معرفی و دانلود کتاب مردگان جزیره‌ی موریس

معرفی کتاب مردگان جزیره‌ی موریس

فرهاد کشوری کتاب مردگان جزیره‌ی موریس را بر پایه‌ی مستندات تاریخی به دست آمده از رضاشاه و تبعید او به جزیره‌ی موریس با درون مایه‌ای تخیلی نوشته است؛ چرا که اگر تخیل با تاریخ آمیخته نمی‌شد، گزارشی بیش نبود.

رضاشاه که زمان تبعیدش را به سر می‌برد، در مکان اقامتش در محاصره‌ی روح مأموران و صاحب منصبانی گرفتار می‌شود که در دوران پادشاهی، دستور عزل و قتل آن‌ها را صادر کرده بود. این ارواح در زمان‌های گوناگون، وقت استراحت، خوردن، قدم‌ زدن و خوابیدن رضاخان به سمت او می‌روند و از گذشته صحبت می‌کنند، اکنون که دیگر پادشاهی و درباری وجود ندارد، وقت گله‌گذاری، اعتراف و محاکمه فرا می‌رسد. در میان این گفت‌وگوها و نیز مونولوگ‌های شاه با خودش، با قسمت‌های پنهانی از زندگی رضاشاه آشنا می‌شوید.

رمان تاریخی یکی از برترین ژانرها در ادبیات داستانی است و تأسف دارد که به رغم تمامی امکاناتی که در اختیار نویسنده و خواننده قرار می‌دهد و تمامی وسعتی که به دنیای داستان می‌دهد، در بین نویسنده‌های ایرانی بسیار مورد غفلت قرار گرفته شده است. یکی از شاخص‌ترین ضعف‌های ادبیات داستانی این سال‌ها یا شاید هم نویسنده‌های این سال‌ها، این است که به تاریخ سر نمی‌زنند.

یکی از تازه‌ترین نوشته‌هایی که در زمینه‌ی رمان تاریخی قرار می‌گیرد، رمان مردگان جزیره‌ی موریس است. فرهاد کشوری از نویسنده‌های پرکار و تثبیت شده‌ی جنوب ایران محسوب می‌شود که قبل‌تر آثار بی‌نظیری مانند «شب طولانی موسا»، «کی ما را داد به باخت» و «آخرین سفر زرتشت» را نوشته است.

کتاب مردگان جزیره‌ی موریس همان‌گونه که از اسمش پیداست، رمانی در مورد رضاخان؛ نظامی روستازاده‌ای است که مسیر رسیدن به قدرت را خیلی خوب بلد بود و در حدود 20 سال کشور را روی انگشتانش چرخاند و به رغم شعارها و کوشش‌هایش در سوی مدرنیزاسیون کشور، بسیاری از مدرنیست‌ها و تجدد طلبان بزرگ ایران را به روش‌های مختلف و دردآور سر به نیست کرد...

کاری که فرهاد کشوری در این اثر می‌کند، کار ارزشمند و پراهمیتی است. وی در جایگاه نویسنده، آن نصیحت با ارزش چخوف را آویزه‌ی گوش کرده و داستانش را بدون هیچ قضاوت و حب و بغضی روایت می‌کند و از این جهت، رمانش واجد آن خصوصیت تکثیرگرایانه و دموکراتیکی می‌شود که پیش نیاز هر رمانی است. روایت رمان مردگان جزیره‌ی موریس در زمان پس از اخراج رضاخان از سلطنت و تبعیدش به جزیره موریس اختصاص دارد.

فکر مرکزی رمان این است که رضاخان در منزل شخصی‌اش در جزیره‌ی موریس در محاصره‌ی کسانی است که در سال‌های نشستنش بر تخت پادشاهی و قدرت، سر به نیست کرده. اکنون فقط ایزدی پیشکار وفادارش در کنارش مانده و هنوز شاه می‌داندش.

در بخشی از کتاب مردگان جزیره‌ی موریس می‌خوانید:

رضا پشت به مرد چماق‌ به‌ دست می‌رفت و هراسان به درها و نیم‌دری‌های بسته و دیوارهای گلی نگاه می‌کرد و منتظر بود تا مرگ از درها و نیم‌دری‌ها بیرون بزند و راه بر او ببندد. بوی مردار نفسش را بند می‌آورد. در بوی مردار، میان کوچه‌ی دایی ابوالقاسم بیگ ایستاد. نگاه دختر و چهره‌ی وحشت‌زده‌ی مختار آمد جلو چشمانش. نگاه دختر انگار شماتتش می‌کرد که هنوز زنده است و چهره‌ی وحشت‌زده‌ی مختار می‌گفت: «می‌ترسم.»

از تنهایی‌اش میان کوچه هراسی به دلش افتاد. دوروبرش را نگاه کرد و تند‌تر قدم برداشت و گفت: «اگر دایی‌ ابوالقاسم بیگ زنده نباشد؟»

تصور مرگ دایی ابوالقاسم بیگ، نگاه عجیب دختر، جسد احمدخان، یاور اصغربیگ، ارابه‌ی مردگان و چهره‌ی هراسان مختار را جلو چشمانش آورد. بغض گلویش را گرفت. گفت: «دایی!»

پشت در چوبی ترک‌ خورده‌ی خانه‌ی دایی‌ ابوالقاسم‌بیگ ایستاد. کوبه‌ی زنگ‌ زده‌ی در را میان پنجه‌ها گرفت و چند‌ بار به در کوبید.

چند لحظه‌ی بعد صدای دایی‌ ابوالقاسم بیگ را شنید: «آمدم!»

با ‌خوشحالی گفت: «دایی!»

در باز شد و ابوالقاسم بیگ رضا را در آغوش گرفت. رضا گفت: «دایی‌... همه جا مرده و بوی مردار است.»

ابوالقاسم بیگ در را بست و گفت: «الحمدالله که سالمی. نگران بودم مبادا مریض باشی... خواهرم تو را سپرده به من... من فقط همین یک خواهر را دارم. لباس بپوشم، برویم پیش میرپنج کاظم خان.»