معرفی و دانلود کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟

معرفی کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟

کاترین مالابو در کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ تعریف متفاوتی از مغز و عملکردِ آن به جهانیان عرضه می‌کند. او از نگرش مبتنی بر مدل مرکزمحورِ مغز به مدل شبکه‌ای مرکز‌زدایی‌شده از نورون‌ها، تغییر جهت می‌دهد. مالابو این تغییر مدل مغزی را مطابق با تغییر نظام اقتصادی و اجتماعی امروز می‌پندارد و به بیان شباهت‌های میان آن‌ها می‌پردازد.

درباره‌ی کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟

علوم اعصاب معاصر با مرکززدایی از مغز و تعریف مغز به‌عنوان نظام شبکه‌ای، پلاستیسیته‌ی مغز را مکانیسمی برای سازگاری تعریف می‌کند. پلاستیسیته‌ی مغز تعریف علمی سنتی را درباره‌ی اینکه مغز مرکز کنترل است، درهم می‌شکند. این دیدگاه کلاسیک مغز را به ‌دیده‌ی ماشینی می‌نگرد که از بالا به پایین کار می‌کند، فرمان حرکات را صادر می‌کند، رفتار را تحت کنترل خود دارد و وحدت ذهن، آگاهی و انسان را به وجود می‌آورد. کاترین مالابو (Catherine Malabou) در کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ (What Should We Do with Our Brain?) این دیدگاه را رد کرده و خاطرنشان می‌کند که ماشین قابلیت رشد دارد، در تعامل با محیط اطراف می‌آموزد و خود را بازسازی می‌کند. به سخن کوتاه، پلاستیسیته‌ی مغز رخداد را بر قانون برتری می‌دهد.

کاترین مالابو فراتر می‌رود و می‌کوشد نشان دهد که گذر از مغز الکترونیک به مغز پلاستیک واقعاً گذر از «مغز‌_ ماشین» به «مغز_جهان» است. از دید او، این تغییر در منظر، نه‌تنها بر مدل کارکرد مغزی بلکه بر مفهومی که از خویش و سازمان اجتماعی خویش می‌سازیم اثر می‌گذارد. تغییر نگرش در عملکرد مغز با تغییر در ساختار اقتصادی و اجتماعی متناسب است. ظاهر سرمایه‌داری تغییر یافته و از نظامی برنامه‌ریزی‌شده که از بالا مدیریت می‌شد و در آن اقتداری نمادین بر همه‌چیز نظارت می‌کرد، به خود‌سامان‌دهی‌ای گذر کرده که همزمان پویا، چندقطبی و سازگار با شرایط است! این مدل تازه‌ی سامان‌دهی مشابه عملکرد مغز است: شبکه‌ای به‌هم پیوسته از نورون‌ها که متکی به کثرتی از مراکز متحرک و اتمی است. در واقع شیوه‌ی جدید صحبت کردن درباره‌ی مغز، منعکس‌کننده‌ی گفتمان مدیریتی جهان سرمایه‌داری نئولیبرالی است که اکنون در آن زندگی می‌کنیم؛ موضوعی که کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ پیرامون آن مباحث خود را پیش می‌برد.‌

کاترین مالابو با بررسی شباهت‌های ساختاری میان مغز و سازمان اجتماعی – اقتصادی، تأکید می‌ورزد که مغز در تمام ادوار از ظرفیت‌های یادگیری و سازگاری یکسانی برخوردار بوده است؛ آن‌چه تغییر می‌کند سازمان اجتماعی، بازده نیروهای سازمانی و برهم‌کنش‌های کلان است که مغز تأثیر اندکی بر آن‌ها دارد. از این‌رو بحث بیش‌تر بر سر درک این نکته است که مغز منفرد چگونه می‌تواند به چالش‌های محیط اجتماعی‌اش پاسخ گوید. مالابو کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ را در مرکز این پرسشگری قرار می‌دهد.

به عقیده‌ی نویسنده، درک سازوکار مغز، می‌تواند آزادی تازه‌ای را برای ما به ارمغان بیاورد؛ آزادی تحمیل سازمان خویش به جهان به‌جای تسلیم‌شدن به تأثیرات محیط. سخن‌گفتن از پلاستیسیته‌ی مغز برابر است با این امر که مغز را چیزی تغییرپذیر و شکل‌پذیر و در آنِ واحد چیزی تغییردهنده و شکل‌دهنده بینگاریم. کاترین مالابو در کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ عملکرد پلاستیسیته‌ی مغز را در سه سطح توضیح می‌دهد: (1) مدل‌سازی پیوندهای نورونی (پلاستیسیته‌ی رشدی در جنین و کودک)؛ (2) تغییر پیوندهای نورونی (پلاستیسیته‌ی جرح‌وتعدیلِ سیناپسی در سرتاسر زندگی)؛ و (3) توانایی ترمیم (پلاستیسیته‌ی پس از آسیب‌دیدگی).

کتاب حاضر با ارائه‌ی اطلاعات جامع از ساختار مغز در حوزه‌ی علوم اعصاب مدرن، نگرش مخاطب را تغییر می‌دهد و او را برای کسب آزادی و آگاهی آماده می‌سازد. این کتاب با ترجمه‌ی علی حسن‌زاده و به کوشش انتشارات لگا منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟

• کاترین مالابو خوانشی هگلی از علوم اعصاب ارائه می‌کند. او به شباهت‌های عجیب بین مدل ذهن انسان و ساختار سرمایه‌داری امروزی می‌اندیشد. این کتاب یک دستاورد خارق‌العاده است. (اسلاوی ژیژک)
• کاترین مالابو اشاره می‌کند که اگر در قامت یک جامعه بتوانیم از استعاره‌های ضروری اما معیوب خود عقب‌نشینی کنیم و از ساختار حقیقی مغز آگاه شویم، تغییری شگرف در تاریخ رقم خواهد خورد. (CHECK BEFORE CHANGING)
• مالابو در کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ با جرئت تمام، تفکر بی‌روحِ رایج را درمور عملکرد مغز به نقد می‌کشد. (Journal of Consciousness Studies)

کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به فلسفه‌ی ذهن و علوم اعصاب مخاطبان اصلی اثر حاضر هستند.

در بخشی از کتاب با مغزمان چه باید بکنیم؟ می‌خوانیم

پس مغز خود را تا جایی از وضعش آگاه می‌کند که از وضع ارگانیسم آگاهی بیابد: اقتصاد انتقال اطلاعات که بازی «نشانه‌ها» (داماسیو آن‌ها را «تکانه‌ها» می‌نامد) آن را تضمین می‌کند. این مکالمه‌ی ابتدایی، که یکی از فعالیت‌های اصلی دستگاه عصبی است، کماکان با صفت «ناآگاه» توصیف می‌شود. تغییر مستمر این نخستین ملکه‌ی مغزی «نقشه‌ها»ی بیش از پیش پیچیده و بیش از پیش پایدار را به وجود می‌آورد. برساخت پیوند با ابژه نیازمند شکل‌گیری تصویرها یا «نقشه‌های مرتبه‌ی دوم» و سپس نشانه‌هاست. به‌اختصار، مراحل از این قرارند: «نشانه‌گذاری یا علامت‌دهی نورونی ناآگاهانه‌ی ارگانیسم منفرد خودِ اولیه را پدید می‌آورد؛ خودِ اولیه خود هسته‌ای و آگاهی هسته‌ای را به وجود می‌آورد؛ خود هسته‌ای امکان ظهور خود خودزندگی‌نگارانه را میسر می‌سازد؛ و خود خودزندگی‌نگارانه آگاهی ممتد و گسترده را پدید می‌آورد. در پایان زنجیره، آگاهی گسترده موجب بروز وجدان می‌شود.» داماسیو توضیح می‌دهد که مغز، از یک سر زنجیره تا سر دیگر، شدنِ خودش را باز می‌گوید و حکایت می‌کند، یعنی آن را به‌شکل «شرح و حکایت» بسط می‌دهد.

درون ساختار مغزی چیزی نظیر فعالیتی شاعرانه یا کارکرد ازبرخوانی بی‌کلمه وجود دارد:

شرح و حکایت مذکور رابطه‌ی بین «خود اولیه‌ی» متغیر و نقشه‌های حسی‌حرکتی ابژه‌ای را توصیف می‌کند که این تغییرات را به وجود می‌آورد. به‌سخن کوتاه: در همان حال که مغز به تصاویری از یک ابژه شکل می‌دهد _ نظیر چهره‌ای، نغمه‌ای، دندان‌دردی یا خاطره‌ی یک رخداد _ و در همان حال که تصاویرِ ابژه بر وضعِ ارگانیسم اثر می‌گذارند، سطح دیگری از ساختار مغز شرح و حکایتی فوری و غیرزبانی از رخدادهایی خلق می‌کند که در نواحی مختلف مغز در حال رخ‌دادن‌اند، آن نواحی مغز که در نتیجه‌ی برهم‌کنش ابژه‌_ارگانیسم فعال شده‌اند.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
درآمد
1: میدان‌های عملِ پلاستیسیته
بین تعیّن و آزادی
سه پلاستیسیته
آیا آزادیم کارآمد باشیم؟
2: بحران در قدرت مرکزی
پایان «مغز ماشینی»
انسان نورونی و روح سرمایه‌داری
«لغوعضویتِ» اجتماعی و افسردگی عصبی: اَشکال جدید کنارگذاری
3: «شما سیناپس‌هایتان هستید»
«خودِ سیناپسی» یا «خودِ اولیه»
«گمشده در ترجمه»: از امر نورونی به امر ذهنی
پلاستیسیته‌ای دیگر
نتیجه‌گیری
به‌سوی یک دگرجهانی‌سازی زیست‌شناختی
پی‌نوشت‌ها
نمایه