معرفی و دانلود کتاب چهارمقاله و مرزبان نامه

معرفی کتاب چهارمقاله و مرزبان نامه

در کتاب چهارمقاله و مرزبان‌نامه، همراه با بازگردان به نثر روان امروزی، به بازخوانی و بازگردانی دو مقاله دبیری و شاعری از کتاب چهار مقاله تألیف نظامی عروضی گنجوی و چهار باب از کتاب مرزبان نامه تألیف اسپهبد مرزبان بن شروین پرداخته شده است.

به نقل از مؤلفین کتاب، دکتر محمدرضا یوسفی (عضو هیات علمی دانشگاه قم) و رقیه ابراهیمی شهرآباد (عضو هیات علمی جامعة المصطفی(ص)): لازمه بهره‌برداری از آثار مصنوع، آشنایی با معانی لغات و ترکیبات، آرایه‌های ادبی و شرح ابیات و عبارات آن است. بازگردانی این قسم تألیفات به نثر روان امروزی علاوه بر آن‌که لذت ادبی خواندن یک متن قدیمی را به خواننده منتقل می‌کند، او را قادر می‌سازد هم‌زمان با خواندن متن اصلی، معانی لغات و دشواری‌های آن را نیز مرور کند که این کار می‌تواند لذت ادبی وی را دوچندان نماید. کتاب حاضر بازگردان دو مقاله دبیری و شاعری از کتاب چهار مقاله یعنی حدود یک دوم از آن کتاب و چهار باب اول از کتاب مرزبان‌نامه یعنی حدود یک سوم آن کتاب است که به صورت تقریباً کامل همراه با بازگردان آن، روبه‌روی همان صفحه، در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. به‌ویژه دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی در هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد قرار گیرد.

چهارمقاله، نوشته ابوالحسن نظام‌الدین (یا نجم‌الدین) احمد بن عمر بن علی سمرقندی، معروف به «نظامی عروضی» نویسنده نام‌بردار است. او از نویسندگان برجسته قرن ششم و از ملازمان شاهان غوریه بود. نام اصلی این کتاب مجمع النوادر است، اما از آن روی که در آن از چهار فن و دانش سخن رفته، بیشتر به «چهار مقاله» شهرت یافته است. آن چهار فن: دبیری، شاعری، طب و نجوم است. «گویا مؤلف از آن [رو] در کتاب خود به این چهار فن پرداخته است که باور داشته سامان هر پادشاهی و استواری هر فرمانروایی، بازبسته به این چهار گروه است.

چهارمقاله در تاریخ ادبیات ما از چند جنبه اهمیت دارد: یکی قدمت آن است؛ زیرا این کتاب در حدود سال 550 تألیف شده و از اندک آثار دل‌انگیز فارسی باقی مانده پیش از حمله مغول است. دوم به لحاظ اشتمال بر بسیاری مطالب تاریخی و شرح احوال بسیاری از بزرگان شعر و نثر فارسی که در حد یک تاریخ ادبیات معتبر کارآیی دارد. سوم به سبب سبک انشای آن در ایجاز لفظ و اشباع معنا و سلاست کلام و خلق مترادفات پی‌درپی و سجع‌های طولانی و انواع آرایه‌های بدیعی. مرحوم قزوینی از این نظر، کتاب چهارمقاله را با تاریخ بیهقی، تذکرة‌الاولیای عطار، گلستان سعدی، تاریخ گزیده حمدالله مستوفی و منشآت قائم مقام مقایسه کرده است و ملک‌الشعرای بهار نیز نظری مشابه دارد: می‌توان گفت بعد از تاریخ بیهقی و قابوس‌نامه و سیاست‌نامه، این کتاب خاتم کتب ادبی متقدمان است؛

متن چهارمقاله را دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی همراه کلیله و دمنه می‌خوانند و متن مرزبان‌نامه را در مقطع کارشناسی ارشد همراه با تاریخ جهان‌گشای جوینی می‌گذرانند.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
مقدمه پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی(ص)
مقدمه
چند نکته در باب این کتاب
بخش نخست: چهارمقاله
مقالت اول: در ماهیت دبیری و کیفیت دبیر کامل و آنچه تعلق بدین دارد
مقالت دوم: در ماهیت علم شعر و صلاحیت شاعر
بخش دوم: مرزبان‌نامه
باب اوّل: در تعریف کتاب و ذکر واضع و بیان اسباب وضع مرزبان‌نامه
باب دوم: در ملکِ نیکبخت و وصایایی که فرزندان را به وقت وفات فرمود
باب سوم :در مَلِک اردشیر و دانایِ مِهران‌به
باب چهارم‌: در دیو گاوپای و دانایِ دینی‌
فهرست لغات، ترکیبات، اصطلاحات و نام‌های خاص
فهرست منابع‌