معرفی و دانلود کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک: نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل

معرفی کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک: نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل

مرتضی بابک معین در کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک، پس از مروری بر سنت نشانه‌شناسی، چند تحلیل از حوزه‌های مختلف آورده است. اساس نظری نویسنده در این کتاب بر توصیف و نقد نظریه‌ی «تطبیق» لاندوفسکی استوار شده است. در این کتاب شاهد مرورهایی بر نظام‌های معنایی مختلف در تحلیل‌های وجودشناسانه و همینطور تحلیل احساسات در متن با نگاهی به میراث نشانه‌شناسان و فیلسوفانی مانند مرلوپونتی و گرماس هستیم.

درباره‌ی کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک

مرتضی بابک معین، پژوهشگر عرصه‌ی نشانه‌شناسی و ادبیات، این کتاب را تکمیل‌کننده و بسط دهنده‌ی اثر قبلی خود یعنی معنا به مثابه‌ی تجربه‌ی زیسته می‌داند. کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک به‌طور کلی بر پایه‌ی نظریه نظام معنایی «تطبیق» لاندوفسکی پایه‌ریزی شده است. این نظریه در کنار نظام‌های معنایی دیگر مانند «برنامه‌مداریت»، «مجاب‌سازی» و «تصادف» الگوهای اصلی نظام معنایی لاندوفسکی را تشکیل می‌دهد و در فصل اول مرتضی بابک معین پس از مدخلی به بحث با مروری بر آرای مهم درباره‌ی نشانه‌شناسی روایی کلاسیک، با رد کردن نظام تطبیق، تلاش می‌کند آن را به‌صورت ایجابی و سلبی در میان سایر نظام‌های معنایی توصیف و تبیین کند. او برای رسیدن به این منظور آثار مختلف لاندوفسکی را کاویده و دست روی حوزه‌های متنوعی می‌گذارد؛ جنگ، مدیریت شرکت‌ها و روش‌های آموزشی نمونه‌هایی از این حوزه‌ها هستند.

فصل بعدی اما به مسئله‌ی هویت پرداخته است. با تکیه بر یکی از نظریه‌های سوسور مبنی بر سلبی و ایجابی بودن معنا و رابطه‌ی همبسته‌ی معنای واژه‌ها با واژه‌های دیگر، به این مسئله پرداخته می‌شود که معنای واقعی کلمات نه براساس مصادیقی که به آن‌ها نسبت داده‌ایم، که براساس اختلاف و افتراقی که با سایر معناها دارند، بازشناسی می‌شود. به عبارتی دیگر، مفهوم «من» با آنچه از آن سلب می‌کنیم، قابل شناسایی کردن است و در یک نگاه کلی‌تر، حس هویت در یک اجتماع بر پایه‌ی غیریت و دیگربودگی استوار شده است. لاندوفسکی این مسئله را در ارتباط همبسته‌ی استراتژی‌های هویت اجتماعی (استراتژی‌هایی که گروه اجتماعی مسلط بر جامعه درباره‌ی گروه‌های تحت سلطه‌ی خودش اعمال می‌کند) و سبک زندگی‌های متفاوت (نسبت گروه مرجع با غیر خودش)، واکاوی می‌کند.

کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک، موضوعات مختلفی را مورد بررسی قرار داده است و تنها در بخشی به‌صورت خاص به تبیین خلق زبان شاعرانه پرداخته است. زبان شاعرانه به مثابه‌ی دو نظام متفاوت تببین می‌شود؛ اول به مثابه‌ی متنی که قابل رمزگشایی کردن است و دیگر به‌عنوان دریافت ادراکی - حسی که از جهان واقع به دست می‌دهد. در واقع هنرمند، از یک سو با استفاده از فنون یا تکنیک‌های منحصر به خودش یکبار متن را برای مخاطبش رمزنگاری می‌کند و به‌صورت موازی حضور بینش‌هایی خاص باعث خلق‌کردن دریافت‌های فردی و شخصی خواهد شد که این دریافت‌ها مبتنی بر ادراک حسی است.

تاثیری که پدیدارشناسی بر نشانه‌شناسی گذاشته است، باعث تغییر کردن نگاه این حوزه به معنای زندگی‌ شده است. بیش از آنکه دیگر «متن» موضوع بررسی نشانه‌شناسان باشد، مسئله‌ی معنا به صورتی کلی‌تر به موضوعی برای بررسی‌کردن مبدل گشته است. این کتاب با نگاهی موشکافانه حوزه‌ها و گفتمان‌های مختلفی را مورد هدف قرار داده است تا نشان دهد روابط معنایی‌ای که لاندوفسکی آن‌ها را تعریف کرده است، چگونه در جای‌جای زندگی ما ردپای خود را باقی گذاشته است.

کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه‌شناسی روایی کلاسیک را انتشارات علمی و فرهنگی به بازار نشر عرضه کرده است.

کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای دانشجویان و علاقه‌مندان جدی حوزه‌های علوم انسانی، فلسفه‌ و پدیدارشناسی، نشانه‌شناسی، زبان‌شناسی و نقد ادبی مناسب است. مطالب کتاب به‌گونه‌ای تدوین پیدا کرده‌‌اند که بهتر است پیش از خواندن آن، آشنایی مختصری با سنت نشانه‌شناسی در اروپا داشته باشید.

در بخشی از کتاب ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک: نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل می‌خوانیم

اساساً می‌توان دو نگاه متفاوت به جهان را از یکدیگر تمییز داد: یکی نگاهی که در نشانه‌شناسی کلاسیک روایی شاهد آن هستیم، نگاهی که جهان را به مثابه‌ی «متن» در نظر می‌گیرد و از این رو به رمزگشایی از آن می‌پردازد، و دیگری نگاهی که جهان را نه به مثابه‌ی «متن» که به مثابه‌ی «تجربه‌ی زیسته» در نظر می‌گیرد. در خصوص نگاه اول، باید گفت ما جهان را همچون برگی از کتابی تلقی می‌کنیم که در آن نشانه‌هایی که باید مورد خوانش قرارشان دهیم ثبت شده‌اند، از این رو، فهم جهان برابر است با رمزگشایی از آن اشکال آشکارشده‌ای که، چه کلامی و چه غیرکلامی، همچون متن‌هایی تلقی می‌شوند که گویی «می‌خواهند چیزی بگویند». اما، برعکس، بر اساس نظام دوم، ما جهان را دیگر همچون کتابی حاوی شبکه‌ای از نشانه‌ها که باید رمزگشایی شوند تا درک عقلانی از آن‌ها صورت گیرد نگاه نمی‌کنیم و مورد «خوانش» قرار نمی‌دهیم. درواقع، از این منظر جهان را نه «خوانش» بلکه «حس» می‌کنیم. با وجود این، همچنان مسئله‌ی معنا و ارزش مطرح می‌شود. در این بخش، ضمن برشمردن ویژگی‌های هر دو نگاه، بر آنیم که نشان دهیم جهان به نسبت نگاهی که به آن می‌افتد، هم می‌تواند جهان متن در نظر گرفته شود و مورد «خوانش» قرار گیرد و «معنا» دهد و هم می‌تواند به مثابه‌ی «تجربه‌ی زیسته» قلمداد شود و «معنی» دهد. به تعبیر دیگر، بر اساس نظام معنایی که جهان را به مثابه‌ی متن در نظر می‌گیرد، هر ابژه‌ای می‌تواند به مثابه‌ی متن دیده و مورد «خوانش» واقع شود، و بنا بر نظام معنایی‌ای که جهان را به مثابه‌ی «تجربه‌ی زیسته» در نظر می‌گیرد، برعکس، هر متنی (متن به معنای معمول آن) با ارتباط ادراکی حسی که با آن برقرار می‌شود می‌تواند حس شود و معنی دهد.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: نظام معنایی تطبیق یا رقص گفتمانی
مقدمه
چهار نظام معنایی
از برنامه‌مداریت تا مجاب‌سازی، راهبرد و استراتژی
چالش در نظام مجاب‌سازی
مسئله‌ی مرز میان برنامه‌مداریت و مجاب‌سازی
«قاعده و نظم» در بطن «بی‌قاعدگی»
دو گونه «برنامه‌مداریت»
دو گونه «انگیزه»
نظام معنایی تطبیق و دو شکل «حساسیت»
خطرهای «احتمالی» و خطرهای «حتمی»
مسئله‌ی زاویه‌دید و نمود زمانی
نظام «تصادف»
دو شکل شانس و اقبال
ارتباط نحوی بین نظام‌های معنایی و مسئله‌ی «خطر»
پیاده‌سازی نظام‌های معنایی در حوزه‌ی «جنگ»
ماگزیمم «امنیت» در سطح پراگماتیک، مینیمم «معنا» در سطح نمادین
خوانش مکالمه و گفت‌وگو با نظام‌های معنایی
«تعامل» یا «برخورد تصادفی موقعیت‌ها»
دو نظام معنا دادن به جهان، جهان به مثابه‌ی «متن»، جهان به مثابه‌ی «تجربه‌ی زیسته»
دو فرایند متفاوت معنا دادن به جهان
جهان به مثابه‌ی «متن»، جهان به مثابه‌ی «تجربه‌ی زیسته»
ژولین سورل، «نظاره‌گر خوانشگر»؛ گولیادکین، «نظاره‌گر احساسی»
مکان‌های «خوانش شناختی» و مکان‌های «تجربه‌ی زیسته»
کارایی نظام معنایی «تطبیق» مبتنی بر «تعادل ناپایدار» در مدیریت شرکت‌ها
مسئله‌ی خطر و مفهوم استراتژی
عدم کارایی برداشت کلاسیک از مفهوم استراتژی
گذر از نظم به آشوب
بین نظم و بی‌نظمی، «خودسازماندهی» مبتنی بر «تطبیق»
به سوی درک تازه‌ای از مفهوم استراتژی
محک دیگری، راهی برای گشودگی به «نظام تطبیق»
نظام‌های اجتماعی و نظام‌های معنایی
جامعه و مسئله‌ی فضامندی
فضای اجتماعی و تقسیم‌بندی‌های نهادینه‌شده
مسئله‌ی معنا دادن به مکان، نظام‌های اجتماعی و نظام‌های معنایی
دفاع از مفهوم «جسارت» با تکیه بر نظام‌های معنایی
نظام‌های معنایی و اشکال آموزشی
مسئله‌ی «استفاده‌ی مبتنی بر «برنامه‌مداریت» و «پراتیک» مبتنی بر «تطبیق»
از «چیز» به «ابژه»
از «استفاده» تا «پراتیک»
اشکال تعامل
تبیین خلق زبان شاعرانه: نثر «استفاده» از زبان و شعر نتیجه‌ی «پراتیک» شاعر با زبان
لغزش مهارشده و مسئلۀ خلق زیبایی در شعر
تشخیص چهار نظام فضایی با تکیه بر نظام‌های معنایی
نظام مکانی «شبکه» ای
مکان به مثابه‌ی «بافتاری پیوستار»
مکان به مثابه‌ی فضایی حلزونی و چرخان
مکان ورطه
فصل دوم: مسئله‌ی هویت و تعامل خود با دیگری
مقدمه
استراتژی‌های برخورد گروه مرکزی مرجع با گروه دیگری غیر
شبیه‌سازی هویتی
طرد هویتی
مسئلۀ تولید تفاوت
تفکیک هویتی (نوستالژی و خاطره‌ی با هم بودن):
پذیرش هویتی
شکل‌گیری چهار سبک زندگی در تعامل با گروه مرکزی مرجع
سبک زندگی اسنوب
سبک زندگی داندی
سبک زندگی خرس
سبک زندگی آفتاب‌پرست
ویژگی‌های مشابه و متفاوت چهار سبک زندگی
تفاوت دو «نظام سلیقه» در سبک‌های زندگی خرس و اسنوب
مسئله‌ی «اغراق» در سبک‌های زندگی خرس و داندی
سبک زندگی سگ مبتنی بر اعتقاد به «جهان لازم» و سبک گربه مبتنی بر «جهان محتمل»
مسئله‌ی هنجار در نظام‌های نشانه‌ای
هنجار عینی و هنجار ارزشی
نیروهای مرکزمدار و مرکزگریز رمزگان‌های نشانه‌ای
مسئله‌ی هنجارها و کاربرد صحیح
پدیده‌های امنیت و عدم امنیت نشانه‌ای
عکس‌العمل در مقابل عدم امنیت نشانه‌ای
خاموشی نشانه‌ای
بیش‌تصحیحی نشانه‌ای
تلافی نشانه‌ای
سردرگمی نشانه‌ای
چهار سبک زندگی و پدیده‌های امنیت و عدم امنیت نشانه‌ای
همسویی و ناهمسویی استراتژی‌های رفتاری گروه مرکزی مرجع با دیگری مغلوب و چهار سبک زندگی
وجوه متفاوت «حضور» و «غیاب» سوژه در مکان و زمان و مسئله‌ی جابه‌جایی و سفر
چهار گونه جابه‌جایی
رهگذر برنامه‌مدار (توریست)، نظام «غیاب» در مکان
رهگذر مسئول (بیزینس‌من) نظام «نه حضور» در مکان و مسافر آزاد (زیبایی‌شناس) نظام «حضور» در مکان
مسافر کنجکاو (قوم‌شناس) نظام «نه غیاب» در مکان
مقولۀ «پیوست به» و «گسست از» «اینجا» و «الان»
ارتباط چهار سبک زندگی با وجوه متفاوت «حضور» و «غیاب» در مکان و زمان
نتیجه‌گیری
کتابنامه