معرفی و دانلود کتاب شیفتگان مرگ

معرفی کتاب شیفتگان مرگ

سوتلانا آلکسیویچ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات، که در آثارش به روحیه‌ی شهروندان روس پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌پردازد، این بار در کتاب شیفتگان مرگ به‌سراغ خودکشی‌های پس از فروپاشی شوروی رفته است.

درباره‌ی کتاب شیفتگان مرگ:

سوتلانا آلکسیویچ (Svetlana Alexievich)، در کتاب شیفتگان مرگ (Enchanted with Death)، 22 روایت از کسانی را نقل می‌کند که پس از فروپاشی شوروی در سال 1991 یا اندکی پیش از آن دست به خودکشی زده بودند. اگر زنده مانده بودند، آلکسیویچ با خودشان مصاحبه کرد و اگر جان سپرده بودند، به‌دنبال نزدیکانشان رفت و با آن‌ها صحبت کرد.

کتاب‌های بسیاری به عواقب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پرداخته‌اند، ولی کمتر کتابی پیدا می‌شود که عواقب روانی این رویداد را در نظر گرفته باشد؛ می‌توان گفت که کتاب شیفتگان مرگ یکی از این کتاب‌هاست.

کتاب حاضر و کتاب زمان دست‌دوم از همین نویسنده را می‌توان به‌نوعی مکمل یکدیگر دانست. تقریباً پنج داستان از کتاب حاضر به‌نحوی در کتاب زمان دست‌دوم نیز آمده است. اما مغایرت‌هایی نیز در برخی روایت‌ها دیده می‌شود که آلکسیویچ دلیل آن را این می‌داند که برخی افراد در زمان نگارش کتاب شیفتگان مرگ هنوز جرئت بازگو کردن بعضی چیزها را نداشتند و بعدها، زمانی که ترسشان ریخته، با او تماس می‌گیرند و مطالبی را به گفته‌های قبلی‌شان اضافه می‌کنند، که این مطالب در کتاب زمان دست‌دوم گرد آمده است.

کتاب شیفتگان مرگ برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به تاریخ شوروی سابق و نظام‌های کمونیستی علاقه‌مند هستید، این کتاب برای شما مناسب است.

با سوتلانا آلکسیویچ بیشتر آشنا شویم:

روزنامه‌نگار، مقاله‌نویس و مورخ شفاهی بلاروسی سوتلانا الکساندرا آلکسیویچ (Svetlana Alexievich) که به زبان روسی می‌نویسد، موفق شد جایزه نوبل ادبیات را در سال 2015 دریافت کند. آکادمی سوئد نیز او را به خاطر روایات چندصدایی که مظهر رنج و شجاعت در روزگار معاصر است، شایسته نوبل دانست. همچنین آلکسیویچ اولین نویسنده‌ای از کشور بلاروس به شمار ‌می‌رود که این جایزه را دریافت کرده است.

آلکسیویچ در سال 1948 در ایوانو فرانکیفسک، اوکراین متولد شد و بیشتر عمر خود را در اتحاد جماهیر شوروی و بلاروس امروزی گذراند و مدت طولانی در اروپای غربی تبعید بود. او با شروع کار روزنامه‌نگاری، ژانر داستان‌نویسی خود را توسعه داد و لحظات خاص تاریخی را مبتنی بر گفته‌ها و مشاهدات شاهدان توصیف و روایت کرد. در این روند، او تاریخچه‌ شفاهی چندین واقعه دراماتیک در تاریخ اتحاد جماهیر شوروی را نوشت که عبارتند از: جنگ جهانی دوم، جنگ افغانستان، سقوط اتحاد جماهیر شوروی و فاجعه چرنوبیل.

از جمله کارهای او می‌توان به «آخرین شاهدان (1985)، پسران زینکی (1990)، صداهایی از چرنوبیل (1997) و زمان دست دوم (2013)» اشاره کرد.

کتاب‌های آلکسیویچ از طریق کلاژ و چسباندن مصاحبه‌های دقیق شاهدان وقایع، تاریخ شوروی و مردم آن را ترسیم می‌کند. به گفته دیمیتری بیکوف نویسنده و منتقد روسی، کتاب‌های این نویسنده مدیون ایده‌های نویسنده بلاروسی آلس آداموویچ است، چرا که او احساس می‌کرد بهترین راه برای توصیف وحشت قرن بیستم با نوشتن داستان رقم نمی‌خورد، بلکه ثبت شهادت شاهدان بهترین روش است.

کتاب‌های او پس از سال 1993 توسط انتشارات دولتی بلاروس منتشر نشده، در حالی که ناشران خصوصی در بلاروس فقط دو کتاب او یعنی صداهایی از چرنوبیل و زمان دست دوم را منتشر کرده‌اند. در نتیجه سایر نقاط جهان او را بیشتر از بلاروس می‌شناسند.

او خود را یک روزنامه‌نگار نمی‌داند بلکه به قول خودش ژانر انتخاب شده‌ی او ادبیات مستند است؛ یعنی ارائه هنری از اتفاقات واقعی با چاشنی تعبیرهای شاعرانه.

در بخشی از کتاب شیفتگان مرگ می‌خوانیم:

وای از دست این بی‌خوابی! دم صبح خوابم برد... خواب دیدم پسری بزرگ و سنگین در دستانم است و من به‌راحتی دارم او را بغل می‌کنم... مثل نگاهی که مریم مقدس در تماثیل به فرزند خودش می‌کند، من هم به صورتش زل زده بودم. دیدم که این پسر، همان دایی سیمیون خودم است... فکر می‌کنم با جیغ از خواب بیدار شدم. آدم در خواب همیشه بدون صدا فریاد می‌زند درست مثل جنگ و قبل از شروع درگیری... آدم صدای خودش را نمی‌شنود... من با شمشیر هم جنگیده‌ام. آن‌ را از یک کازاک مرده غنیمت گرفته بودم. ولی امروز قرن فضا است و از «جنگ ستارگان» می‌نویسند. می‌خواهید متوجه منظور من شوید؟ زمانی لف نیکالایویچ تولستوی به این فکر فرورفته بود که رمانی درباره پطر کبیر بنویسد، ولی دست به چنین کاری نزد و علتش را این‌گونه توضیح داد که روح مردم آن زمان، در حد درک و شناخت پطر نبود. شاید هم زندگی من پس از مرگم معنا و مفهومی پیدا کند. یعنی زمانی که با مرگم تابلوی زندگی‌ام تکمیل شود.

شما فکر می‌کنید من همین‌طور سریع کمربند را دور گردنم انداختم... نه... سعی کردم زندگی کنم. من به «خانه پیش‌کسوتان حزب» رفتم؛ یعنی به زمان خودم رفتم. در آن جا حقیقتاً زمان ایستاده و همه در گذشته زندگی می‌کنند. هیچ کس به‌جز گذشته چیز دیگری ندارد. نوه‌های من بزرگ شده‌اند درحالی‌که خیلی از کسانی که آن جا هستند اصلاً نوه‌ای ندارند. آن جا مخصوصاً زنان زیادی هستند. می‌خواستند برای من زن بگیرند... (می‌خندد). اگر در خانه من دوباره بوی پیراشکی بپیچه و یکی جلوی تلویزیون بنشیند و کاموا ببافد، بدم نمی‌آید دوباره ازدواج کنم. ولی آن جا (البته این خیلی ناراحت کننده است) حتی یک زن که پختن پیراشکی را دوست داشته باشد هم دیده نمی‌شود. آن‌ها در خدمت انقلاب و کشور بوده‌اند و زمانی برای بچه‌دار شدن، پختن بورش و پیراشکی نداشته‌اند. می‌دانید چرا وحشت کردم؟ چون خودم هم یکی بودم مثل آن‌ها.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مترجم
دربارۀ نویسندۀ اثر
سخن نویسنده
داستانی درباره پارچۀ پابند، ستاره‌های سرخ و خواب چهارم ویِرا پاولُونا‌
داستان پسربچه‌ای که صد سال پس از خواب چهارم ویرا پاولونا شعر می‌نوشت
داستان اینکه چطور نمی‌شود از عشقِ مارش نظامی، استالین و انقلاب کوبا دل کند و آن‌ها را دوست نداشت
داستان جوانی که فهمید زندگی چیزی بیش از فیلم‌های فلینی و برگمان است
داستان کمونیستی از نسل آخر و برخی تفکرات درباره زیبایی‌های آرمان‌های سرخ
داستان فردی که مثل پرنده پرواز کرد
داستان زندگی کسی که پس از مرگش یک کلبه چوبی با دو اتاق، یک باغچۀ کوچک و مدال «برندۀ مسابقات سوسیالیستی» از او باقی ماند
داستان درباره اینکه اگر در بالشتان یک تکه کراوات و استخوان مرغ پیدا کردید، باید کراوات را روی صلیبی در ورودی خانه آویزان کنید...
داستان دخترِ استالینی که در حضور او کسی جرئت گفتن لطیفه‌های سیاسی نداشت.
داستان دختری دیگر که می‌خواست کسی عاشقش باشد هرچند آن شخص مادرش باشد
داستان فردی که در سال 1941 جنگید و فکرش را هم نمی‌کرد که زمانی بشنود...
داستان کسی که در سال 1991 در جایی می‌جنگید که می‌شود در هر گیشۀ شرکت هواپیمایی آئرافلوت بلیت پرواز به آن جا را خرید
داستان درباره اینکه «در هر صورت هستند پسران جوانی که برای آن‌ها شلیک به خود، راحت‌تر از شلیک به دیگران است»
داستان درباره آنکه «در مرگ رازی زنانه نهفته است...»
سرگذشت فردی که نمی‌توانست آدم خوشبختی باشد
داستان درباره آنکه «یک نفر برای همگان دعا می‌کرد»
داستان پرچم سرخ. زمانِ بین حرکت بال و بیل...
به‌جای سخن پایانی
اصطلاحات و شخصیت‌های معروف سیاسی که نام آن‌ها در کتاب آمده است
منابع