معرفی و دانلود کتاب مارکسیسم دگراندیش: آواهای گذشته برای روزگار کنونی

معرفی کتاب مارکسیسم دگراندیش: آواهای گذشته برای روزگار کنونی

دیوید رنتن در کتاب مارکسیسم دگراندیش در پی ارائه‌ی خوانشی نوین از آرای چهره‌های کمترشناخته‌شده‌ی جناح چپ بوده است. او در این اثر خواندنی، وجوهی از فلسفه‌ی مارکسیستی را به ما نشان می‌دهد که تا امروز کمتر با آن آشنا شده‌ایم.

درباره کتاب مارکسیسم دگراندیش

مارکسیسم در بدو تولد فلسفه‌ای انقلابی بود؛ آموزه‌ای جذاب و پرشور که توده‌های تحت ستم را به خیزش علیه نظام سلطه و استثمار دعوت می‌کرد. با این همه مارکسیسم فرازوفرودهای بسیاری را به خود دیده است. این نکته‌ای مسلم است که هرگز خوانشی واحد از مارکسیسم وجود نداشته. به واقع آنچه وجود داشته، نه فلسفه‌ای یکّه و یگانه به نام مارکسیسم، بلکه قرائت‌هایی متفاوت و بعضاً متضاد از ایدئولوژی تدوین‌شده به وسیله‌ی کارل مارکس بوده است.

گرایش به آموزه‌های مارکسیستی، پس از آشکار شدن کارنامه‌ی جنایت‌بار بلشویک‌ها در روسیه، روز به روز در جوامع غربی و شرقی کاستی گرفته است. امروزه مارکسیسم نزد توده‌های مردم جذابیت اولیه‌ی خود را از دست داده است. امری که تا اندازه‌ی زیادی منطقی و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. با این همه متفکران مارکسیست از پا ننشسته‌اند و قصد واگذاری زمین بازی به مخالفان را ندارند. یکی از این متفکران، دیوید رنتن انگلیسی است. او در کتاب مارکسیسم دگراندیش (Dissident Marxism) که هم‌اینک ترجمه‌ی فارسی آن را پیش رو دارید، به دفاع از هسته‌ی اصلی تعالیم کارل مارکس برخاسته، و ضمن این کار، مروری نیز بر تاریخ اندیشه‌های مارکسیستی داشته است.

عنوان کتاب مارکسیسم دگراندیش به خوبی محتوای آن را روشن می‌سازد. در این اثر با مطالبی مواجهیم که ما را با سویه‌های کمترشناخته‌شده‌ی جریان مارکسیسم آشنا می‌کند. دیوید رنتن در اثر خواندنی خود از متفکران و فیلسوفانِ مارکسیستی سخن به میان آورده که آرا و عقایدشان، از سوی دیگر مارکسیست‌ها اغلب انکار شده و یا مورد هجمه قرار گرفته است. او ما را با جریان‌های عقیدتیِ ناشناخته‌ای در مارکسیسم آشنا می‌سازد که اصول فکری‌شان به کل متفاوت با اصول فکری مارکسیسم راست‌کیش (ارتدوکس) به نظر می‌رسد.

تا مدت‌های مدید، این عقیده‌ای جزمی نزد مارکسیست‌ها بود که تغییر انقلابی، چنان‌که مارکس و انگلس پیشبینی کرده‌اند، ضرورتاً روزی به فراخور پیشرفتِ تکامل نظام سرمایه‌داری به وقوع خواهد پیوست. با این همه، تمام متفکران مارکسیست بر این عقیده صحه نگذاشته‌اند. بسیاری از ایشان -که درباره‌شان در کتاب پیش رو بیشتر خواهید خواند- بر آن بوده‌اند که تغییر در بطن جامعه‌ی سرمایه‌داری و گذار به نوعی جامعه‌ی سوسیالیستی، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تاریخی نیست. بلکه مستلزم فعالیت هدفمند و آگاهانه‌ی توده‌هاست. این البته تنها نقطه‌ی اختلاف مارکسیست‌های دگراندیش با مارکسیست‌های راست‌کیش نیست. اختلافات ایشان در مبانی نظری و عملی، بسیار بیش از این‌هاست که بتوان در مطلبی به اختصارِ مطلب حاضر در باب آن‌ها بحث کرد. از همین رو، بهتر می‌بینیم که نوشتار پیش رو را در همین نقطه به پایان بریم، و از شما دعوت کنیم که خود به مطالعه‌ی اثری که حول محور همین اختلافات به نگارش درآمده، بنشینید.

گفتنی است که کتاب مارکسیسم دگراندیش توسط نسترن موسوی و علی اکبر معصوم بیگی به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی نشر چشمه در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

نکوداشت‌های کتاب مارکسیسم دگراندیش

• کتاب مارکسیسم دگراندیش شرحی جذاب و خواندنی در باب گرایشات کمترشناخته‌شده در مارکسیسم است. دیوید رنتن در این اثر تحقیقی سعی در نجات مارکسیسم از قرائت‌های استالینیستی دارد. در سال‌های اخیر تصویری نادرست از مارکسیسم در محافل علمی ترسیم شده است. رنتن تلاش کرده تا رهیافتی نوین نسبت به مارکسیسم ارائه دهد. (Progress in Human Geography)

• پادزهری مفید در برابر ایده‌های ساده‌انگارانه‌ی جناح چپ سیاسی. (Sheila Rowbotham, University of Manchester)

• کتاب مارکسیسم دگراندیش توصیف‌گر فعالیت‌های جناح چپ در طول تاریخ است. (Amazon)

کتاب مارکسیسم دگراندیش مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی مخاطبین اصلی کتاب مارکسیسم دگراندیش از دیوید رنتن به شمار می‌روند.

با دیوید رنتن بیشتر آشنا شویم

دیوید رنتن (David Renton) متولد سال 1972 و زاده‌ی شهر لندن است. او ایام کودکی را در آفریقای جنوبی سپرده کرده. رنتن از سن هجده‌سالگی به سوسیالیسم گرایش پیدا کرد. او در دو دانشگاه آکسفورد و شفیلد درس خوانده و در دانشگاه‌های رودز، ناتینگهم ترنت، اِج هیل و ساندرلند تدریس نموده است. عمده‌ی شهرت دیوید رنتن مرهون آثار تألیفی وی در حیطه‌های سیاست، تاریخ و جامعه‌شناسی است. از میان آثار پرشمار او می‌توان به عناوین پیش رو اشاره نمود: «مارکسیسم دگراندیش»، «کور‌رنگی: نژاد و مهاجرت در شمال شرق انگلستان»، «وقتی دست‌ها را به‌هم ساییدیم: جمعیت ضد‌نازی»، «فاشیسم»، «فاشیسم بریتانیایی، جنبش کارگری و دولت»، «رویکردهای تازه به تاریخ سوسیالیستی»، «حزب کمونیست از 1920»، «نظر مارکس درباره‌ی جهانی‌سازی»، «این بازی خشن: فاشیسم و ضد‌فاشیسم»، «تاریخ اجتماعی لیورپول» و «نظر و عمل فاشیسم».

دیوید رنتن در کتاب مارکسیسم دگراندیش در پی ارائه‌ی خوانشی نوین از آرای چهره‌های کمترشناخته‌شده‌ی جناح چپ بوده است. او در این اثر خواندنی، وجوهی از فلسفه‌ی مارکسیستی را به ما نشان می‌دهد که تا امروز کمتر با آن آشنا شده‌ایم.

در بخشی از کتاب مارکسیسم دگراندیش می‌خوانیم

همچنان‌ که انقلاب روسیه از درون رو به انحطاط گذاشت ماهیت مارکسیسم روسی نیز دگرگون شد. مارکسیسم شوروی از یک نیروی باز و خلاق که برای هدف دگرگونی دموکراتیک هم‌پِیمان شده بود، به‌ صورت نظام فروبسته‌ای درآمد که هدفی تازه در پیش داشت و آن تداوم حاکمیت استالینیستی بود. مارکسیسمِ دگراندیش تنها می‌توانست در غرب به‌صراحت به بیان درآید، یعنی در جایی که خطرِ زندانی شدن تهدیدی دور‌دست‌تر بود. یکی از این دست دگراندیشان کارل کُرش فیلسوف مارکسیست بود. برای آن‌که به کیفیت تفکرِ دگراندیشِ کُرش پی ببریم لازم است نخست «مارکسیسم» ی را دریابیم که او مردود می‌شمرد. کُرش نخست به حزب سوسیال دموکرات آلمان (اس‌. پی. ‌دی.) درست در سال‌های پیش از جنگ جهانی اول پیوست. در آن هنگام این سازمان سرشناس‌ترین بخش بین‌الملل دوم شمرده می‌شد که خود فدراسیون جهانی سازمان‌های سوسیالیستی به شمار می‌آمد.

حزب سوسیال دموکرات با آن تأکید صوری‌اش بر نیاز به سرنگونی انقلابی سرمایه‌داری متولی مارکسیسم سنتی در کلِ بین‌الملل به شمار می‌رفت. اس. پی. دی. بیش از صد هزار عضو داشت و یکصد روزنامه منتشر می‌کرد؛ میلیون‌ها پشتیبان را در اتحادیه‌های صنفی سازمان می‌داد و دومین حزب بزرگ در مجلس آلمان بود. چهره‌ی غالب در زندگی نظری اس. پی. دی. کارل کائوتسکی بود که به «پاپِ مارکسیسم» شهرت داشت. کائوتسکی از شهرتی عظیم برخوردار بود؛ او به فریدریش انگلس نزدیک بود و پس از مرگِ انگلس مسئولیت چاپ و انتشارِ بسیاری از دست‌نوشته‌های مارکس را به عهده‌ی او گذاشتند. کائوتسکی که مورد‌احترام همه‌ی جناح‌های بین‌المللِ سوسیالیستی بود کسی شمرده می‌شد که می‌بایست از مارکسیسم در برابر حمله‌های رویزیونیست‌ها به‌ویژه ادوارد برنشتاین به دفاع برخیزد؛ برنشتاین کارزاری را برای تبدیل حزب سوسیال‌دموکراسی آلمان به یک سازمانِ آشکارا رفورمیستی به راه ‌انداخته بود.

فهرست مطالب کتاب

اشاره‌ی مترجمان
پیش‌گفتار نویسنده بر ترجمه‌ی فارسی
درآمد
فصل یکم. مارکسیسمِ دگراندیش (1989 1917)
فصل دوم. مایاکوفسکی، کولنتای، لوناچارسکی، سرژ‌: تردید درباره‌ی راه شوروی
فصل سوم. کارل کُرش، مارکسیسم و فلسفه
فصل چهارم. جورج حنین: سوررئالیسم و سوسیالیسم
فصل پنجم. دانا تُور، ای. پی. تامسِن و تاریخ سوسیالیستی
فصل ششم. پل باران، پل سوییزی و سرمایه‌ی انحصاری
فصل هفتم. والتر رادنی، سوسیالیست افریقایی
فصل هشتم. هَری برِیوِرمن: کار و مقاومت
فصل نهم. سمیر امین: نظریه‌پردازی درباره‌ی توسعه‌نیافتگی
فصل دهم. دیوید ویجری: بوطیقای تبلیغات
فصل یازدهم. سنت دگراندیشی
برای مطالعه‌ی بیشتر
نمایه