معرفی و دانلود کتاب مختصرالنحو (در آموزش نحو)

معرفی کتاب مختصرالنحو (در آموزش نحو)

کتاب مختصرالنحو (در آموزش نحو) به قلم سید مسعود طاهری، جایگاه اعراب هر یک از فاعل، مفعول، فعل و... را در جمله مورد بررسی قرار داده و سپس نشان می‌دهد چه عواملی باعث می‌شوند که این اعراب تغییر کنند.

با توجه به اینکه علم نحو برای فهم بهتر و عمیق‌تر آیات قرآن کریم و همچنین روایات معصومین کاربرد فراوانی دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نحو همان شیوه‌ی مردم عرب در کاربرد کلام فصیح بوده که با دقت بسیار در نشانه‌های آخر کلمات انجام می‌شود.

به بیان بهتر، علم نحو قواعدی را بازگو می‌کند که به کمک آن‌ها می‌توان حرکت حرف آخر کلمات و همچنین کیفیت ترکیب کلمات با هم را بهتر درک نمود.

نحو عربی به دو علت گردآوردی و تدوین شده است:

1- صیانت زبان از تصاحب قبایل و ملل غیر عرب
2- سهولت آموزش و فراگیری زبان عربی

در بخشی از کتاب مختصرالنحو (در آموزش نحو) می‌خوانیم:

فعل در صورتی که به فاعل مؤنث حقیقی نسبت داده شود همیشه با تاء تأنیث آورده می‌شود مانند قامت هندٌ و در صورتی که فاعل مؤنث مجازی باشد آوردن فعل همراه با تاء تأنیث و بدون تاء تأنیث هر دو جایز است مانند طلعت الشمس، طلع الشمس (خورشید طلوع کرد) که شمس مؤنث مجازی است بنابراین طلع و طلعت الشمس آوردن فعل هر دو مورد جایز است.

2- نائب فاعل

تعریف نائب فاعل: نائب در اصل مفعول می‌باشد که در فعل مجهول به جای فاعل قرار می‌گیرد و اعراب فاعل را می‌پذیرد و حکم فعل در نائب فاعل مانند حکم فعل در فاعل می‌باشد. و آنچه که در فاعل گفته شده در مورد نائب فاعل نیز جاری می‌شود. مثال برای نائب فاعل ضُرِبَ عمرٌو (عمرو زده شد) که فاعل آن مشخص نیست و عمرو که در اصل مفعول بوده بجای فاعل قرار گرفته است و اعراب فاعل را گرفته است.

3- مبتداء

تعریف مبتداء: مبتداء، اسم مرفوع عاری از عوامل لفظی و غالباً معرفه‌ای است که معمولاً در ابتدای جمله قرار می‌گیرد و خبر به آن نسبت داده می‌شود مانند العِلمُ نافعٌ (دانش سودمند است)

مبتداء بر دو قسم است: 1- مبتدأ اسمی مانند العِلمُ نافِعٌ که به معنای دانش سودمند است در اینجا علم مبتداء است و مبتداء اسمی می‌باشد.

2- مبتداء وصفی مبتداء وصفی آن است که اسم فاعل یا اسم مفعول یا صفت مشبهه بعد از مای نافیه یا همزه استفهامیه بیاید و رفع به اسم ظاهر بدهد مانند أقائمُ زیدٌ که قائم اسم فاعل است بعد از همزه استفهام آمده و رفع به اسم ظاهر زیدٌ داده است.

اصل در مبتداء معرفه بودن است و مبتدأ همیشه معرفه می‌باشد ولی مواردی هست که مبتداء و نکره می‌تواند مفید واقع شود مانند اینکه مبتدأ برای دعا باشد مانند سلامٌ علیکم که سلام نکره است و مبتدأ واقع شده است و یا اینکه مبتدأ برای نفرین باشد مانند ویلٌ للمطففین که ویل نکره می‌باشد و مبتدأ است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
تعریف علم نحو
موضوع علم نحو
فایدۀ علم نحو
تعریف کلمه
اقسام کلمه
تعریف اسم و مشخصات آن
تعریف فعل و مشخصات آن
تعریف حرف و مشخصات آن
تعریف کلام
اسناد چیست
اقسام اعراب
مبحث مرفوعات
فعل از نظر مفرد دو تثنیه و جمع
فعل از نظر مؤنث و مذکر بودن
اقسام خبر
خبر از حیث جامد و مشتق
خبر إِنَّ و اخواتش
خبر کان و اخواتش
اسم ماولای مشبهه با لیس
شرایط عمل ما
شرایط عمل لا
خبر لای نفی جنس
شرایط عمل لای نفی جنس
اقسام اسم لای نفی جنس
مبحث منصوبات
مفعول به
صور مختلف مفعول به
2- مفعول مطلق
اقسام مفعول مطلق
3- مفعول له یا لاجله
شرایط نصب مفعول له
4- مفعول فیه (ظرف)
اقسام مفعول فیه (ظرف)
5- مفعول معه
عامل مفعول معه
6- تمیز
اقسام تمیز
7- حال
اقسام ذوالحال (صاحب حال)
8- مستثنی
اقسام مستثنی
9- اسم إنَّ و اخواتش
10- خبر کان و اخواتش
11- خبر ماولای مشبهه با لیس
12- اسم لای نفی جنس
مبحث مجرورات
1- مجرور به حرف جر
معانی حروف جاره
1 معانی باء
2- معنای تاء
3- معانی کاف
4- معانی لام
5- معانی واو
6- معانی مُنذُ، مُذ
7- معانی خلا، حاشا، عدا
8- معانی رُبَّ
9- معانی مِن
10. معانی فی
11. معانی عَن
12. معانی علی
13. معانی حتی، اِلی
2- مجرور به اضافه
شرایط مضاف
اقسام اضافه
توابع
اقسام صفت
اقسام تأکید
الفاظ تأکید معنوی
اقسام بدل
تعریف جمله
اقسام جمله
جمله‌هایی که محلی از اعراب دارند
جمله‌هایی که محلی از اعراب ندارند.
منابع و مأخذ