معرفی و دانلود کتاب اسپینوزا و سیاست

معرفی کتاب اسپینوزا و سیاست

اتین بالیبار، یکی از فیلسوفان چپ فرانسوی و از شاگردان برجسته‌ی لوئی آلتوسر، در کتاب اسپینوزا و سیاست، فلسفه‌ی این متفکر قرن هفدهمی را تماماً سیاسی تلقی می‌کند. او در این کتاب آرای اسپینوزا را در زمینه‌ی تاریخی مورد بررسی قرار می‌دهد و بهره بردن از نظریه‌های او را در دوران مدرن واکاوی می‌کند.

درباره‌ی کتاب اسپینوزا و سیاست

توجه به اسپینوزا و اندیشه‌ی سیاسی وی از نیمه‌های قرن بیستم میلادی آغاز شد و بیشتر بر آرای او در باب قراردادهای اجتماعی و شکل‌گیری حکومت و تأثیر هابز بر اسپینوزا بحث می‌گردید. جریان توجه به اسپینوزا در کشور فرانسه با دیگر نقاط اروپا تفاوت داشت. اسپینوزا با ظهور مارکسیسم و جریان «چپ»، جایگزین هگل شد و تفاسیر مارکیسستی و ماتریالیستی از فلسفه‌ی اسپینوزا رونق یافت. متفکران چپ چون لوئی آلتوسر جای خالی نظریه‌هایی در حوزه‌ی سیاست و حکومت را احساس می‌کردند و عقیده داشتند که مارکس، بیشتر در باب سرمایه سخن گفته است تا دولت. جریانی که آلتوسر به وجود آورد، مطالعات «اسپینوزیسم جدید» را شکل داد و ثابت کرد که اسپینوزا اولین فیلسوف مدرنی بود که جنبه‌های حسی زندگی مردم را با سیاست و اخلاق رادیکال ماتریالیستی هماهنگ ساخت. شاگردان آلتوسر مانند اتین بالیبار (Étienne Balibar)، آنتونیو نگری و پی‌یر فرانسوا مورو، روایت‌های جدیدی از فلسفه‌ی اسپینوزا داشتند. در میان آن‌ها، اتی‌ین بالیبار از شاگردان برجسته‌ی آلتوسر بود که آثارش را متفکران بسیاری تحسین کرده‌اند. یکی از این آثار، کتاب اسپینوزا و سیاست (Spinoza and Politics) نام دارد که در آن خوانشی مارکسیستی از فلسفه‌ی اسپینوزا به دست داده می‌شود.

اکثر خوانندگان از بالیبار دو تصویر در ذهن دارند: یکی شاگرد آلتوسر و یکی از ویراستاران «خوانش سرمایه» و دیگری کسی که در مطالعات اسپینوزا سرآمد است، متن شگفت‌انگیز و جذاب کتاب اسپینوزا و سیاست را نوشته و خوانشی بدیع از فلسفه‌ی اسپینوزا دارد. از نظر اتی‌ین بالیبارْ اسپینوزا ذاتاً فردی دموکراتیک، کثرت‌گرا، عالِم به علل فروپاشی جامعه است که به‌خوبی فردیت انسان و روابطش با دیگران را روشن می‌کند. این فیلسوف فرانسوی در این اثر بر فردیت گرایی، کثرت‌گرایی و علاقه‌ی اسپینوزا به متافیزیک و الهیات تمرکز می‌کند. اتین بالیبار عقیده دارد که تمام متون اسپینوزا - از رساله‌های الهیاتی، سیاسی تا اخلاقی- باید در پس‌زمینه‌ی سیاسی خوانده شود. او بر این باور است که جدا کردن متافیزیک اسپینوزا از سیاست امکان ندارد.

بالیبار کتاب اسپینوزا و سیاست را برای اولین بار به زبان فرانسوی با نام Spinoza et la politique منتشر کرد. کتابی که چهار فصل داشت و بسیار خلاصه بود. 14 سال بعد، پیتر اسنودن این کتاب را به زبان انگلیسی به ترجمه درآورد و دو بخش به آن افزود: مقدمه‌ای از وارن مونتاگ و فصل پنجمی که ترجمه‌ی یکی از درس‌گفتارهای بالیبار است و در آن همه‌ی مباحث کتاب جمع‌بندی شده. امین کرمی و فؤاد حبیبی همین نسخه را برای ترجمه‌ی کتاب به زبان فارسی انتخاب کرده‌اند. انتشارات ققنوس این کتاب را منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب اسپینوزا و سیاست

• سؤالات مربوط به زندگی اجتماعی همیشه ما را درگیر خود کرده‌اند و از آن جایی که اسپینوزا در آثارش به این پرسش‌ها پاسخ داده است، مطالعه‌ی کتاب‌های این فیلسوف در عصر حاضر ضروری به نظر می‌رسد. اتی‌ین بالیبار در این متن کوتاه آموزنده، سعی دارد بنیان‌های سیاست اسپینوزایی را توضیح دهد. وی در این کتاب دو کار انجام می‌دهد: اولاً بررسی اندیشه‌های اسپینوزا در عصر خودش و روشن کردن وضعیت تاریخی فلسفه‌ی سیاسی وی، ثانیاً آوردن نظریه‌های او به دوران مدرن. (فردریک دارمائو، استاد فلسفه)
• اتی‌ین بالیبار در اوایل دهه‌ی 60 میلادی یکی از شاگردان نخبه‌ی لوئی آلتوسر بود. از آن‌زمان جایگاه او در میان برجسته‌ترین فیلسوفان چپ فرانسه تثبیت شده است. (مجله‌ی فلسفه‌ی رادیکال)
• کتاب اسپینوزا و سیاست اثری غنی، جذاب و پراهمیت است و مسئله‌ی فردیت و جامعه‌گرایی را کاملاً‌ برای ما حل می‌کند. بالیبار با این کتاب خدمتی مهم به دوست‌داران اسپینوزا کرده است. (دن تیلور، نویسنده‌ی کتاب «اسپینوزا و سیاست آزادی»)
• متن کتاب اسپینوزا و سیاست فلسفه‌ی اسپینوزا را به گونه‌ای تفسیر می‌کند که در دنیای انگلیسی‌زبان کمتر به آن توجه شده است. این تفسیر را می‌توان دیالکتیکی نامید. اتین بالیبار متون اسپینوزا را در رابطه با هم و در پیوند با محیط تاریخی، الهیاتی و سیاسی قرن هفدهم بررسی می‌کند. (جفری برنشتاین، استاد فلسفه‌ی کالج صلیب مقدس)

کتاب اسپینوزا و سیاست برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به فلسفه‌ی سیاسی و به‌خصوص فلسفه‌ی مارکسیستی، مخاطبان اصلی کتاب اسپینوزا و سیاست هستند. دانشجویان رشته‌های الهیات، علوم سیاسی و فلسفه از مطالعه‌ی این کتاب بهره خواهند برد.

در بخشی از کتاب اسپینوزا و سیاست می‌خوانیم

تحقیق اسپینوزا در زمینه‌ی الهیات، به عبارتى دیگر، در زمینه‌ی فرم‌هایى که اختلاط الهیاتى دین و تفکر نظرورزانه به خود گرفته است، در دو سطح انجام مى‌گیرد: سطح آموزه‌ها و سطح تاریخى. کندوکاو وى وضعیت مزبور را به منظور فراچنگ آوردن آنچه در حال حاضر اتفاق مى‌افتد، تا «خاستگاه‌هاى» آن ردیابى مى‌کند. در انجام دادن چنین کارى، وى براى تحلیل منطق مبنایى گفتار مورد بررسى به مراتب از توصیف بیرونى پا فراتر مى‌گذارد. بدین ترتیب نتایج تحلیل مصالح چیزى را در اختیار اسپینوزا مى‌گذارند که، در اخلاق، بدل به نظریه‌اى کلى در باب تخیل مى‌شود.

قسمى الهیات موسوى وجود دارد: الهیاتى استوار بر کیهان‌شناسى خلقت و معجزه، قسمى اخلاق اطاعت و معادشناسى «مردم برگزیده»، که در خدمت توجیه فرامین شریعت یهود و توضیحشان به توده مردم آن دوره و آن ملت قرار دارد. این بدان معنا نیست که موسى قسمى ایدئولوژى ساختگى را به منظور تسلط بر اتباع همقطار خویش برمى‌سازد: به‌عکس، موسى خودش به حقیقت وحیانىِ الهیات خویش باور داشت، الهیاتى که «نشانه‌هاى» انکارناپذیرى از آن به وى عطا شده بود، و همین ایمان بود که وى را قادر ساخت تا یک دولت و یک دین [خاص خویش] تأسیس کند. به همین منوال، یک الهیات یا، به بیانى دقیق‌تر، چندین الهیات متعلق به پیامبران وجود دارد که یکدیگر را در نقاط مشخص تعیین‌کننده‌اى نقض مى‌کنند: به‌ویژه آن‌ها پیشاپیش در باب مسئله رستگارى دچار شقاق هستند (آیا رستگارى صرفاً به انتخاب الوهى، یا همچنین و در این صورت، به کدام شیوه به کردارمان، خوب یا بد، در مطابقت با قانون، بستگى دارد یا نه؟). این تفاوت در آموزش‌ها یکى از ویژگى‌هاى اساسى الهیات را نشان مى‌دهد: الهیات تعارض و نزاع را به دین وارد مى‌سازد. تفاوت‌هایى از این نوع را حتى در فرمى مبالغه‌آمیزتر مى‌توان در مسیحیت اولیه نیز یافت (میان آموزه‌هاى رسولان مختلف، و به‌خصوص میان آموزه‌هاى پولس، یعقوب و یوحنا).

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مترجمان فارسى
پیشگفتار: وارن مونتاگ
یادداشتى بر نسخه‌ها و ترجمه‌هاى آثار اسپینوزا: مترجم انگلیسى
دیباچه
1: حزب اسپینوزا
«حزب آزادى»
دین یا الهیات؟
تقدیر و اراده‌ی آزاد: تعارض و نزاع ایدئولوژى‌هاى دینى
کلیساها، فرقه‌ها و احزاب: بحران جمهورى هلند
2: رساله‌ی الهیاتى‌ سیاسى: مانیفستى دموکراتیک
آزادى تفکر و حق حاکم
دموکراسى: «طبیعى‌ترین» دولت
قسمى فلسفه تاریخ؟
میراث تئوکراسى
3: رساله‌ی سیاسى: قسمى علم دولت
بعد از سال 1672: نظام جدیدى از مسائل
برنامه‌ی رساله سیاسى
حق و قدرت
بدنه‌ی سیاسى
تصمیم: نفس دولت
4: اخلاق: قسمى انسان‌شناسى سیاسى
جامعه‌پذیرى
اطاعت چگونه چیزى است؟
«اخلاق» و ارتباطات
5: سیاست و ارتباطات
قدرت و آزادى
«میل همانا ذات واقعى انسان است»
اپوریاى اجتماع و مسئله شناخت
گاهشمارى
براى مطالعه‌ی بیشتر
واژه‌نامه‌ی انگلیسى به فارسى
نمایه