معرفی و دانلود کتاب مدرسه خلاق: چگونه آموزش آزمون محور را سرنگون کنیم؟

معرفی کتاب مدرسه خلاق: چگونه آموزش آزمون محور را سرنگون کنیم؟

راهنمایی درخشان برای ساختن یک نظام آموزش و پروش نوین و پویا؛ کن رابینسون و لو آرونیکا در کتاب مدرسه خلاق، ضمن انتقاد از نظام سنتی آموزش، به ارائه‌ی راهکارهای سودمند خویش در راستای اصلاحِ معایب این نظام پرداخته‌اند.

درباره کتاب مدرسه خلاق

نظام آموزش و پرورش در تمام نقاط دنیا از اهمیتی حیاتی برخوردار است. به نحوی که بیراه نخواهد بود اگر مدعی شویم که پیشرفت یا عدم پیشرفت هر جامعه، به ماهیت نظام آموزشی حاکم بر آن منوط است. سیاست‌های کلان در یک نظام آموزشی ایده‌آل، بیش از همه معطوف به کشف و پرورش استعدادهای متنوعِ افراد است. در چنین نظامی، اصلِ اول و آخر پیدا کردن مسیرهایی است که منتهی به پرورش خلاقیتِ فردی انسان‌ها می‌گردند. این سیستم آموزشیِ مطلوب و آرمانی، به علت ماهیت خود، اساساً میانه‌ی چندانی با آزمون و امتحان -که بلای جان تمام دانش‌آموزان عالم است!- ندارد. همچنین، در این نظام، نمی‌توان نشانی از تقسیم‌بندیِ دروس به شیوه‌ی سنتی یافت. در یک کلام، هدف از برقراری نظام آموزشی‌ای که توصیف آن رفت، نه تحویل نیروی کاری منضبط و عاری از احساسات به جامعه، بلکه پرورش انسانی نوین است که قادر باشد تمام استعدادهای بالقوه‌ی خویش را به فعلیت برساند.

ناگفته پیداست که اغلب نظام‌های آموزشی در جوامع امروزی، با آن نظام آرمانی که مختصاتش را به اختصار در سطور فوق ترسیم نمودیم، فاصله‌ی بسیار دارند. حال، کاملاً موجه و ضروری است که از خود درباره‌ی چاره‌ی کار بپرسیم. چگونه می‌توان علیه نظام آموزشی معیوب و ناکارآمدی شورید که در قریب به اتفاق کشورهای جهان حاکم است؟ آیا راهی برای سرنگون ساختن این سیستم و جایگزین ساختن آن با نهادی به‌کل متفاوت وجود دارد؟ آیا ممکن است که نظام سنتی آموزش و پرورش، که به زعم اغلب صاحب‌نظران، مولودِ انقلاب صنعتی و نیازِ آن به تربیت نیروی کار بوده است، با تحول گام‌به‌گام جامعه‌ی بشری، به نحوی خودکار تغییر ماهیت دهد؟ اگر نه، چگونه می‌توان آن را به چنین تغییر ماهیتی وادار ساخت؟...

ارائه‌ی پاسخ‌هایی معقول به پرسش‌هایی از این دست، هدف اصلی کن رابینسون و لو آرونیکا از نگارش کتاب مدرسه خلاق (Creative Schools) بوده است؛ اثری تأمل‌برانگیز و تأثیرگذار که تاکنون از سوی بسیاری از متفکران در سراسر جهان، ستوده شده است.

کتاب مدرسه‌ خلاق عنوان فرعی‌ای دارد که به روشنی محتوای اثر را توصیف می‌کند: «چگونه آموزش آزمون‌محور را سرنگون کنیم؟». این پرسش نقطه‌ی آغاز تأملاتِ درازآهنگِ رابینسون و آرونیکا در اثر مورد بحث بوده است. تأملاتی که از بررسیِ ماهیتِ نظامِ آموزشیِ رایج در اغلب نقاط دنیا شروع می‌شود، با آشکارسازیِ معایبِ این نظام ادامه می‌یابد و سرانجام، با پیشنهاد مدلی مطلوب که می‌تواند (و البته، می‌باید) جایگزینِ نظامِ مذکور شود، خاتمه می‌یابد.

شکی نیست که می‌توان بسیاری از مطالب بیان‌شده در کتاب مدرسه خلاق را محل نقد و اعتراض دانست؛ با این حال، این نیز مسلم است که آموزه‌ی کلی‌ای که در بطن این مطالب مستتر است، فارغ از جزئیات بحث‌برانگیز، قابل دفاع، یا دست‌کم، قابل تأمل به نظر می‌رسد. به همین جهت نیز، خواندن کتاب مدرسه خلاق، فارغ از رویکردی که در نهایت در قابل محتوای آن اتخاذ خواهیم نمود، برای یکایک ما سودمند خواهد بود، و چنانکه خواهید دید، به شناختِ بهتر ما از خود منتهی خواهد گشت؛ زیرا، روی‌هم‌رفته، همه‌ی ما محصول همان نظام آموزشی‌ای هستیم که سازوکار حاکم بر آن، در این کتاب به دقت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است...

نکوداشت‌های کتاب مدرسه خلاق

- رابینسون و آرونیکا در این اثر تأمل‌برانگیز به ما اثبات می‌کنند که تلاش برای تحول نظام آموزشی در راستای بهبود نیروهای خلاقه در تمام آحاد جامعه، امری کاملاً ضروری است. (Andy Hargreaves)
- رابینسون در کتاب مدرسه خلاق خواستار وقوع انقلابی اساسی در مبحث آموزش شده، و در راستای تحقق این انقلاب، تمام ما را به یاری طلبیده است. (The Guardian)
- این کتاب زنگ خطری است که توجه ما را به بحران قریب‌الوقوع جهان در زمینه‌ی منابع انسانی جلب می‌دارد. (Pasi Sahlberg)
- رابینسون و آرونیکا در این اثر در قامت متفکرانی تحول‌خواه در زمینه‌ی فرهنگ و آموزش ظاهر شده‌اند. (Dave Burgess)
- پژوهشی سازنده و انقلابی در حوزه‌ی آموزش و پرورش. (Amazon)

کتاب مدرسه خلاق مناسب چه کسانی است؟

کتاب مدرسه خلاق به طور ویژه برای فعالان حوزه‌ی آموزش و پروش، از جمله معلمان، مربیان و مدیران مدارس و مؤسسات، به رشته‌ی تحریر درآمده است. با این حال، به جرئت می‌توان ادعا کرد که مطالب بیان‌شده در این اثر برای عموم مخاطبان نیز جذاب و آموزنده خواهد بود.

با نویسندگان کتاب مدرسه خلاق بیشتر آشنا شویم

کن رابینسون (Ken Robinson) نویسنده‌ی پرفروش نیویورک تایمز و سخنران مطرح اهل بریتانیا بود که با مجموعه‌ی آثار خویش تأثیراتی عمیق و سازنده بر نحوه‌ی تفکر مخاطبین پرشمار خود به جا گذاشت. خوشبختانه اغلب آثار مهم رابینسون به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. آنچه در ادامه می‌بینید، عناوین برخی از این آثار است: «جوهر وجود تو»، «یافتن جوهر دورن» و «مدرسه خلاق».

کن رابینسون در سال 1950 دیده به جهان گشود و به سال 2020، در سن هفتاد سالگی، روی در نقاب خاک کشید.

لو آرونیکا (Lou Aronica) نیز همچون رابینسون نویسنده‌ای مطرح و شناخته‌شده در حیطه‌ی مطالعات فرهنگی است. علاوه بر این، او در دو حوزه‌ی نشر کتاب و ویرایش متن نیز فعالیت دارد.

لو آرونیکا که در سال 1958 دیده به جهان گشوده، این روزها هفتمین دهه از زندگی پربار خویش را پشت سر می‌گذارد.

جملات برگزیده کتاب مدرسه خلاق

- آموزش باید از جوان‌ها شهروندانی فعال و دل‌رحم بسازد.
- آموزش باید دانش‌آموزان را از نظر اقتصادی مسئولیت‌پذیر و مستقل سازد.
- آموزش باید جوانان را قادر سازد که با دنیای درون خود همانند دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند.
- آموزش باید به دانش‌آموزان قدرت درک و ارزیابی فرهنگ خودشان را بدهد و احترام به تفاوت‌های فرهنگی دیگران را به آن‌ها بیاموزد.

در بخشی از کتاب مدرسه خلاق می‌خوانیم

آموزش مسئله‌ای جهانی است؛ علاوه‌براین، مسئله‌ای به‌شدت شخصی هم هست. اگر فراموش کنیم که آموزشْ تقویت ذهن و قلب افراد زنده است، هیچ‌کدام از اهداف دیگر محقق نمی‌شوند. بسیاری از مشکلات سیستم‌های آموزشی موجود ریشه در عدم درک این نکتۀ اولیه و اساسی دارند. تمام دانش‌آموزان افراد منحصربه‌فردی هستند که امیدها، استعدادها، هیجانات، ترس‌ها، عواطف و آرزوهای خودشان را دارند. مشارکت‌دادن آن‌ها به‌عنوان فرد می‌تواند منشأ ارتقای دستاوردها باشد.

همۀ ما انسان‌ها در دو جهان زندگی می‌کنیم؛ یکی جهانی است که چه شما باشید و چه نباشید وجود دارد، قبل از اینکه شما به داخل آن بیایید وجود داشته و بعد از اینکه شما بروید هم وجود خواهد داشت. این جهانْ جهان اشیا، رخدادها و دیگر افراد است، جهانی است که اطراف شماست. جهان دیگری هم هست که فقط به‌خاطر بودن شما وجود دارد، جهان خصوصی تفکرات، احساسات و دریافت‌های شما، جهان درون شما. این جهان هنگامی ‌به وجود آمد که شما به وجود آمدید و تا زمانی که شما باشید می‌ماند. ما جهان اطرافمان را فقط از طریق جهان درونمان می‌شناسیم، از طریق حس‌هایی که به‌وسیلۀ آن‌ها دنیا را درک می‌کنیم و افکاری که به‌واسطۀ آن‌ها می‌توانیم از جهان سر دربیاوریم.

در فرهنگ‌های غربی، ما عادت کرده‌ایم بین این دو جهان تمایز مشخصی قائل شویم، بین فکرکردن و احساس‌کردن، عینیت و ذهنیت، واقعیت‌ها و ارزش‌ها. همان‌گونه که بعداً بررسی خواهیم کرد، مشخص می‌شود که این تمایزات به آن اندازه‌ای که به نظر می‌آیند قطعی نیستند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه: یک دقیقه به نیمه‌شب
[1]: بازگشت به اصول
جنبش استانداردها
اوضاع جنبش استانداردها چطور است؟
اثرات جانبی جنبش استانداردها
بازگشت به اصول
[2]: تغییر استعاره‌ها
آموزش جایگزین
آموزش صنعتی
اهداف صنعتی
ساختارهای صنعتی
اصول صنعتی
مسائل انسانی
پرداخت هزینۀ واقعی
اندامواره و ماشینواره
[3]: تغییر مدارس
قوانینی که می‌شود تغییرشان داد
داستان دو سیستم
زندگی‌کردن با درهم‌بافتگی
داستان دو پروژه
[4]: یادگیرندگان مادرزاد
جذبه و شکنجۀ یادگیری
یک تجربۀ شخصی
تنوع هوش
آموزش شبیه بازی بچه‌هاست
[5]: هنرتدریس
معلم‌ها چه نقشی دارند؟
قدرت تدریس
کلاس وارونه
تدریس خلاق
یادگیری تدریس
[6]: چه چیز ارزش دانستن دارد؟
هدف برنامۀ درسی چیست؟
مناقشۀ همیشگی
از کجا شروع کنیم؟
پیشنهاد یک ساختار
یافتن سبک صحیح
دمکراسی پویا
اصول برنامۀ درسی
[7]: امتحان، امتحان
استانداردها و استانداردسازی
پیامدهای زیان‌بار استانداردسازی
پیامدهای زیان‌بار استانداردسازی و سودی سرشار
مادرِ تمام آزمون‌ها
نیاز به ارزشیابی (و آزمون)
ارزشیابی به‌مثابۀ یادگیری
تصویری از آینده
[8]: اصولی برای مدیران
نقش‌هایی برای مدیران
تغییردادن فرهنگ‌ها
پرورش زمینه‌ها
آن‌سوی دروازه‌ها
رتبه‌شکنی و پیشروبودن
ریشه‌های موفقیت
[9]: همه‌چیز به خانه برمی‌گردد
کمک‌گرفتن از والدین
مثل عقاب پاییدن
از خانه به مدرسه
به فرزندانتان خوب تدریس کنید
[10]: تغییر جوّ
ریشه‌های موفقیت
سیاست‌هایی برای رشد
تغییر مسیر
متفاوت عمل کردن
مشکل چیست؟
سازمان‌دهی تغییر
نقش شما
سخن آخر
تقدیر و تشکر، پی نوشت‌ها، نمایه