معرفی و دانلود کتاب درمان اختلالات یادگیری

معرفی کتاب درمان اختلالات یادگیری

کتاب درمان اختلالات یادگیری نوشته‌ی علی نعمتی‌فرد، ضمن مرور مشکل اختلال یادگیری در کودکان و دانش‌آموزان، شیوه‌ی درمانی مدرنی برای آن پیشنهاد می‌دهد و کارایی آن را بررسی می‌کند. این کتاب پژوهشی تلاش دارد این فرضیه را به اثبات برساند که با آموزش فرآیندهای خودنظارتی و خودتعلیمی به دانش‌آموز، او خود می‌تواند اختلالاتش را کنترل کند و شرایطش یادگیری‌اش را بهبود دهد.

درباره‌ی کتاب درمان اختلالات یادگیری

یکی از مشکلات رایج در کودکان، مخصوصاً در دوران مدرسه، اختلالات یادگیری (Learning Disorders) است. این مشکل الزاماً به معنای کم‌هوشی نیست و حتی باهوش‌ترین بچه‌ها هم دچار آن می‌شوند. در واقع همه‌ی انسان‌ها، در همه‌ی سنین، به‌نوعی دچار این مسأله هستند؛ بعضی از مهارت‌ها را خیلی زود و کامل یاد می‌گیرند، ولی در برخی دیگر کاملاً مشکل دارند و خیلی ضعیف عمل می‌کنند. گفته شده حدود پنج درصد از بچه‌ها دچار این مشکل هستند که رقم قابل‌توجهی است. این اختلال در کودکان می‌تواند به نتایج مخرب و فاجعه‌باری مثل ترک تحصیل، افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس منتهی شود. مجهولات زیادی در مورد مشکل یادگیری وجود دارد و محققین هنوز دلیل مشخصی برای وقوع این اختلالات نیافته‌اند. به نظر می‌رسد مشکل در مکانیسم پردازش مغزی است که باعث می‌شود دریافت و پردازش و ارسال اطلاعات با کندی و ناتوانی اتفاق بیافتد. اما دقیقاً مشخص نیست که چرا فقط گاهی و برای بعضی از درس‌ها این اتفاق می‌افتد. اولین بار در دهه‌ی 1960 بود که این نشانه‌ها در کودکان جدی گرفته شد و تحت عنوان ناتوانی یادگیری دسته‌بندی شد. از آن زمان درمانگران و روانشناسان تلاش زیادی کردند تا راه‌حل‌هایی برای درمان آن بیابند. این درمان‌ها معمولاً ترکیبی از مشاوره‌ی پزشکی، کمک و همراهی والدین و آموزش مدارس بودند. علی نعمتی‌فرد در کتاب درمان اختلالات یادگیری، کوشیده یک شیوه‌ی جدید و مدرن‌تری برای حل این مشکل ارائه کند. او این فرضیه را مطرح می‌کند که آموزش خودنظارتی به بچه‌ها، می‌تواند تا حد زیادی باعث کنترل این اختلال شود.

اختلال یادگیری به این معناست که کودک در برخی از موضوعات و مهارت‌های خاص دچار مشکل است و به سختی آن‌ها را فرا می‌گیرد. این در حالی است که از نظر هوش و انگیزه‌های کلی هیچ مشکلی ندارد و کاملاً نرمال و طبیعی است. این اختلالات چند نشانه و علامت مشخص دارند که عموماً بین بچه‌هایی که این مشکل را دارند مشترک است؛ از جمله اینکه نمی‌توانند سمت راست را از چپ تشخیص دهند، در شناختن الگوها و ترتیب‌ها مشکل دارند، درک درستی از مفهوم زمان ندارند و گاهی در کار با دستانشان دچار مشکل می‌شوند. برخی مواقع در یادآوری چیزهایی که لحظه‌ای پیش گفته و خوانده‌اند هم به دردسر می‌افتند. این اختلالات معمولاً در قالب خوانش‌پریشی (Dyslexia)، نوشتارپریشی (Dysgraphia) و اختلال در محاسبه (Dyscalculia) نمود پیدا می‌کند. بچه‌هایی که با این مشکل درگیرند کم‌کم نسبت به خودشان ناامید می‌شوند و اعتمادبه‌نفسشان را از دست می‌دهند. و این باعث می‌شود به دنبال آن اختلالاتی همچون اضطراب و ADHD هم در او شکل بگیرد. به خاطر همین مشاورین و روانشناسان اعتقاد دارند اگر این اختلال خیلی زود تشخیص داده نشده و درمان نشود، می‌تواند آسیب‌هایی جدی در پی داشته باشد.

علی نعمتی‌فرد به عنوان کارشناس و مشاور آموزش، این تز را پیش می‌کشد که آیا به جای والدین و مشاورین، خود دانش‌آموز می‌تواند اختلالش را کنترل کند؟ اگر به او شیوه‌هایی مؤثر بیاموزند و ابزارهایی در اختیارش قرار دهند، آیا او می‌تواند خود را درمان کند؟ نعمتی فرد پژوهشی گسترده در این مورد انجام داده و با نمونه‌گیری و انجام آزمایش، تلاش کرده فرضیه‌اش را به اثبات برساند. کتاب درمان اختلالات یادگیری، محصول همین کار تحقیقی است و نتایج آزمایش‌های او را نشان می‌دهد. نویسنده با انتخاب گروهی از دانش‌آموزان، در طول چند جلسه به آن‌ها شیوه‌هایی برای کنترل این اختلال یاد داده؛ روش‌هایی مثل خودارزیابی، خودتقویتی، خودتعلیمی، خودنظارتی، خودهدایتی، خودالگوسازی، تن‌آرامی و تنش‌زدایی.

او در نهایت پس از پایان جلسات، پرسشنامه‌ای تهیه کرد و از شرکت‌کنندگان آزمون گرفت. نتایج تحقیقات او نشان داده این شیوه‌ی درمان می‌تواند مؤثر باشد و به دانش‌آموز کمک می‌کند مشکلاتش را بشناسد و فرآیند یادگیری‌اش را بهبود دهد.

کتاب درمان اختلالات یادگیری را انتشارات پارس تاک منتشر کرده است.

کتاب درمان اختلالات یادگیری برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب تحقیقی به دبیران و مدیران مدارس، پژوهشگران حوزه‌ی آموزش و والدین توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب درمان اختلالات یادگیری می‌خوانیم

خودنظارتی مستمر مستلزم آموزش به دانش‌آموز است تا به تعداد دفعات وقوع بروز هیجانی نظارت نموده و آن‌ها را ثبت نماید و این امر متکی بر استفاده از مشاهدات مستمر قابل شمارشی است که در آن هر فرد به ثبت هر یک از رخدادهای هیجانی خود می‌پردازد (کازدین، 1980). دانش‌آموزان به کمک روش خودنظارتی مستمر، بر بروز هیجانی‌شان نظارت نموده و هر رخداد هیجانی را که تغییر پیدا می‌کند، ثبت می‌نمایند.

در خودنظارتی مستمر، دانش‌آموز هر بروز هیجانی را همان‌ طور که اتفاق می‌افتد ثبت می‌نماید، به تدریج با به دست آوردن تعداد که بعضی اوقات میزان فراوانی نامیده می‌شود، تعداد کل دفعات وقوع بروز هیجانی در یک روز خاص، مشخص می‌شود. رخدادهای هیجانی که توسط کودکان شمارش می‌شوند می‌توانند شامل تعداد دفعاتی باشد که آن‌ها در روز درگیر فعالیت‌های اجتماعی نامناسب شده و سر و صدا راه می‌اندازند. رفتارهای مطلوب نیز می‌تواند مورد شمارش قرار گیرند مثل تعداد دفعات کنترل خشم. همین‌طور که این مثال‌ها نشان می‌دهند، خودنظارتی مستمر برای یادداشت ابرازهای هیجانی ناپیوسته استفاده می‌شود؛ یعنی رفتارهایی که یک شروع و پایان تعریف‌پذیر و مشخصی دارند و به سرعت و اغلب، یا آمادگی وقوع دارند یا اتفاق می‌افتند.

به دانش‌آموزان می‌توان آموزش داد تا میزان فراوانی بروز هیجانی‌‌شان را با استفاده از وسایل ثبت ماشینی یا مدادی و کاغذی به دست آورند؛ یک برگه گزارش با یک کارت راهنما به میز خود بچسبانید تا او بتواند از شیوه‌ مداد کاغذی استفاده کند. یک «شمارش‌گر» مچی که در اکثر فروشگاه‌های کالای ورزشی موجود است می‌تواند به عنوان یک وسیله ماشینی مورد استفاده قرار گیرد. مؤلفان به طور جدی ابزارهای مداد و کاغذی را توصیه می‌کنند، این ابزارها بسیار ساده و روان هستند.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهداف پژوهش
فرضیه‌های پژوهش
فرضیه‌ی اصلی
فرضیه‌های فرعی
تعاریف متغیرها
تعاریف مفهومی
تعاریف عملیاتی
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مقدمه مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مبانی نظری پژوهش
خودنظارتی
مفهوم خودکنترلی در نظریه یادگیری اجتماعی راتر
انواع کنترل و نظارت
کنترل پیش از عمل
کنترل سکانی
کنترل تفکیکی (بلی-خیر)
کنترل بعد از عمل
ارزیابی انواع کنترل
مراحل فرآیند خودکنترلی
تعیین معیار یا استاندارد
سنجش عملکرد
تشخیص انحرافات از طریق تطبیق عملکرد با استاندارد
انجام اقدامات اصلاحی
خودتنظیمی تحصیلی
تعاریف و مفاهیم
فرآیندهای خودتنظیمی
مشاهده عملکرد خود
قضاوت درباره خود
خشنودی
رابطه خودتنظیمی با گرایش هدف
دیدگاه‌ها و نظریه‌های خودتنظیمی
کفایت اجتماعی
کلیات
کفایت اجتماعی، تمرکز بر رفتارهای فرااجتماعی
مهارت‌ها و توانایی شناختی
مهارت‌های رفتاری
کفایت‌های هیجانی
آمایه‌های انگیزشی و انتظارات
کفایت اجتماعی و بهداشت روانی مثبت
نظریه‌های کفایت اجتماعی
اختلالات یادگیری
پیشینه تحقیق
فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق
مقدمه روش‌شناسی تحقیق
روش تحقیق
جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری
ابزار اندازه‌گیری
روش اجرای پژوهش
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
فصل چهارم: مراحل درمان اختلال یادگیری
جلسه اول
جلسه دوم: آموزش خودارزیابی
خودسنجی
آموزش خود‌تعلیمی
آموزش واسطه‌گری کلامی
جلسه سوم: آموزش خودنظارتی
خودنظارتی مستمر
خودنظارتی فاصله‌ای
جلسه چهارم: خودتقویتی
خودتقویتی آشکار
موارد استفاده روش خودتقویتی آشکار
ثبت فاصله‌ای
رفتارهای مربوط به مهارت‌های تحصیلی
تقویت مثبت پنهان
جلسه‌ پنجم: آموزش روش خودهدایتی
جلسه ششم: آموزش روش خودالگوسازی
جلسه هفتم: آموزش روش تن‌آرامی و تنش‌زدایی
جلسه هشتم: آمادگی اعضاء برای پایان گروه، مرور جلسات قبل و اجرای پس‌آزمون
فصل پنجم: یافته‌های تحقیق
مقدمه یافته‌های پژوهش
بررسی توصیفی اطلاعات
تجزیه و تحلیل استنباطی فرضیه‌های تحقیق
فصل ششم: بحث و نتیجه‌گیری
مقدمه بحث و نتیجه‌گیری
بحث و نتیجه‌گیری
محدودیت‌های پژوهش
پیشنهادهای پژوهشی
پیشنهاد‌های کاربردی
فصل هفتم: پرسشنامه و آزمون‌ها
پرسشنامه کفایت اجتماعی
مقیاس پرسشنامه
مدل کفایت اجتماعی
تحلیل بر اساس میزان نمره پرسشنامه
روایی و پایایی پرسشنامه
پرسشنامه: ASRQ-SOCIAL ASRQ
پرسشنامه شماره 1- ASRQ
معرفی پرسشنامه خودتنظیمی تحصیلی ASRQ
روایی و پایایی پرسشنامه خودتنظیمی تحصیلی ASRQ
نمره‌گذاری پرسشنامه خودتنظیمی تحصیلی ASRQ
پرسشنامه شماره 2- SOCIAL ASRQ.
عکس‌های مربوط به پژوهش
منابع فارسی
منابع انگلیسی