معرفی و دانلود کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم: داستان عجیب فوتبال در تاریک‌ترین روزهای اروپا

معرفی کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم: داستان عجیب فوتبال در تاریک‌ترین روزهای اروپا

در کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم، تمرکز سایمون کوپر به هلند و رویدادهای بین سال‌های 1933 تا 1945 محدود می‌شود. او شناختی دوباره از تاریخ این سرزمین به دست می‌دهد و فوتبال را به‌عنوان نقطه‌ی تلاقی هولوکاست با زندگی روزمره‌ی هلندی‌ها، بررسی می‌کند.

درباره‌ی کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم

در کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم (Ajax, the Dutch, the War)، هولوکاست، جنگ و جامعه‌ی یهودی آمستردام، همه از دریچه‌ی فوتبال دیده می‌شوند. به‌زعمِ سایمون کوپر (Simon Kuper)، تاریخ و فوتبال هلند تحت تأثیر جنگ جهانی دوم قرار دارند و بدون شناخت تاریخ این سرزمین، نمی‌توان به بررسی دقیقی از فوتبال هلند دست یافت.

سایمون کوپر که با کتاب اول خود، «فوتبال علیه دشمن» جایزه‌ی بهترین کتاب ورزشی سال را دریافت کرده بود، این‌بار در کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم، از گذرگاه فوتبال، دریچه‌ی جدیدی به دوران تاریک و سیاه جنگ جهانی می‌گشاید. او همچنین به زندگی فوتبالیست‌هایی که در این دوره‌ی پرفراز و نشیب برای باشگاه هلندیِ آژاکس، بازی می‌کرده‌اند نظر می‌اندازد و مفهوم جنگ در اروپای اشغالی را به چالش می‌کشد. به‌طور خلاصه، این اثر با نگاهی دقیق، تاریخ و فرهنگ مردم هلند را بررسی می‌کند و ارتباط فوتبال را با آن‌ها نشان می‌دهد.

قبل از جنگ، آمستردام به‌عنوان شهر یهودیان و دوچرخه‌سواران شناخته می‌شد. جمعیتی هشتادهزار نفری در محله‌ی یهودیان زندگی می‌کردند که بسیاری از آن‌ها تاجر پارچه، موز فروش و الماس‌تراش بودند. در شرقِ آمستردام، استادیوم آژاکس قرار داشت. آژاکس یکی از باشگاه‌های مهم و تاریخ‌ساز آمستردام بود که فوتبالیست‌های زیادی از جمله یوهان کرایف را پرورش داد و از سمت بازماندگان جنگ حمایت می‌شد. در حدود سال 1999، تیم آژاکس آمستردام، بزرگ‌ترین تیم فوتبال هلند و احتمالاً محبوب‌ترین نهاد کشور بعد از خانواده‌ی سلطنتی، به صدمین سالگرد تأسیسش نزدیک می‌شد. شایعاتی درباره‌ی این‌که تیم آژاکس تا زمان جنگْ «یهودی» بوده، وجود داشت. اما خود باشگاه این شایعه را تکذیب می‌کرد. فوتبال نقطه‌ی تلاقی هولوکاست با زندگی روزمره‌ی هلندی‌ها بود. باشگاه آژاکس به‌مثابه‌ی جامعه‌ی هلند، بسیاری از اتفاقات تاریخی را از سر می‌گذراند، اما چیزی که سایمون کوپر را شگفت‌زده می‌کرد، سکوت آژاکس درباره‌ی دوران اشغال هلند بود؛ مسئله‌ای که کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم، به آن وضوح می‌بخشد. کوپر درحالی از آژاکسِ دوران جنگ می‌نویسد که بقیه‌ی تاریخ‌نگاران از تفحص درباره‌ی اعضای کشته‌شده‌ی آژاکس منع می‌شدند. این ممنوعیت و کمبود منابع، به این کتاب ارزشی دوچندان می‌دهد.

انتشارات کوله‌پشتی این اثر را با ترجمه‌ی امین هوشمند به چاپ رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم

• کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم اثری جذاب و متفکرانه است. سایمون کوپر این اثر را در ستایش فوتبال ننوشته، بلکه از ورزش -به‌عنوان اهرمی برای باز کردن یک بحث جدی درمورد حافظه‌ی جمعی، هویت گروه، میراث هولوکاست و جنگ- استفاده کرده است. (بوک‌لیست)
• اگرچه کتاب کوپر وعده می‌دهد که تاریخ آژاکس و سایر باشگاه‌های فوتبال هلند را بررسی کند، اما بسیار عمیق‌تر از آن است. (فرانکلین فوئر)
• این کتاب مملو از گزارش‌هایی است که قلب شما را می‌لرزاند و پر از تحلیل‌هایی است که نگاهتان به فوتبال را تغییر می‌دهد. (دیلی تلگراف)
• کوپر اثری خلق کرده که در آن، زندگی روزمره‌ی باشگاه‌های فوتبال را در کنار سرنوشت وحشتناکِ بازی‌کنان و اعضای یهودی آن‌ها قرار می‌دهد. (Independent)

• کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تاریخ و فوتبال با مطالعه‌ی این کتاب، اطلاعات موثقی درباره‌ی واقعیات تاریخیِ اروپا و هلند در دوران جنگ جهانی دوم کسب می‌کنند.

در بخشی از کتاب آژاکس، هلندی‌ها و جنگ جهانی دوم: داستان عجیب فوتبال در تاریک‌ترین روزهای اروپا می‌خوانیم

ورمیر در کتاب 95 سال با آژاکس می‌نویسد: «مصیبت‌های جنگ نسبتاً ناچیز بود؛ طوری که در انتهای اشغال هیچ‌یک از اعضای آژاکس کشته نشده بودند، در نتیجه مراسم سوگواری‌ای هم برای کسی انجام نشد.»

ادعای ورمیر واضح و مبرهن است و نیازی به گفتن آن نبود. اگر او مدعی است که هیچ‌یک از اعضای آژاکس کشته نشدند و مراسم سوگواری‌ای برای آن‌ها برگزار نشد، به این دلیل بود که یهودیان در سال 1941 از آژاکس اخراج شدند، در نتیجه آن‌ها مدت‌ها قبل از اینکه در اردوگاه‌ها و در اتاق‌های گاز کشته شوند، عضویتشان لغو شده بود و دیگر جزو اعضای آژاکس به شمار نمی‌رفتند. شرم‌آور است که باشگاهی مانند آژاکس اجازه می‌دهد چنین مهملات زننده‌ای به نام آن‌ها روایت شود.

آژاکس قبلاً صادق‌تر بود. در گزارش سالیانه‌ی مربوط به 1944 تا 1945، اعضای هیئت‌مدیره درگذشت هشت عضو مشخص‌شده‌ی این باشگاه را با تأسف بسیار تسلیت گفته‌اند؛ اگرچه حتی در آن زمان هم به نام چندین قربانی دیگر اشاره‌ای نشده است.

در واقع تا سال 1941 آژاکس بیشتر از هر باشگاه دیگری در هلند، یهودی بود. ورمیر که در گذشته مدعی بود اعضای کشته‌شده‌ای برای سوگواری وجود نداشتند، حالا دیگر ادعای خود را باور ندارد و به‌علاوه اخیراً متوجه شده است که در پاییز 1941 دوازده یهودی از باشگاه اخراج شده‌اند. البته ممکن است عده‌ای از اعضا قبل از اینکه آلمانی‌ها آن‌ها را از فعالیت ممنوع کنند استعفا داده‌ باشند؛ دقیقاً همان‌طور که در اسپارتا برخی از اعضا این کار را کرده بودند. بااین‌حال، فارغ از هرچیزی آنچه آژاکس را از سایر باشگاه‌های هلندی متمایز می‌کند، کمکی است که به یهودیان باشگاه خود در جنگ کرد.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
برای کسی که ما را عاشق فوتبال کرد: یادداشتی کوتاه برای دکتر حمیدرضا صدر
1: سربازهای نارنجی
2: یکشنبه‌ای قبل از جنگ
3: سلامی دوستانه
4: پشتِ گرم اِدی هامل
5: خاطرات گم‌شده‌ی مِیر اشتاد
6: اسپارتا
7: شکوفایی!
8: دروغ‌های عجیب
9: کاپیتان فرانسه، همدست در خورینخم
10: هلند بهتر از بقیه بود
11: قهرمانان سرباز
12: از پناهگاه‌ها و سیگارها
13: نغمه‌های فوتبال هلند
14: دیزنی‌تاون و بناهای یادبود مخفی