته [به منطقه] بودند و پشتوانه‌ی آن‌ها مصری‌ها، سوری‌ها، لبنانی‌ها و اردنی‌ها، که همگی‌ ذریه‌ی قبایل سامی بودند و همین‌طور عرب‌های مدیانی که اسرائیلی‌ها برای اولین بار در جنوب فلسطین با آن‌ها مواجه شدند و معاشرات و تبادلات زیادی میان آن‌ها وجود داشت.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
پیش‌درآمد - کریستوفر بولاس
فروید و غیر‌اروپایی‌ها - ادوارد سعید
معرفی ژاکلین رُز - کریستوفر بولاس
پاسخی به ادوارد سعید - ژاکلین رُز