معرفی و دانلود کتاب منم تیمور جهانگشا: سرگذشت تیمور لنگ به قلم خود او

معرفی کتاب منم تیمور جهانگشا: سرگذشت تیمور لنگ به قلم خود او

مارسل بریون در کتاب منم تیمور جهانگشا، سرگذشت تیمور گورکانی مشهور به تیمور لنگ، نخستین امیر و بنیان‌گذار امپراتوری تیموری یا گورکانی را از زبان خود او روایت می‌کند و شرح وقایع تاریخی دوران حکمرانی وی را به تصویر می‌کشد.

درباره کتاب منم تیمور جهانگشا:

این کتاب تاریخی اثری ماندگار و مفصل است، که توسط مارسل بریون، نویسنده و ادیب فرانسوی گردآوری شده و به شرح زندگانی کامل تیمور گورکانی یا تیمور لنگ (Timur) می‌پردازد. او در قبیله‌ای ترکی – مغولی در شهر سمرقند متولد شد و توانست بلخ را تصرف کند، به خوارزم لشکرکشی کند و قلمرو و تصرفاتش را تا مغولستان گسترش دهد. یکی از عواملی که باعث شهرت تیمور در طول تاریخ شده، خشونت‌ها و قتل عام‌هایی بود که به هنگام لشکرکشی‌هایش در سرزمین‌های مختلف روا داشته است. ناگفته نماند که او به‌شدت اهل علم و دانش و هنر بود و دانشمندان، فقیهان و هنرمندان زمانه‌ی خود را از هر سرزمین و نژادی که بودند ارج می‌نهاد و آن‌ها را مورد خشم و غضبش قرار نمی‌داد.

ذبیح الله منصوری مترجم این اثر گرانقدر آشنایی دیرینه با مارسل بریون داشت و پیش از ترجمه کتاب حاضر، مقالات دیگری از این ادیب پرکار را ترجمه و در روزنامه‌های تهران منتشر کرد. بریون پیش از تألیف این کتاب، مطالعات دقیقی راجع به تاریخ تیموریان به‌ویژه سرگذشت تیمور لنگ داشت و از منابع متعددی به زبان‌های عربی، ترکی، فارسی و سایر زبان‌های اروپایی جهت تدوین کتاب منم تیمور جهانگشا استفاده کرد او لیست کاملی از تمام منابع مورد استفاده‌اش را در نسخه زبان اصلی کتاب فهرست کرده بود که ذبیح الله منصوری برای کوتاه کردن نوشتار از ترجمه آن‌ها به فارسی خودداری نمود.

نکته دیگری که در ارتباط با کتاب منم تیمور جهانگشا وجود دارد این است که بخش اعظم آن خاطرات و نوشته‌های شخص تیمور لنگ می‌باشد که خود او در قالب یک کتاب به زبان فارسی نوشته بود. اما اینکه چطور این نوشته‌ها اکنون در این کتاب قرار گرفته‌اند، خود ماجرای پر فراز و نشیبی دارد. کتابی که توسط تیمور گورکانی نوشته شد تا مدت‌ها فقط یک نسخه از آن وجود داشت که در اختیار حکمران یمن در زمان امپراتوری عثمانی بود. بعد از فوت آن حکمران نسخه دیگری از این کتاب تهیه و به هندوستان برده شد. همان‌طور که می‌دانید نسخه‌های ابتدایی کتاب‌ها در زمان‌های دور، دست‌نویس و بسیار باارزش بودند. با این حال طی اتفاقاتی که جزییات آن مشخص نیست نسخه دوم خاطرات تیمور لنگ در اختیار یک افسر انگلیسی قرار می‌گیرد، رونوشت دیگری از آن تهیه می‌شود، رونوشت سوم به انگلستان برده می‌شود و با کمک چند نفر به انگلیسی ترجمه می‌شود و متن انگلیسی به صورت رسمی و گسترده‌تر منتشر می‌شود.

پس آنچه که در این کتاب می‌خوانید در حقیقت از چند بخش تشکیل شده: یکی مطالبی است که توسط مارسل بریون از کتب تاریخی مختلف گردآوری شده و دیگری بخش‌هایی از خاطرات و زندگینامه تیمور لنگ است در اصل به قلم خود او نگاشته شده‌اند. در انتهای کتاب هم نوشتاری به قلم اسقف سلطانیه درباره تیمور لنگ گنجانده شده است.

کتاب منم تیمور جهانگشا مناسب چه کسانی است؟

این کتاب را به کسانی که به مطالعه سرگذشت شخصیت‌های تاریخی علاقه دارند پیشنهاد می‌کنیم.

مارسل بریون را بیشتر بشناسیم:

منتقد ادبی، رمان‌نویس و نگارنده مقاله‌های تاریخی و ادبی متعدد مارسل بریون (Marcel Brion) در سال 1895 در فرانسه متولد شد. بریون در سال‌های جوانی به عنوان مشاور فعالیت می‌کرد اما پس از چندسال این کار را رها کرد و به ادبیات روی آورد. او در طول عمر حرفه‌ای خود بیش از صد عنوان کتاب در زمینه‌های متفاوتی چون تاریخ، زندگی‌نامه، رمان و... منتشر نمود. از مشهور‌ترین آثار او که به زبان فارسی برگردانده شده است می‌توان به گردآوری کتاب «منم تیمور جهانگشا» اشاره کرد. این کتاب روایت زندگی تیمور لنگ، نخستین فرمانده سلسله تیموریان است که ذبیح الله منصوری آن را به زبان فارسی برگردانده است.

با ذبیح الله منصوری بیشتر آشنا شویم:

پرکارترین مترجم تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله حکیم اللهی دشتی مشهور به ذبیح الله منصوری (Zabih Allah Mansuri) است که در سال 1278 زاده شد و در سال 1365 از دنیا رفت. او علاوه بر ترجمه در نویسندگی و روزنامه‌نگاری هم دستی بر آتش داشت. منصوری در مدرسه‌ای دوزبانه در سنندج درس خواند و از همان ابتدا زبان فرانسه را به خوبی آموخت. او در سال 1299 به تهران مهاجرت کرد و در همان سال‌ها بود که پدرش را از دست داد. در ابتدا قصد داشت در رشته دریانوردی تحصیل کند اما کم‌کم به ادبیات و ترجمه روی آورد. در سال 1301 فعالیت ادبی خود را به عنوان مترجم در روزنامه‌ی تازه‌تاسیس کوشش آغاز کرد و پس از آن با روزنامه و نشریات مختلفی چون اطلاعات، کیهان، ایران ما، خواندنی‌ها، تهران مصور، سپید و سیاه، دانستنی‌ها و... همکاری نمود. ذبیح الله منصوری در طول زندگی پرافتخار خود چیزی در حدود 1200 عنوان داستان، کتاب و مقاله ترجمه و منتشر کرد.

او از پیروان مکتب بسط و اقتباس در ترجمه بود و به پروراندن داستان در ترجمه اعتقاد داشت؛ نکته‌ای که باعث شده بود بسیاری از منتقدین از جمله رضا براهنی و حسینعلی مستعان نقدهای جدی به او وارد سازند. او علاوه بر مترجمی، نویسنده و روزنامه‌نگاری پرکار بود. به جرأت می‌توان منصوری را یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های فرهنگی ایران در سال‌های 1300 تا 1365 قلمداد کرد. اسماعیل حدادیان مقدم از نگاه ترجمه‌پژوهی آثار او را شبه ترجمه معرفی می‌کند. «سینوهه، پزشک مخصوص فرعون»، «خداوند الموت»، «غرش طوفان» و «خواجه تاجدار» از آثار ماندگار و درخشان ذبیح الله منصوری است.

در بخشی از کتاب منم تیمور جهانگشا می‌خوانیم:

در آن سفر همه سرداران من بودند، غیر از قره خان که در سمرقند دخترم زبیده را به او دادم. رسم ما این است مردی که زن می‌گیرد، تا مدت سه ماه از جنگ معاف است، چون می‌باید اوقاتش را با زن خود بگذراند. قره خان به من گفت بعد از سه ماه به راه خواهد افتاد و در هندوستان به من ملحق خواهد شد. قبل از اینکه به اسکندر برسیم، امیر اسکندر ده فرسنگ به استقبال من آمد و هزار سکه زر پیشکش کرد.

من شنیده بودم که امیر اسکندر مردی است کم‌بضاعت و لذا برای اینکه هدیه او را برنگردانیده باشم، یک سکه زر برداشتم و بقیه را به او پس دادم و گفتم که صرف عیال و اولاد و نوکران خود کن. مهمانی او را هم به همین دلیل نپذیرفتم و فقط یک روز بر خوان طعام او نشستم و قدری از گوسفندی را که بریان کرده بود، خوردم.

از امیر اسکندر پرسیدم: «آیا برای رفتن به هندوستان راهی غیر از عبور از تنگه خیبر وجود دارد؟»

آن مرد گفت: «نه‌ای امیر بزرگ، هرکس از اینجا به پنجاب می‌رود، می‌باید از گردنه خیبر بگذرد؛ ولی زنهار که از گردنه خیبر بترس.»
پرسیدم: «برای چه بترسم؟»

او گفت: «برای اینکه روز و شب عده‌ای از راهزنان در پیچ‌وخم‌های آن گردنه در انتظار مسافرین هستند تا آن‌ها را هدف یغما قرار بدهند و به قتل برسانند.»

پرسیدم: «طول گردنه خیبر چقدر است؟»

امیر اسکندر جواب داد: «یازده فرسنگ و راهزنان در کوه‌هایی که طرفین شاهراه قرار گرفته، کمین می‌گیرند و ناگهان به مسافرین حمله‌ور می‌شوند.»

قبل از اینکه از اسکندر حرکت کنیم، امیر آن جا دوازده راهنما به من داد و چون قشون من با دسته‌های بیست‌هزارنفری حرکت می‌کرد، من هر دو راهنما را به یک فرمانده دسته سپردم و به راه افتادیم. با اینکه می‌دانستم راهزنان جرئت نمی‌کنند به یک قشون که از تنگه خیبر عبور می‌کند حمله‌ور شوند، دو طلایه تعیین کردم که در دو طرف گردنه از خط‌الراس کوه‌ها عبور کنند و همه‌جا را از نظر بگذارنند تا مبادا بر اثر حمله راهزنان عبور ما از گردنه به تاخیر بیفتد.

فهرست مطالب کتاب

سخنی با همراهان
مقدمه مترجم
فصل اول: دوران کودکی و تحصیل نزد شیخ شمس‌الدین
فصل دوم: آغاز جوانی و فراگرفتن فنون جنگی
فصل سوم: ورود به خدمت امیر یاخماق
فصل چهارم: مرگ امیر یاخماق و نزاع با ارسلان
فصل پنجم: چطور شهر بخارا را به تصرف درآوردم
فصل ششم: جنگ تاشکند
فصل هفتم: به سوی مسقط‌الراس و جنگ نیشابور
فصل هشتم: دومین سفر من به خراسان و جنگ سبزوار
فصل نهم: عزیمت به جنوب خراسان
فصل دهم: زابلستان
فصل یازدهم: جنگ اصفهان
فصل دوازدهم: جنگ با سردار مغول
فصل سیزدهم و چهاردهم: پیکار در سرزمین قبچاق
فصل پانزدهم: مراجعت به ماوراء و آفت ملخ
فصل شانزدهم: در کرانه‌های دریای آبسکون
فصل هفدهم: چطور بغداد را مسخر کردم
فصل هجدهم: عبور از گردنه پاتاق و رسیدن به فارس
فصل نوزدهم: بعد از سقوط شیراز
فصل بیستم: یک گردش در سرزمین لرستان
فصل بیست‌و‌یکم: ابدال کلزایی که بود و در کجا سلطنت می‌کرد؟
فصل بیست‌ودوم: قتل شیخ عمر در فارس
فصل بیست‌وسوم: طاعون
فصل بیست‌وچهارم: سرزمین عجایب یا هندوستان
فصل بیست‌وپنجم: جنگ در کشور شام و تصرف شهرهای آن
فصل بیست‌وششم به سوی سرزمین روم و جنگ با ایلدرم بایزید
فصل بیست‌و‌هفتم: در آذربایجان چه کردم و چه دیدم
خاطرات اسقف سلطانیه راجع به تیمور لنگ