معرفی و دانلود کتاب خاطرات تهران و بیروت

معرفی کتاب خاطرات تهران و بیروت

جان اسکیلز ایوری در کتاب خاطرات تهران و بیروت، به روایت‌ روزهای کودکی و نوجوانی خود در ایران و لبنان در میانه‌ی دو جنگ جهانی می‌پردازد. او که به بهانه‌ی شغل پدرش، چندین سال را در کشور ما سپری کرده است، از ایرانیان، مهمان‌نوازی و خلق‌وخوی دوست‌داشتنی‌شان تعریف و تمجید فراوانی می‌کند.

درباره‌ی کتاب خاطرات تهران و بیروت:

کتاب پیش رو یکی از ماندگارترین خاطرات درباره‌ی خاورمیانه است. این کتاب خاطرات سه نسل را نشان می‌دهد. جان اسکیلز ایوری (John Avery) خاطراتی را از پدربزرگ و به‌خصوص پدر، مادرش و خودش بیان می‌کند. بخشی از خاطرات نوشته‌های مرحوم پدرش دکتر بِنِت فرانکلین ایوری، مشاور وزارت بهداری ایران و مادر فرهیخته‌اش است.

نویسنده‌ی کتاب خاطرات تهران و بیروت (Memories of Beirut and Tehran) در سنین نوجوانی و حوالی 13-12 سالگی و بعد از اتمام جنگ جهانی دوم برای زندگی با پدر همراه مادرش از مسیر لبنان، سوریه، عراق به ایران می‌آید. او به علت جنگ، دو سالی بود که پدرش را ندیده بود.

خاطرات جان اسکیلز ابعاد گسترده‌ای از عقب‌ماندگی ایران در دهه‌ی اول 1300 و مشکلات به وجود آمده پس از اشغال ایران و تبعید رضاشاه را به تصویر می‌کشد.
این اثر بخش‌هایی از سیاست‌های رضاشاه در برابر آلمان هیتلری را که کمتر گفته و نوشته شده، بازگو می‌کند.

نویسنده‌ی کتاب، رفاه و ثروت و فقر بی‌حدوحصر ایران و تهران را در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم برملا می‌کند؛ اما او چون خود از طبقه‌ی مرفه است و در رفاه زندگی می‌کند بیشتر به خاطرات طبقه‌ی خود می‌پردازد. از جلسات رقص موسیقی اردوهای تفریحی در پارک‌های طبیعی و حفاظت‌شده‌ی سلطنتی شمال تهران می‌گوید. این خاطرات سندی است بر روند گذر از سنت به مدرنیته در ایران و در ابعاد سیاسی اداری و ایجاد زیرساخت‌ها و نیروهای نخبه و البته زندگی در خارج از محدوده‌ی زندگی مردم عادی و فقیر.

جان ایوری درباره‌ی پناهجویان اروپایی (لهستانی، ایتالیایی، چکسلواکی، یهودیان و...) که هم‌عصر هیتلر بوده‌اند، نکات مهمی را نوشته است و جای تفسیر بسیار در مورد سیاست رضاشاهی و آلمان دارد. اگر آخرین جمله‌ی خاطرات پروفسور جان اسکیلز در این اثر را مدنظر قرار دهیم دیدگاه طبقاتی او روشن می‌شود:

«زمانی که من و خانواده‌ام در خاورمیانه زندگی می‌کردیم، مهمان‌نوازی و مهربانی بی‌نظیری را تجربه کردیم و خاطرات شگفت‌انگیزی را از آن زمان با خود به یاد داریم. من و گوردون با تحسین دستاوردهای زیبای فرهنگی منطقه‌ی خاورمیانه، به همراه صفات بسیار دلنشین و بخشندگی مردم آنجا رشد کردیم. امروزه خاورمیانه به مکانی با شادی اندک تبدیل شده است؛ اما من می‌خواستم آن را همان‌گونه توصیف کنم که آن زمان در آنجا تجربه کردیم.»

این خاطرات اطلاعات گسترده‌ای را برای تحلیل وضعیت ایران و خاورمیانه‌ی آن روزگار به دست می‌دهد؛ اما نباید جایگاه و دیدگاه طبقاتی نویسنده را فراموش کرد.
کتاب خاطرات تهران و بیروت دو راوی مهم دارد. روایتگر نخست، خودِ نویسنده است که کتاب را 10 سال قبل به رشته‌ی تحریر درآورده و دومین روایتگر مادر زیرک، دانا و توانمند اوست که نوشته‌هایش از ایرانِ آن تاریخ بدون کم‌وکاست به صورت نقل‌قول‌های طولانی در کتاب حضور دارد. تمام نوشته‌های مارگارت، مادر نویسنده، متعلق به دستِ کم 70 سال پیش است و او تصویری متفاوت از جامعه‌ی ایران را نمایش می‌دهد.

کتاب خاطرات تهران و بیروت به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به مطالعه خاطرات و تاریخ معاصر علاقه‌مند هستید، این کتاب را از دست ندهید.

با جان اسکیلز ایوری بیشتر آشنا شویم:

او در سال 1933 از پدر و مادری آمریکایی در کشور لبنان متولد شد. جان اسکیلز که به عنوان یک شیمی‌دان نیز شناخته می‌شود، پژوهش‌ها و تحقیقات زیادی در حوزه‌ی شیمی کوانتوم، ترمودینامیک، تکامل و تاریخ علم انجام داده است. ایوری از آغاز دهه‌ی 1990 به یک فعال صلح جهانی تبدیل شد. طی سالیان گذشته او از جمله کسانی بود که کنفرانس‌هایی را در عرصه‌ی علوم و امور جهانی برگزار کرد. در سال 1995 او و گروهش به علت کوشش‌ها و تلاش‌هایشان در زمینه‌ی صلح جهانی جایزه‌ی صلح نوبل را از آنِ خود کردند.

در بخشی از کتاب خاطرات تهران و بیروت می‌خوانیم:

در زبان فارسی ضرب‌المثلی هست که می‌گوید: «اصفهان نصف جهان». از قرن 11 پس از میلاد مسیح تا قرن 14، اصفهان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان بود و در قرن 16 پایتخت ایران شد. اصفهان در زمان شاه‌عباس (1629-1587) عظمت باشکوهی داشت. شاه‌عباس از بسیاری مناطق خاورمیانه پیشه‌وران و هنرمندانی را به اصفهان دعوت کرد. جامعۀ ارامنۀ اصفهان در آن زمان آمده بودند و هنوز هم در منطقۀ‌ محدودی به نام جلفا زندگی می‌کنند.

زمانی که ما در تهران زندگی می‌کردیم برای دیدن اصفهان تا آن جا با اتومبیل رانندگی کردیم. این سفر در طول زمستان و به دنبال فصل باران بود. دیپلمات هلندیِ بسیار درشت‌اندام و سنگین‌وزن نیز در سفر با ما بود و در صندلی عقب ماشین نشسته بود. همۀ این عوامل کنار هم فرمولی برای رقم زدن یک فاجعه بودند. باران سنگین زمستانی بخش‌هایی از جاده را شسته بود. پدرم تا جایی که می‌توانست در جاده شسته شده خوب رانندگی می‌کرد ولی خیلی دشوار بود. دیپلماتی که در صندلی عقب نشسته بود بسیار سنگین‌وزن بود به‌طوری‌که فنر‌های ماشین شکست. این حادثه درست زمانی قبل از اینکه به شهر قم برسیم، اتفاق افتاد. مابقی راه قم مجبور بودیم با سرعت پنج مایل در ساعت رانندگی کنیم. درحالی‌که ما جاده را اینچ می‌زدیم الاغ‌ها از ما سبقت می‌گرفتند. سرانجام بعد از ساعت‌ها ناکامی به قم رسیدیم و توانستیم فنرهای ماشین را تعمیر کنیم.

بقیۀ سفر به اصفهان چندان سخت نبود و وقتی به آن جا رسیدیم پاداش فوق‌العاده در انتظارمان بود. شهر پر از ساختمان‌های بسیار زیبا و جاذبه‌های معماری بود. بسیاری از آن‌ها در دورۀ شاه‌عباس بنا شده بود. در اصفهان بازار بسیار بزرگی وجود داشت که در آن گشتیم و از رایحۀ انواع ادویه‌های عجیب‌وغریب لذت بردیم. همچنین از دیدن مردان هنرمندی که در مغازه‌هایشان اسباب اثاثیۀ خانه را به روش‌های چند قرن پیش، حکاکی دستی بر روی مس و سینی‌ها و ظروف نقره درست می‌کردند، شگفت‌زده شدیم.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
مقدمۀ مترجمان
یادداشت نویسنده برای ترجمۀ فارسی
فصل اول: دانشگاه میشیگان
فصل دوم: به‌ سوی بیروت
فصل سوم: عبور از بیابان
فصل چهارم: درختان انجیر و لک ‌لک
فصل پنجم: رئیس دانشکدۀ پزشکی
فصل ششم: تهران
فصل هفتم: مدرسۀ کامیونیتی
فصل هشتم: مسافرت ‌ها
فصل نهم: بعدها