معرفی و دانلود کتاب مرگ را جدی نگیر: آرای اسپینوزا در باب چگونه زیستن و چگونه مردن

معرفی کتاب مرگ را جدی نگیر: آرای اسپینوزا در باب چگونه زیستن و چگونه مردن

کتاب مرگ را جدی نگیر از استیون نادلر، فلسفه‌ی اسپینوزا، فیلسوف بزرگ قرن هفدهم را مورد بررسی قرار داده است و بر آن‌چه که اسپینوزا می‌تواند درباره‌ی بهترین شیوه‌ی زندگی و بهترین رویکرد درباره‌ی مرگ به ما بیاموزد، تمرکز دارد. نادلر در این اثر از بزرگترین سؤالاتی که اسپینوزا می‌تواند پاسخگوی آن‌ها باشد، صحبت می‌کند.

درباره‌ی کتاب مرگ را جدی نگیر

باروخ اسپینوزا (Baruch Spinoza) و آرایی که در زمینه‌ی فلسفه ارائه کرده، همواره مورد بحث در میان بزرگان این عرصه بوده و انقلابی که اسپینوزا در فلسفه‌ به وجود آورده، نقش به‌سزایی در گسترش ایده‌ها و نظریات جدید داشته است. دستاوردهای فلسفی اسپینوزا تا جایی پیش رفته که هگل (Hegel)، فیلسوف آلمانی، در باب دفاع از دانش او بیان داشته که اگر کسی پیرو اسپینوزا نباشد، اساساً فیلسوف نیست! استیون نادلر (Steven Nadler)، فینالیست دریافت جایزه‌ی پولیتزر، در کتاب مرگ را جدی نگیر (Think Least of Death: Spinoza on How to Live and How to Die)، ایده‌های اسپینوزا را با زندگی امروز ما پیوند می‌دهد تا راهنمایی قانع‌کننده برای زندگی بهتر را با تکیه بر دیدگاه‌های این فیلسوف برجسته ارائه کند.

اسپینوزای جوان زندگی خود را وقف فلسفه کرده بود، اما دیدگاه‌های نوینی که در مورد خدا، کتاب مقدس و معجزات ارائه می‌کرد، و بسیاری از نوگرایی‌هایی که داشت، انتقادات زیادی را در سراسر اروپا برانگیخت. با این حال، دلیل اصلی او برای روی آوردن به فلسفه، پاسخ به یکی از مهم‌ترین پرسش‌های بشریت بوده است؛ این که چگونه می‌توانیم زندگی خوبی داشته باشیم و خود را از وابستگی‌ها رها کنیم؟ از طرفی او به دنبال ارائه‌ی تصویری از انسان ایده‌آل بود، که او را انسان آزاد تعریف می‌کرد؛ انسان آزادی که عقل و منطق را ارزشمند می‌داند. طبق آرای اسپینوزا، فرد آزاد کمتر از همه به مرگ فکر می‌کند، و خرد او به سمت مکاشفه و تفکر در مورد زندگی سوقش می‌دهد، نه درباره‌ی مرگ. انسان آزاده از فناپذیری خود آگاه است اما در فکر مرگ و مردن نیست. زندگی یک آزاده تحت سلطه امیدهای غیرمنطقی و ترس از مرگ نیست. نویسنده در کتاب مرگ را جدی نگیر، به شیوه‌ای بی‌نظیر از مقدمات فلسفه‌ی اخلاق اسپینوزا می‌نویسد و نشان می‌دهد که چگونه آرای او دیدگاه‌های ارزشمندی درباره‌ی نحوه‌ی زندگی امروز ما ارائه می‌دهند.

در حدود دو دهه‌ی گذشته، توجه بسیار بیشتری به فلسفه‌ی اخلاقی، دینی و سیاسی اسپینوزا معطوف شده است؛ به طوری که دانشجویان در پی این هستند که متوجه شوند چرا مهم‌ترین اثر او «اخلاق» است. نادلر کوشیده تا در این اثر، تصویری منظم و دقیق از دیدگاه‌های اسپینوزا در مورد موضوعاتی مانند آزادی، فضیلت، عقلانیت و خوشبختی ارائه دهد. در طول مسیر، به سؤالاتی درباره‌ی تعیین«خوب» و «بد» و قضاوت‌های اخلاقی و سوالاتی از این قبیل که چه چیزی یک عمل درست را تبدیل به یک عمل درست می‌کند، پرداخته است. بخش‌هایی از کتاب مرگ را جدی نگیر، به رابطه‌ی میان درست و نادرست بودن عمل و انگیزه‌ی عامل آن اختصاص داده شده است. مثلاً یک عمل خیرخواهانه‌ی ناشی از دانش عقلانی در مورد اینکه چگونه آن عمل خیرخواهانه به نفع خود فرد است، خوب تلقی می‌شود، زیرا منبع انگیزشی آن، شادی و افزایش قدرت فرد است. اما اگر منبع انگیزه‌ی همین عمل، احساس ترحم باشد، وضعیت خوب و بد بودن آن تغییر می‌کند.

درست است که از نام کتاب به نظر می‌رسد این اثر فقط متمرکز بر آرای اسپینوزا در باب مرگ باشد، اما نویسنده کوشیده تا در کتاب مرگ را جدی نگیر بسیاری از دیدگاه‌های این فیلسوف برجسته را مرود مطالعه قرار دهد و به مفاهیم مقدماتی فلسفه‌ی اخلاق اسپینوزا بپردازد.

گفتنی‌ست این اثر توسط مهدیه مهدیان فر به فارسی برگردانده شده و توسط نشر نیماژ به چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب مرگ را جدی نگیر

• این کتاب پرکشش با هدف استخراج درس‌های زندگی از فلسفه‌ی اسپینوزا، بر مفهوم «انسان آزاد» تمرکز می‌کند؛ شخصیتی خردمند که پیوسته برای دستیابی به قدرت و فضیلت تلاش می‌کند. (New Yorker)
• اثری که به شیوه‌ای موفقیت‌آمیز، مقدماتی از اندیشه‌ی پیچیده‌ی اسپینوزا را در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد. (Jeffrey Collins, Wall Street Journal)
• اگر به دنبال واضح‌ترین و دلسوزانه‌ترین مقدمه‌ای هستید که برای ایده‌های اسپینوزا وجود دارد، کتاب مرگ را جدی نگیر از استیون نادلر بهترین گزینه برای شماست. (David Conway, Jewish Chronicle)

کتاب مرگ را جدی نگیر برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این اثر را به دانشجویان و علاقه‌مندان فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

در بخشی از کتاب مرگ را جدی نگیر: آرای اسپینوزا در باب چگونه زیستن و چگونه مردن می‌خوانیم

شخص آزاد از همان ابتدا که در راستای کسب فضیلت قدم به راه زندگی می‌گذارد، در تمامی کارها پذیرا و پیرو «رهنمودهای خرد» است. این توصیه‌های خردمندانه برای زندگی خوب، اینکه چه کنیم و چگونه بیندیشیم و حس کنیم، ریشه در کناتوس فرد دارند و نمایانگر گونه‌ای بیان منطقی و آگاهانه از همان کوشش طبیعی برای پایداری و قدرت‌اند. رهنمودهای خرد در کلی‌ترین حالت و به گفته‌ی اسپینوزا، او در ابتدا می‌خواهد این چیزها را «به‌اجمال معرفی کنم، پیش از آنکه برهان‌های جزئی و پیچیده‌تری برایشان ارائه دهم»، از همه می‌خواهند که هرکسی به خود عشق بورزد و در جست‌وجوی منفعت خود و آنچه واقعاً برایش سودمند است باشد، آنچه را بخواهد که او را واقعاً و حتماً به کمال عالی‌تری می‌رساند و هرکسی باید تا آنجا که ممکن است، برای پایداری هستی خود بکوشد.

راهنمایی‌های گسترده و رهنمودهای عملی که خرد به‌وسیله‌ی آن‌ها نشان می‌دهد چگونه می‌توان به چنین اهدافی رسید، عموماً و بدون توجه به تفاوت‌های فردی درباره‌ی تمام انسان‌ها صدق می‌کند. خرد توجهی به ویژگی‌های فردی این شخص یا انتخاب‌های احساسی دیگر ندارد. رهنمودهای خرد، مانند فرمان‌های قاطعانه‌ی (اخلاقی) امانوئل کانت، فراتر از تفاوت‌های شخصی است و توصیه‌هایی کلی درباره‌ی رفتار انسانی ارائه می‌دهد.

از اولین دستورهای خرد این است که «باید فضیلت را برای خودش بخواهیم و هیچ‌چیز برتر از فضیلت یا سودمندتر از آن برای ما نیست». ما فضیلت را نه برای امتیازی که اکنون یا ازاین‌به‌بعد با خود به‌همراه دارد، بلکه چون به‌عنوان بهترین وضعیت، خودش امتیاز خودش به‌شمار می‌رود می‌خواهیم. فضیلت همان چیزی است که درنهایت برای رسیدن به آن می‌کوشیم. اما طبیعتاً خرد با میل و رغبت چنین دستوری می‌دهد؛ زیرا عمل‌کردن از روی خردمندی همان فضیلت است. «عمل‌کردن مطلق از روی فضیلت، چیزی جز عمل‌کردن و زیستن و حفظ هستی خود (این سه بر چیزی یکسان دلالت می‌کنند) به راهنمایی خرد و بر پایه‌ی جست‌وجوی منفعت خویش نیست.»

فهرست مطالب کتاب

1. شیوه‌ای نو برای زندگی
2. الگوی طبیعت انسانی
3. شخص آزاد
4. فضیلت و خوشبختی
5. از غرور تا عزت نفس
6. شهامت
7. درستکاری
8. مهربانی و دوستی
9. خودکشی
10. مرگ
11. شیوه‌ی درست زندگی