معرفی و دانلود کتاب نویسش در نمایش: شش مقاله همراه با چهارده نمایشنامه‌ی نو

معرفی کتاب نویسش در نمایش: شش مقاله همراه با چهارده نمایشنامه‌ی نو

دکتر مهدی پوررضائیان، نویسنده، تئاتردرمانگر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شاهد، در کتاب نویسش در نمایش انواع گوناگون نمایشنامه را بررسی می‌کند و می‌کوشد ازدریچه‌ای نو به گفتمان نمایشنامه‌نویسی نگاهی تازه بیندازد.

درباره‌ی کتاب نویسش در نمایش

چنانکه در قاطبه‌ی علوم و فنون سرچشمه‌های نخستین را باید در یونان باستان جست‌وجو کرد، نویسنده‌ی کتاب نویسش در نمایش نیز در پیش‌نوشتار اثر به سراغ گونه‌شناسی ادبیات می‌رود و به شرح سه گونه‌ی اصلی شناخته‌شده‌ی ادبیات در یونان باستان می‌پردازد. او سپس در ادامه‌ی بحث، شاخه‌های فرعی‌تر هریک از این سه گونه را نیز از نظر می‌گذراند و در انتهای پیش‌نوشتار، از تقسیم‌بندی نوین خود پرده‌برداری می‌کند.

دکتر مهدی پوررضائیان گونه‌شناسی منحصربه‌فرد خود را بر اساس دو مؤلفه‌ی «لحن» و «اثر» به شش شاخه تقسیم کرده است. او معتقد است نمایشنامه از شش گونه‌ی مختلف برخوردار است: دینی، طنز، سیاسی، روان‌شناسانه، من‌محور و تعزیه. پوررضائیان برای هر یک از این گونه‌ها فصلی مجزا در نظر گرفته است. او پس از شرح و تفصیل مقصود خود از نامگذاری و دسته‌بندی مد نظر، به فراخور هر فصل از کتاب نمونه‌هایی را از نمایشنامه‌های خود در اختیار مخاطب قرار داده است.

در کتاب نویسش در نمایش آثاری خواندنی به قلم مهدی پوررضائیان در اختیار مخاطبان قرار گرفته است که شرح و ترتیب آن‌ها بدین‌صورت است: دو نمایشنامه‌ی دینی با عنوان «همروانی» و «گناه روان»، آثاری در گونه‌ی نمایشنامه‌های سیاسی با عنوان «سقراط من» و «قرنطینه»، دو نمایشنامه‌ی روانشناسانه تحت عنوان «شب‌های روزافزون» و «دوشیزه‌ی خاموش»، نمایشنامه‌های من‌محور به‌نام «خنیایش» و «دقیقه‌های دق»، سه اثر در گونه‌ی تعزیه با نام‌های «علی‌اکبر»، «غم‌نامه‌ی آرش» و «سگ‌ترین خنجر»، و در نهایت دو نمایشنامه‌ی طنز با عنوان «آشتی با یخ» و «کمی از هرگز».

نویسنده‌ی اثر کوشیده است به‌طور همزمان به سراغ جنبه‌ی آموزشی و جنبه‌ی هنری گونه‌ی ادبی نمایشنامه برود و در هر بخش، پس از پرداختن به چیستی این دسته‌بندی و چرایی این نامگذاری، نمونه‌هایی را از آن گونه ارائه دهد تا حق مطلب را برای خواننده ادا نماید.

انتشارات نیستان کتاب نویسش در نمایش را منتشر کرده است و اکنون نسخه‌ی الکترونیکی آن در اختیار شما قرار دارد.

کتاب نویسش در نمایش برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مباحث نظری ادبیات نمایشی علاقه دارید و همچنین از خواندن نمایشنامه‌های مختلف لذت می‌برید، شما را به خواندن این کتاب دعوت می‌کنیم.

با مهدی پوررضائیان بیشتر آشنا شویم

مهدی پوررضائیان در سال 1339 متولد شد. او تحصیلات خود را در دانشگاه دهلی نو و در رشته‌ی سایکودراما تکمیل کرد و در بیست‌وشش سالگی نخستین کتاب خود را تحت عنوان «صبح قریب» منتشر نمود. نویسنده‌ی کتاب نویسش در نمایش همکاری با ناشران شاخصی از جمله انتشارات نیستان، جهاد دانشگاهی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سوره‌ی مهر و… را در کارنامه‌ی حرفه‌ای خود دارد. همچنین از جمله سوابق اجرایی پوررضائیان می‌توان به ریاست دانشکده‌ی هنر دانشگاه شاهد و مدیریت مرکز هنرهای نمایشی سازمان حوزه‌ی هنری اشاره کرد. علاوه بر ده‌ها عنوان مقاله‌ی تخصصی، عناوینی همچون «گرگ یوسف»، «رهایش»، «مادرستان»، «زیر آبشار موهایش» و «مظلومین ظلم خویشتن» از دیگر آثاری هستند که به قلم مهدی پوررضائیان به چاپ رسیده‌اند.

در بخشی از کتاب نویسش در نمایش: شش مقاله همراه با چهارده نمایشنامه‌ی نو می‌خوانیم

با توجه به متغیر قدمت، من نوشتن نمایشنامه‌های اخلاقی را مقدم بر تولید نمایشنامه‌های دینی می‌دانم. نمایشنامه‌های دینی در اواخر قرون وسطى (قرن چهاردهم میلادی) بر اساس قصه‌های انجیل و رخدادهای زندگی قدیسین و معجزات آنان نوشته و به سفارش کلیساها در اروپا اجرا می‌شد. از قرن دوازدهم کلیساهای فرانسه و از قرن چهاردهم کلیساهای انگلستان پرچمدار این نوع تبلیغ مذهبی- هنری شدند. راز (Mystery) و بعدها معجزه (Miracle) نام‌های دیگر نمایش‌های دینی بودند.

نمایش اخلاقی اما گونه‌ای تئاتر مردمی بود که در دوران حاکمیت تئودورهای انگلستان در فاصله‌ی قرون پنجم تا پانزدهم میلادی (قرون وسطی) رواج داشت. این گونه‌ی نمایشی که در اروپای قرون پانزدهم و شانزدهم به اوج شهرت رسید از جمله سرگرمی‌های واجب سلاطین عهد الیزابتی بود که به عنوان "میان‌پرده" در لابلای وعظ‌ها و خطابه‌های خسته کننده‌ی روحانیون کلیساهای کاتولیک اجرا می‌شد.

در نمایش‌های اخلاقی، مفاهیم دینی از جمله حق و باطل یا فرشته و شیطان، زنده و مجسم به صحنه می‌آمدند. جان‌بخشی و تمثیل، مشخصه‌ی مهم این نمایش‌ها بود و در آن‌ها از شیوه‌ی حاضر دانستن مفاهیم ذهنی یا اشخاص غایب (prosopopoeia) استفاده می‌شد. روی صحنه قهرمان داستان با مضامین انسان‌انگاشته‌ مواجه می‌شد و از راه تعامل با آن‌ها راه راست را پیدا می‌کرد.

فهرست مطالب کتاب

سپاس‌داشت
پیش‌نوشتار
آغازه
نویسه‌ی اول: چیستی نمایشنامه‌ی دینی
همروانی
گناه روان
نویسه‌ی دوم: چیستی نمایشنامه سیاسی
سقراط من
قرنطینه
نویسه‌ی سوم: چیستی نمایشنامه‌ی روانشناسانه
شبهای روزافزون
دوشیزه‌ی خاموش
نویسه‌ی چهارم: چیستی نمایشنامه من‌محور (مونودراما)
خنیایش
دقیقه‌های دق
نویسه‌ی پنجم: چیستی تعزیه و بازگشت‌ها به آن
علی‌اکبل
غم‌نامه‌ی آرش
سگ‌ترین خنجر
نویسه‌ی ششم: چیستی نمایشنامه‌ی طنز
آشتی با یخ
کمی از هرگز
مهم‌ترین منابع
نمایه‌ها